Redacteur bij Sargasso: P.J. Cokema

Foto: CCKorea (cc)

In voorbereiding: Maurice de Hond regeert Nederland

12 september 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Het is nog ouder dan de weg naar Rome: de invloed van orakels op het landsbestuur. Een goddelijk orakel dat een Egyptische tot farao uitroept. Een Russische tsaar die een gebedsgenezer raadpleegt. Het orakel van Oranje dat een koningin in de pocket had.

Tijden veranderen, orakels veranderen. Het occulte is er wel zo’n beetje van af, het quasi wetenschappelijke wint terrein. En zo hebben we nu dan een minister die geïnspireerd raakt door het orakel De Hond.

Dat bleek tijdens het debat gisteren in de Tweede Kamer, toen minister Agema ter verantwoording werd geroepen over haar weigering mpox-vaccins te doneren aan Afrika. In dat debat kwam een opmerkelijke woordenwisseling voorbij. We citeren:

Mevrouw Paulusma (D66): (…)Nu ga ik het toch een beetje ongemakkelijk maken. Het ministerie, het RIVM en een heleboel andere partijen zijn betrokken bij dit dossier en adviseren de minister hierover. Ondertussen lees ik in de krant dat minister Agema tegenwoordig Maurice de Hond meeneemt naar allerlei bijeenkomsten en zich, op wat voor manier dan ook, door hem laat adviseren. Ik vind het wel belangrijk om te weten of hij hier een rol in heeft gehad en zo ja, welke rol dan.”

Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.

Kabinet – Tweede Kamer: 2 – 0

2 september 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Het zomerreces is voorbij, de Tweede Kamer moet weer aan de bak. Met morgen de eerste plenaire vergadering van na de zomer, waarbij de Tweede Kamer al met 2- 0 achter staat op het kabinet. Wat niet helemaal eerlijk is, want het kabinet was eerder terug van zomerreces.

Eerst schoffeerde het kabinet de Tweede Kamer door drie dagen voor de eerste plenaire vergadering en twee weken voor Prinsjesdag (een deel van) de Prinsjesdagstukken naar de pers te lekken en niet eerst naar de leden van de Tweede Kamer te sturen.

Nu is dat in zo’n dikke dertig jaar een diepgewortelde traditie geworden. Bij die traditie hoort ook dat de Tweede Kamer de minister-president ter verantwoording roept. Want, ook geheel traditiegetrouw, de Tweede Kamer is het lekken meer dan zat.

Nog niet zo heel lang geleden, in 2022, eiste Pieter Omtzigt dat het kabinet maatregelen neemt om het lekken van Prinsjesdagplannen te stoppen. “Het belemmert me ernstig in mijn werk”, zegt hij. (bron: RTL Nieuws).

Een paar uur nadat de coalitiepartijen het begrotingsakkoord rond hadden, werd de inhoud gelekt. Omtzigt dreigde: ”Formeel kan ik ook aangifte doen van een ambtsmisdrijf tegen de hele coalitie. Dit zijn namelijk kabinetsstukken die gelekt zijn.”

Foto: Flickr Pedro Ribeiro Simões, CC BY 2.0.

Onbegrepen gedrag

27 augustus 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Is het u ook opgevallen ? We lezen steeds minder over ‘verwarde personen’ en steeds meer over mensen met ‘onbegrepen gedrag”.

Dat gaat niet over dat u niet begrepen wordt door uw partner, of uw chef of buurman. Zeker, we kennen dat allemaal wel dat we ons soms wat onbegrepen voelen, ja zelfs af en toe echt niet begrepen zijn.

Maar dat is allemaal flauwekul, vergeleken bij ‘mensen van onbegrepen gedrag’ waar het hier over gaat. Het gaat nog steeds over ‘verwarde mensen’. Of, zoals het ministerie van VWS meldt: ‘Zorgwekkend Gedrag’.

Afgelopen 19 augustus startte het ministerie een campagne om meer bekendheid te geven aan het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag:

Het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag helpt mensen als er geen sprake is van spoed maar zij zich wel zorgen maken over iemand in hun omgeving die verward of onbegrepen gedrag vertoont. Door te bellen met het landelijk meldnummer krijgen zij advies van deskundigen die meedenken of een melding maken bij de juiste hulpinstantie.

De campagne duurt tot en met 15 september.

Een andere label voor hetzelfde begrip, leidt dat ook tot verbeteringen? In een artikel op Sociale Vraagstukken vragen Monique Kremer (hoogleraar Actief Burgerschap) en Radboud Engbersen (expert sociale basis bij Movisie) zich dat af:

Foto: VPRO Zomergasten 2024., acteur Pierre Bokma, Beeld Reinier-van-Brummelen

Zomergasten 2024 | Pierre Bokma 200ste Zomergast

25 augustus 2024 , 12:00 , door P.J. Cokema

Let op! Dit is niet de recensie. De recensie van Max Molovich vindt u hier.

In de laatste Zomergasten van dit seizoen heeft de VPRO als 200ste zomergast acteur Pierre Bokma aan tafel. Aan Hanneke Groenteman de eer hem aan de praat te houden.

Tweehonderd zomergasten en Pierre Bokma is de veertiende acteur die aanschuift. Hij moet dan drie beroepen boven zich laten: auteurs (44), wetenschappers (29) en politici (20). De top-10 zomergasten beroepen ziet er zo uit:

Voor wie elite bashen als hobby heeft, geeft dit lijstje natuurlijk genoeg aanleiding te roeptoeteren dat VPRO’s Zomergasten niet voor ‘de gewone man’ is. De rest van de gastenlijst zal de elite-basher niet tot nadere nuancering brengen:

Los van dat alles: wie heeft u tot nu toe gemist in de lijst van illustere Zomergasten?

Maar vanavond gaat het dus om Pierre Bokma, die bijna alles al heeft gedaan. Shakespeareklassiekers, hedendaagse tragedies, komedies, op toneel, in films, in televisieseries.

Sinds 2013 – 2019 is hij verbonden aan het Duitse ‘Schauspielhaus Bochum’, waar over twee dagen ‘Lange dagreis naar de nacht’ van Eugene O’Neill de Bochumse première beleeft. Pierre Bokma speelt de vader van een Amerikaans gezin dat een behoorlijk beladen bagage meetorst. Een dag uit het leven van een gezinsdrama, dat in Nederland in 2013 al eens door Toneelgroep Amsterdam is gespeeld.

Foto: VPRO-Zomergasten 2024 VPRO Garrie van Pinxteren, Beeld Reinier-van-Brummelen

Zomergasten 2024 met Garrie van Pinxteren

11 augustus 2024 , 12:00 , door P.J. Cokema

(Let op; dit is niet de recensie, die vind je hier)

Hoe ziet Nederland er uit in 2040? Daar heeft China-kenner Garrie van Pinxteren, VPRO’s zomergast van vanavond, wel een idee van.

Wij zijn dan veel meer afhankelijk van China dan China van ons. Chinese bedrijven zijn onmisbaar geworden voor onze economie en bemoeien zich steeds meer met de manier waarop onze samenleving is georganiseerd. Maar we kunnen het ons als Nederland gewoonweg niet veroorloven om China weg te jagen. Een gevoel van onvrijheid en angst is de maatschappij binnengeslopen. Onze burgers hebben hun laatste restje interesse in de politiek verloren.

Dat doemscenario beschreef Van Pinxteren in 2012, in een column voor Amnesty International. Een fictief verhaaltje waarin ze als oud-minister van Buitenlandse Zaken in kabinet Rutte II, in 2040 terugblikt op wat er misging in de relatie Nederland – China.

Garrie van Pinxteren is sinoloog en China-correspondent voor NOS Nieuws en NRC. Ze is docent journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en docent China Studies aan de universiteit Leiden. Ze heeft in China gestudeerd en gewoond.

De waarschuwing die uitging van haar column uit 2012, vinden we tot op vandaag de dag terug in haar interviews, gesprekken aan televisietafels en in (onder andere) columns voor De Groene. Zo wijst Van Pinxteren er op dat Xi Jinping (president van de Volksrepubliek China) onze manier van leven fundamenteel verwerpt. Hij streeft “naar een wereldorde die een alternatief vormt voor de oude, vooral westerse orde. Die nieuwe wereldorde biedt ruim plaats aan autocraten (…) Het is een duistere wereld.”(De Groene, 21 februari 2024).

Foto: mystic_mabel (cc)

Dienst Toeslagen start proef om zelf toeslagen aan te passen

7 augustus 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - De politieke zomervakantie heeft onze speciale aandacht. Want de Tweede Kamer mag met zomerreces zijn, maar ligt het controleren van de regering dan op zijn gat? Kunnen we in alle openbaarheid volgen wat de door ons gekozen volksvertegenwoordigers uitspoken gedurende deze weken?

De Tweede Kamer stelt ons gerust: natuurlijk worden er wat vakantiedagen opgenomen, maar er wordt ook gewerkt. Dat kunnen we merken aan een van de meer folkloristische activiteiten van de Tweede Kamer: vragen stellen naar aanleiding van een nieuwsbericht.

Tijdens het zomerreces heeft de Tweede Kamer alleen de mogelijkheid schriftelijke vragen te stellen aan het kabinet. Er zijn tijdens dit reces tot nu toe 164 schriftelijke vragen naar het kabinet gestuurd.

Een van de laatste vragen gaat over een bericht in de Telegraaf dat de Dienst Toeslagen zelf, daar waar nodig, toeslagen gaat verlagen als burgers dat verzuimen dat zelf te doen (kop van het artikel: ‘Dienst Toeslagen gaat zélf toeslagen verlagen bij foute aanvraag bij burgers die niet reageren op belletjes’).

De krant bleek een bericht van de Rijksoverheid opgepikt te hebben: ‘Dienst Toeslagen start proef met aanpassen van toeslagen’. De proef, onder ruim 12.000 toeslaggerechtigden, moet uitwijzen of hoge terugvorderingen voorkomen kunnen worden. Volgens de Dienst Toeslagen is dit de reden:

Foto: VPRO Zomergasten 2024 met Sakir Khader, Beeld Reinier-van-Brummelen

Zomergasten 2024 met Sakir Khader

4 augustus 2024 , 17:53 , door P.J. Cokema

Let op: Dit is niet de recensie, die vindt u hier

Vanavond in VPRO’s Zomergasten de documentair fotograaf en filmmaker Sakir Khader. De VPRO schrijft:

Sakir Khader maakt stijlvol, cinematografisch werk en rauwe, intieme beelden van conflictgebieden. Vaak in zwart-wit en altijd recht uit het hart. Hij won er de Zilveren Camera 2023 mee. Ook internationaal gooien de beelden die hij maakt hoge ogen. Zo veel zelfs dat hij deze maand unaniem ingestemd werd in het wereldberoemde fotoagentschap Magnum.

Magnum Photos is de internationale coöperatieve vereniging van fotografen. Om volwaardig lid van de coöperatie te worden, moet een fotograaf een vier jaar durend traject doorlopen. Eerst wordt een fotograaf voor twee jaar als genomineerde toegelaten. Op de jaarlijkse bijeenkomst van Magnum (juni 2024) werd Sakir Khader als genomineerde geaccepteerd. Over twee jaar kan hij tot geassocieerde gepromoveerd worden, om na nog eens twee jaar volwaardig lid van het gezelschap te worden.

Alle erkenning is volkomen terecht. Zijn foto’s en films zijn zonder meer indrukwekkend. Volgende maand is zijn werk te zien op het Breda Photo Festival (13 september tot en met 3 november).

Sakir Khader wordt regelmatig belemmerd in zijn werk omdat hij, om nog steeds niet opgehelderde redenen, op een terroristenlijst van de FBI staat (zie o.a. Villamedia, de Volkskrant, en Follow the Money). Dat betekent soms uiterst vervelende ondervragingen bij paspoortcontroles, soms zelfs een weigering tot een land te worden toegelaten.

Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.

Tijdens zomerreces Tweede Kamer wordt wel gewerkt

31 juli 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Dat de Tweede Kamer graag duidelijk maakt dat de parlementariërs ook tijdens het acht weken durende zomerreces hun plicht vervullen wisten we al dankzij “vijftien Kamerleden, van elke fractie iemand, hoe zij de afgelopen periode beleefd hebben en wat zij zoal ondernemen tijdens dit zomerreces” (nieuwsbericht Tweede Kamer, 17 juli 2024).

Wie ook niet stilzitten zijn de ambtenaren van de ondersteunende diensten van de Tweede Kamer. Zo kregen we binnen een dag antwoord op de vragen die we stelden in ons vorig stuk over het zomerreces. Hier de integrale mailwisseling:

Sargasso: Hoewel het komkommertijd is zult u het ongetwijfeld nog druk genoeg hebben. Misschien is er toch ergens wat tijd om twee vragen te beantwoorden waarmee wij een stukje afsloten over Kamerleden en de besteding van hun zomerreces.

1. Het zomerreces duurt 8 weken. U kondigde aan dat we op Instagram “wekelijks een video kunnen bekijken waarin Kamerleden vertellen over hun bezigheden tijdens het zomerreces”. We vonden maar één (1) video waarin drie (3) Kamerleden zich openbaarden aangaande hun reces. Hoe denkt u nog voor het einde van het reces de overige 147 Kamerleden aan het woord te laten?

Woordvoerder Tweede Kamer: “We hebben vóór het reces, van iedere fractie in de Tweede Kamer een kamerlid geïnterviewd, die door de eigen fractie was aangedragen. Deze interviews zijn verwerkt in een reeks video’s voor ons Instagram kanaal waarbij er steeds drie à vier Kamerleden aan het woord zijn. Het overkoepelende thema van deze video’s is ‘Bijpraten met Kamerleden’. We delen iedere week één van deze video’s via ons Instagram kanaal. Er zijn tot nog toe twee video’s gedeeld, er volgen er nog drie. We geven in onze berichten niet aan álle Kamerleden over hun bezigheden tijdens het reces aan het woord te laten.”

Foto: VPRO-Zomergasten 2024 VPRO Sana Valiulina, Beeld Reinier-van-Brummelen

Zomergasten 2024 met Sana Valiulina

28 juli 2024 , 18:00 , door P.J. Cokema

Let op: dit is niet de recensie. Sargasso’s recensie vindt u hier.

De mens in een bezeten wereld, als een slinger schommelend tussen goed en kwaad

Dat wordt de rode draad van VPRO’s Zomergasten van vanavond met Sana Valiulina. Bekend van haar boeken ‘Het kruis’ (2001 – over het leven en de seksuele vrijheid in een Moskouse studentenflat), ‘Kinderen van Brezjnev’ (2014 – over liefde en verraad tegen de achtergrond van het economische en geestelijke verval van de Sovjet-Unie) en ‘Winterse buien of Ben ik wel geïntegreerd genoeg?’ (2016 – een bespiegeling van Nederland na hier 25 jaar gewoond en gewerkt te hebben).

De mens, schommelend tussen goed en kwaad, fascineert haar. Op haar Zomergastenavond wil ze het woord geven “aan mensen die met mij deze fascinatie delen en die daar een artistieke vorm aan geven, ieder op zijn manier. Want ik ben ervan overtuigd dat we alleen door de kunst onszelf en elkaar echt kunnen zien en begrijpen.”

Sana Valiulina, geboren in Estland, woont en werkt nu 35 jaar in Nederland. In haar werk komt het Estlandse verleden aan bod in de vragen over het leven van haar ouders en over haar studententijd in Rusland. Ik ben benieuwd welke kunst ze laat zien waardoor we “onszelf en elkaar echt kunnen zien en begrijpen”. Kunst uit Estland? Russische kunst?

Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.

Openbaar zomerreces

23 juli 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

De Tweede Kamer, als organisatie, hecht er aan bij elk zomerreces te benadrukken dat de volksvertegenwoordigers niet (de Kamer herhaalt: n i e t) acht weken lopen, zitten of liggen te niksen.

Het zomerreces is twaalf werkdagen oud en de Kamerleden hebben, met een gemiddelde van zes per werkdag, al 72 brieven van de regering toegestuurd gekregen. De regering werd op haar beurt bestookt met 102 schriftelijke vragen van de parlementariërs. Dat is een gemiddelde van 8,5 per werkdag.

We gaan er gemakshalve maar even vanuit dat dit niet betekent dat de Tweede kamer net een tandje harder werkt dan de regering.

Dat de Tweede Kamer er veel aangelegen is geruchten van zomerluiheid te ontzenuwen blijkt uit een nieuwsbericht van 17 juli. Daarin “vertellen vijftien Kamerleden, van elke fractie iemand, hoe zij de afgelopen periode beleefd hebben en wat zij zoal ondernemen tijdens dit zomerreces”.

Onderaan het bericht staat nog dat we de Tweede Kamer op Instagram kunnen volgen en wekelijks een video kunnen bekijken waarin Kamerleden vertellen over hun bezigheden tijdens het zomerreces.

In deze video op Instagram “vertellen Joost Eerdmans (JA21), Marieke Koekkoek (Volt) en Henk Vermeer (BBB) wat ze gaan doen de komende weken”. En op een andere video vertellen Thierry Baudet (FVD), Sarah Dobbe (SP) en Ines Kostić (PvdD) welk debat van de afgelopen tijd hen het meest is bijgebleven.

Kunst op Zondag | Podcast Destructie als Discours

21 juli 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

1911 Roelof Antoon Sigrist was afgekeurd als matroos. Boos als hij daarover was wilde hij zich wreken op het rijk en bewerkte Rembrandts ‘Nachtwacht’ met een mes.

1975 ‘De Nachtwacht’ werd weer bewerkt, nu met een broodmes.
1978 In het Van Goghmuseum werd in één maand tijd tot tweemaal toe werk van Van Gogh besneden. ‘La Berceuse’ en ‘Zelfportret met grijze hoed’.

1986 Gerard Jan van Bladeren bewerkte Barrett Newmans ‘Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue III’ met een mes.
1989 Een man wil aandacht voor zijn moeilijke situatie en snijdt in het portret van prinses Maria Henriette Stuart, geschilderd door Bartholomeus van der Helst.

1990 ‘De Nachtwacht’ is weer de klos en werd besproeid met zwavelzuur.
1996 In het Stedelijk Museum spuit Alexander Brener een groen dollarteken op het schilderij ‘Suprematisme 1920-1927’ van Kazimir Malevich.
1997 Van Bladeren doet het nog een keer. Hij bewerkt ‘Cathedra’ van Barrett Newman met een stanleymes.

1999 Dezelfde man die in 1990 ‘De Nachtwacht’ met zwavelzuur bespoot, takeldet in het Stedelijk Museum Picasso’s ‘Femme nue devant le jardin’ met een aardappelschilmesje toe.
2006 Hans-Joachim Bohlmann spoot aanstekerbenzine op “Schuttersmaaltijd ter viering van de Vrede van Munster’ van Bartholomeus van der Helst. Voor hij het doek ook in brand kon steken werd hij overmeesterd.

Foto: Directie Voorlichting (cc)

Gaat de minister Ter Apel helpen?

17 juli 2024 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Een week geleden ging de kersverse asielminister op geheim bezoek in Ter Apel. Zoals die dingen gaan, was er niets geheims aan. Het ontbrak er nog maar aan dat haar baas (nee, niet Schoof of die van Oranje-Nassau, maar G.W.) het bezoek per tweet aankondigde.

Iedereen, en zeker de direct betrokkenen, waren natuurlijk benieuwd wat ze zou gaan zeggen. De opgetrommelde pers (hoe wist die eigenlijk dat het een geheim bezoek was?) kon het volgende noteren:

De minister gaat de instroom van asielzoekers inperken én de spreidingswet gaat intrekken. En wel meteen. ‘Ik houd van parallelle processen, dus ik doe het tegelijk’ zo sprak de minister.

Zoals het een geslepen politicus betaamd, werden concrete details listig omzeild.

Jawel, de minister gaat voor een ‘maximale beperking’ van de instroom. “Dat gaat ook gewoon gebeuren. De kraan moet dicht.”
We moeten nog een complete zomervakantie plus nog wat weken wachten op het hoe en hoeveel want: “We hebben een mooi akkoord op hoofdlijnen en dat wordt omgezet in beleid. Ik ga ervan uit dat we met Prinsjesdag beter kunnen vertellen wat het gaat worden.”

En wordt Ter Apel ondertussen nog geholpen en ontlast? Nou dat kost tijd, maar omdat er nog geen tentjes voor de poorten van Ter Apel staan verwacht de minister niet dat er asielzoekers buiten moeten slapen. “Het is niet zover. Dus ik ga ervan uit dat dat niet gebeurt.”