Marcel Hulspas

276 Artikelen
13 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Op weg naar zinloosheid

COLUMN - Elon Musk, de alom bewonderde visionair die vorige week met veel zinloos geweld een auto de ruimte in schoot, waarschuwde vorig jaar voor een enorm gevaar dat onze beschaving ten onder zou doen gaan. Nee, niet het broeikaseffect of Donald Trump – hij had het over Artificial Intelligence. AI. Nu zijn auto met die malle pop achter het stuur uit het zicht verdwenen zijn, is het wellicht aardig die claim eens tegen het licht te houden.

AI gaat de wereld veranderen. Zo beweren velen. Maar het is altijd verstandig om dat soort uitspraken in hun context te zien. En dat is de context van wetenschappers en ondernemers op zoek naar investeerders. Musk behoort daarbij tot de minderheid die vooral ellende verwacht. Maar ook hier is de context van belang. Goeroes willen diepzinnig zijn, dus tegendraads.

Wat is Artificial Intelligence? Meestal gaat het dan om een machinale ‘intelligentie’ ontwikkeld door middel van Deep Learning. Die aanduiding komt van de bovengenoemde wetenschappers en ondernemers. En u raadt het dus al, erg deep is dat leren niet.

Het komt erop neer dat je een chaotisch netwerk van verbindingen en knooppunten (knooppunten die signalen kunnen versterken dan wel verzwakken) ontelbare malen voedt met input aan de ene kant en de gewenste output aan de andere kant. In eerste instantie levert de input aan de output-kant alleen maar onzin op, maar door steeds weer daarna de gewenste output vanaf de output-kant in te laten stromen (backpropagation) ‘leert’ het netwerk voorbeeld-na-voorbeeld om later bij input spontaan de gewenste output te leveren. Duizenden plaatjes van auto’s (met als opgelegde output het woordje ‘auto’) leveren zo uiteindelijk een netwerk dat bij een nieuw autoplaatje ‘spontaan’ het woordje ‘auto’ uitspuugt. Het heeft geleerd. Niet deep, maar toch. Uiteindelijk kan zoiets heel snel, en kan het netwerk het menselijk brein overtreffen. Menig bordspel is inmiddels het domein van Artificial Intelligence.

Foto: Keizer Theodosius en zijn zoons Honorius en Arcadius (© Livius.org)

Naar eeuwen van duisternis

RECENSIE - Ze hadden het er liever helemaal niet over. En als het dat toch moest, spraken ze verhullend over ‘de huidige omstandigheden’. En over de dreiging van ‘de tiran’. De laatste Atheense filosofen voelden bij het woord ‘christendom’ alleen maar een diepe weerzin.

Het christendom, de tiran, had eeuwenoude tempels verwoest. De christelijke ‘gieren’ en ‘cyclopen’ hadden de beelden van de goden omvergehaald, ze hadden priesters vermoord, bibliotheken op straat gesmeten. En natuurlijk, dat tuig had in 415 de grote filosofe Hypatia vermoord. Na dat gruwelijke voorval waren tientallen Alexandrijnse filosofen hun toevlucht gezocht in het nog ‘heidense’ Athene. Maar ruim een eeuw later deelde de tiran ook dáár de genadeklap uit. Keizer Justinianus besloot dat de Academie, de laatste filosofische school, gesloten moest worden. Korte tijd later vertrokken Damascius, het laatste ‘hoofd’ van die school, samen met zes collega’s, naar het oosten, naar Perzië. Ze hadden gehoord dat de Perzische koning Khosru een tolerant en belezen man was.

De sluiting van de School van Athene, in 529, is ook het slothoofdstuk van Eeuwen van duisternis van Catherine Nixey. Met nauwelijks verholen woede beschrijft Nixey (dochter van een uitgetreden monnik en dito non) de ‘triomf’ van het christendom. Een triomf die gepaard ging met een ongekende vernietiging van cultureel kapitaal. Tempels, badhuizen, scholen, plus alles wat daarin aan ‘afgodsbeelden’ en ‘demonische kennis’ te vinden was, werd grondig vernietigd.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | De dokter maakt u liever bang

COLUMN - Zijn zwarten minder intelligent dan witten? Thierry Baudet weet het niet. En alhoewel politiek correct Nederland vervolgens enthousiast over hem heen viel, heeft Thierry natuurlijk gelijk. We weten het niet.

We hebben een test die met behulp van een breed pakket aan heel verschillende vraagjes iets zou meten, iets van vaardig omgaan met abstracte systemen, en daarin is niet iedereen even vaardig. Niet bij iedere vraag. Maar die totaaluitslag noemen we ‘intelligentie’. En we weten dat een keurige opvoeding, goed voedsel, slimme ouders, veel spelen en lezen een hogere score oplevert. Dus wat constateer je dan wanneer een bepaalde subgroep des mensheid (ik zeg: Inuit) nou net even wat lager scoort? Ligt dat dan aan ‘intelligentie’?

Eén factor heb ik dan nog niet genoemd. De verbeelding. De score wordt ook beter wanneer de deelnemer dénkt dat hij of zij beter zal scoren. Beter dan gemiddeld, of beter dan de buurman. Meisjes scoren bijvoorbeeld traditioneel minder op wiskundetoetsen. Natuurlijk, want wiskunde is ‘niks voor meisjes’. Dat weten ze. Ze horen niks anders. Met die instelling gaan ze van start. Maar als je ze nu voorafgaand aan de test vertelt dat meisjes nou net bij déze vragen beter scoren, beter dan jongens, en dat dat nu vast ook weer zal blijken, ziet: dan gaan de scores fraai omhoog. Dan is de start: wij zijn beter, wij zij ‘intelligent’, dus we zijn scherper, of doen nét iets meer moeite.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Worden ouders ooit volwassen?

COLUMN - Echt gehoord, niet zo lang geleden. Twee ouders die zich bij elkaar beklaagden over hun pubers. Ze luisterden niet, konden niet plannen, luierden maar wat, et cetera. Waarop een van de twee zei: ‘Ik heb pas zo’n boek gelezen, over het puberbrein… als je dat leest…’ De ander begreep precies wat-ie bedoelde.

Boeken over het puberbrein. Ze zouden verboden moeten worden. Vroeger werd van ouders verwacht dat ze hun kinderen opvoeden. Dat ze hen vertelden wat mag en niet mag, en hoe mensen binnen de vier muren van een huis met elkaar omgaan. Bij de ene puber gaat het gemakkelijker dan bij de ander, maar het excuus ‘hij heeft een puberbrein’ werd niet geaccepteerd. Niet door de familie, niet door Oom Agent.

Er was geen puberbrein. We waren allemaal individuen.

Tegenwoordig kunnen ouders hun opvoedkundige onmacht verbergen achter het zogenaamd onvolgroeide puberbrein. Alsof het feit dat dat brein zich nog ontwikkelt ‘uiteraard’ de rede is waarom de puber niet naar hen luistert. Waarna ouders met een gerustgesteld hart over kunnen gaan tot het negeren van hun veel te lang niet gecorrigeerde puber.

Ik bedoel, zijn er ook ouders die met het argument ‘puberbrein’ hun kind een schooltype lager zetten? Lijkt me een prima te verdedigen correctie. En waarom zijn er geen boeken waarin wordt uitgelegd dat mensen boven de dertig dom, lui en oppervlakkig zijn, en dat we daar respect voor moeten hebben, omdat hun brein alweer aan het aftakelen is? En waarom zijn er geen boeken over het tragisch aftakelende bejaardenbrein?

Foto: Maria Theresia thaler copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Zilver uit de woestijn

RECENSIE - Het is een bekende klacht op social media in Egypte, en in Egyptische praatprogramma’s: de mahr is onbetaalbaar geworden. Heb je als jonge man een leuk meisje op het oog, en wil zij ook best trouwens, komt dan ineens haar familie om de hoek met exorbitante eisen: hij moet een mooi huis bieden, liefst volledig ingericht, kleding, apparatuur, en natuurlijk de shabka: sieraden. Veel mooie, dure sieraden.

Voor menige jonge Egyptenaar is deze traditionele bruidsgave niet op te brengen. Of ze moeten jaren krom liggen. Voor de aanstaande bruid hoeft het niet, maar ja.. de familie. Die wil tijdens en na de bruiloft kunnen laten zien hoeveel hun dochter wel niet waard was.

De mahr (die vroeger vrijwel uitsluitend uit sieraden bestond) was ooit de levensverzekering van de vrouw. Haar man kon haar deze niet afnemen (zoals de Koran al duidelijk maakt), en de vrouw had zo een aardig kapitaaltje ‘om het lijf’ voor na een eventuele scheiding, of als de nood aan de man kwam.

Maar ze had en heeft ook andere functies. Niet alleen de bruidegom droeg bij aan de mahr, ook de vader van de bruid en de familie. Al die bijdragen werden uiteraard nauwkeurig vergeleken met elkaar en met de mahr bij een eerder huwelijk. Archeologe Sigrid van Roode maakte dat persoonlijk mee na afloop van een bruiloft, waarbij de bruid (die niets tekort kwam) en haar familie alle giften nauwgezet langsliepen: waarom gaf die-en-die maar één armband? En waren deze armbanden niet lichter dan degene die ooit aan een nichtje waren geschonken? Het gewicht in zilver bleek nog steeds een nauwkeurige maat voor onderlinge relaties en statusverschillen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | En de bij, zij zoemde voort

COLUMN - Weet u het nog? Of bent u het al vergeten? Het was nog maar tien jaar geleden. De wereld verging. We zouden verhongeren, we zouden zonder appelen, peren, en nog veel meer komen te zitten door ‘de grote bijensterfte’. Alarmerende aantallen bijenvolken slaagden er niet in de winter te overleven. En dat wereldwijd! Wat was er aan de hand? Imkers én fruittelers hingen aan de noodklok. Milieuactivisten deden hetzelfde. Het Einde was nabij. Dat was dus tien jaar geleden. Daarna heeft u er waarschijnlijk nooit meer iets meer over gehoord. Er zijn nog steeds appelen en peren. U kunt rustig gaan slapen. Maar wat was er nou aan de hand?

Elke winter sterven er bijenvolken, door allerlei oorzaken. Soms hadden ze toch te weinig voedsel opgeslagen, of werd een schimmel (nosema) of parasiet (de varroamijt) het volk fataal. En eenmaal verzwakt kon je midden in de winter overvallen worden door je fittere buren, die er met je voedsel vandoor gingen. Een verlies van 20 procent was normaal, en daar werd vanouds ook nauwelijks aandacht aan besteed. Shit happens. Maar een aantal jaren achtereen ging het mis. De sterfte steeg naar dertig, veertig procent. Imkers raakten bezorgd.

Foto: FaceMePLS (cc)

Tien oplossingen voor wat?

ANALYSE - Immigratie en de Nederlandse identiteit, dat zou het thema zijn van de bijeenkomst van De Nederlandse Leeuw, afgelopen vrijdag in de Broodfabriek in Rijswijk. En iedereen was welkom.

Maar ergens onderweg moet er iets mis zijn gegaan. Niet alleen haakten veel ‘linkse’ spraakmakers af; en allerlei politici ook, inclusief, op het laatste moment, Thierry Baudet.

Afgelopen weekend presenteerde de organisatie ook nog ‘De 10 oplossingen voor de multiculturele samenleving’. De Nederlandse identiteit had blijkbaar plaatsgemaakt voor: de multiculturele samenleving. Een begrip dat ter rechterzijde al decennialang angst en walging oproept.

Het multiculturele drama, volgens Paul Scheffer (alweer 17 jaar geleden). Het project dat in Duitsland zeven jaar geleden gescheitert (mislukt) werd verklaard. Is dat dan nog te redden? Voor welk probleem zijn nu nog ‘oplossingen’ te bedenken? En: was dat écht de bedoeling van de discussie in Rijswijk?

Maar goed, laten we ze eens langslopen.

1) Stop met het gebruik van ons leefniveau als maatstaf voor de rest van de wereld

De organisatie heeft haar best gedaan om de ‘oplossingen’ abstract te formuleren. Woorden als ‘buitenlander’ en ‘islam’ komen in de oplossingen niet voor. (Moskee wel, maar heel braaf samen met kerk.) Het gevolg van deze ‘abstrahering’ is natuurlijk wel dat er verwarring kan ontstaan over wat er nu precies wordt bedoeld.

Foto: rdesign812 (cc)

De professor en zijn privilege

OPINIE - De Canadese hoogleraar psychologie Jordan Peterson is de eregast vanavond van ‘De Nederlandse Leeuw’, in Rijswijk, tijdens een bijeenkomst over immigratie. In een interview in de Volkskrant deze morgen komt dat onderwerp totaal niet voor. Wat we lezen, zijn de persoonlijke frustraties van een academicus die door academia werd uitgekotst.

Peterson trok de aandacht van zijn collega’s toen hij anderhalf jaar geleden een aantal filmpjes op YouTube plaatste waarin hij lekker te keer ging tegen bepaalde studies. Sindsdien is hij een van de lievelingen van de altright beweging, al moet hij daar zelf niet veel van hebben. Volgens Peterson, aldus het Volkskrant-interview, heerst op de universiteiten een ‘rancuneuze’ identiteitspolitiek die de blanken verwijt dat ze bevoorrecht zijn. Hij noemt die opvatting ‘extreemlinks’ en ‘neomarxisme’. En hij waarschuwt: ‘Een op de vijf hoogleraren in Noord Amerika noemt zichzelf marxist.’

Daar overdrijft hij, helaas. Dat cijfer geldt alleen voor de social sciences (meting 2006). Wie naar álle hoogleraren kijkt, blijft steken bij een miniem percentage. En dan is het is maar de vraag wat de geënquêteerden daarmee bedoelden.  Dat ‘ik ben marxist’ zal vooral bedoeld zijn om aandacht te trekken of te shockeren, want in de VS is ‘marxist’ net zo erg als ‘socialist’ en seriemoordenaar. Zo ook bij Peterson, die net doet alsof hij een diep inzicht heeft ontwikkeld: ‘Ik vind het marxisme een moorddadige ideologie’. En hij trekt de brede verfkwast gelijk maar effe door: ‘Er is geen verschil tussen hun identiteitspolitiek en de ideologie achter de gebeurtenissen in de Sovjet-Unie in de jaren twintig van de vorige eeuw.’ Toe maar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | We amuseren ons tot de dood

COLUMN - We laten het erbij hangen. Drie keer per maand seks, verder komen we niet, zo concludeert de Rutgers Stichting in haar nieuwe onderzoek naar ons seksueel gedrag. Het resultaat is op statistische gronden niet helemaal vergelijkbaar met eerdere mega-enquêtes, maar de val is pijnlijk. Tot voor kort dachten onderzoekers dat de ‘gewone’ Nederlander toch wel twee keer per week seks had. Dat getal kan het raam uit.

We zijn dus afgezakt van acht naar drie keer per maand. Wellicht is dat iets te zwaar aangezet, vanwege de meetproblemen – maar de daling lijkt zo echt als maar kan, want die is ook elders al geconstateerd. Van Turkije (vraag het maar aan de boze Erdogan) via Spanje en Zweden (daar loopt een nationaal onderzoek naar de kwestie) tot aan de Verenigde Staten.

We neuken minder. Seks boeit niet meer.

Pseudoverklaringen

Over de oorzaak tasten de deskundigen, zoals gewoonlijk, in het duister. Seksuologen, zo schrijft de Volkskrant, ‘opperen dat mensen steeds vaker bezig zijn met sociale media of Netflix, waardoor seks erbij inschiet. Een andere verklaring: we maken langere werkdagen en houden daardoor weinig energie over voor seksuele activiteiten.’

Het eerste is geen echte verklaring (waaróm zijn we dan vaker bezig…?) en de tweede oorzaak kan slechts een minderheid betreffen. We komen om in de vrije tijd. En vroeger werd er veel harder gewerkt, en toen was seks toch écht het grootste onderwerp ter wereld. Hele generaties werkten zich een slag in de rondte en dachten aan niks anders dan seks.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Weg met het persbericht!

COLUMN - Vrouwen met een borstimplantaat hebben meer kans op lymfeklierkanker. Dat was een stukje wetenschappelijke nieuws op NU.nl afgelopen weekend. Een studie, uitgevoerd door VUMC, Anthonie van Leeuwenhoek, Medisch Spectrum Twente en Maastricht UMC. En dat gepubliceerd in topvakblad JAMA.

Bij NU.nl lezen ze geen JAMA, ze zijn geabonneerd op het ANP. Dat had duidelijk zijn werk gedaan. En dat is ook belangrijk. Zo’n studie is mooi voor de wetenschappers, maar de mensen die om hen heen staan (dan hebben we het over een veelvoud aan voorlichters, managers en bestuurders) letten op de nationale en internationale media. Nadat een studie alle redactionele hindernissen heeft genomen, moet ze wat hen betreft ook nog ‘scoren’. Vandaar dat voorlichters er bij het opstellen van een persbericht graag een schepje bovenop gooien. Een op de vijf medisch-wetenschappelijke persberichten, zo constateerden Peter Burger en zijn Leidse collega’s, bevatte overdreven gezondheidsclaims. (Ik durf te wedden dat dat flinke een onderschatting is.) En wanneer de voorlichters niet overdrijven, gooien journalisten er vrijwillig een schepje overdrijving bovenop. Kort en goed, dankzij dit gezamenlijk streven om de zaak mooier voor te stellen dan ze is, is minimaal een derde van de medische berichtgeving in de media onjuist. Overdreven.

Foto: IoSonoUnaFotoCamera (cc)

Na Donald Trump, het trumpisme

ACHTERGROND - De verkiezing van Donald Trump was misschien een politiek bedrijfsongeval. Maar conservatieve denktanks maken zich ondertussen op om van deze gelukstreffer een blijvend succes te maken.

Bij zijn aantreden in 1980 gaf president Ronald Reagan aan alle kabinetsleden een stapel boeken cadeau: het twintigdelige Mandate for Leadership, een uitgave van de conservatieve denktank The Heritage Foundation. De ministers zullen de stapel papier hooguit hebben doorgebladerd – net als Reagan zelf – en het was misschien ook niet meer dan een leuke publiciteitsstunt van de Heritage Foundation, maar het feit dat Reagan hieraan meewerkte geeft aan dat hij zichzelf en zijn regering beschouwde als onderdeel van een ideologische beweging.

Een verstandige zet. De republikeinse partijelite had zijn opkomst met argwaan aanschouwd. Wat zou deze ex-acteur, die nauwelijks geïnteresseerd was in de partij en de conservatieve ideologie, gaan doen in het Witte Huis? Welnu, Mandate bevatte een blauwdruk voor een conservatieve revolutie, met als voornaamste onderdelen het opschroeven van de defensie-uitgaven en het schrappen van sociale programma’s en van elke regulering van het bedrijfsleven. Dát programma zou de regering-Reagan uitvoeren.

Conservatiever en nog conservatiever

In één beweging had Reagan zijn regering van een ideologie voorzien – en had hij de partij (alweer) buiten spel gezet. En zo werden de jaren tachtig van de vorige eeuw vormden de hoogtijdagen voor de Heritage Foundation. Eindelijk konden haar extreme laissez-faire-ideeën, bedacht door Ludwig von Mises (1881-1973) en zijn leerling Friedrich von Hayek (1899-1992), in de praktijk worden uitgevoerd. Eindelijk kon de dreigende ondergang van de Verenigde Staten richting ‘socialisme’ worden gekeerd.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | De toekomst is bekend

COLUMN - De wetenschap had weinig écht nieuws te bieden, het afgelopen jaar. Er viel niet veel te vieren. Tenzij u, net als sommige astronomen, stond te juichen bij de versmelting van twee neutronensterren, wat niet alleen een zwaartekrachtgolf opleverde maar ook een mooi telescoopplaatje.

Astronomen vinden zoiets fantastisch, ‘het wetenschappelijk nieuws van de eeuw’ heb ik ergens gelezen. (Ja, de eeuw. Astronomen staan niet bekend om hun bescheidenheid.) En dat terwijl diezelfde golven nog veel meer nieuws moeten opleveren. Met behulp van zwaartekrachtgolven leren we straks enorm veel over het heelal, zo zeggen dezelfde astronomen.

Iets in mij zegt dat we inmiddels wel genoeg over het heelal weten. En dat astronomen ons ondanks vele miljarden nooit zullen kunnen vertellen hoe het allemaal begon. Gelukkig weten we sinds 2017 wél hoe het allemaal afloopt.

Dat wij, de mensheid, de aarde slechts tijdelijk in bezit hebben, dat staat wel vast. We hebben allang geen Spengler of Baudet meer nodig om te weten dat het bestaan van de mensheid eindig is. De grote vraag is: wie zal na ons de aarde erven?

Kevers, is wel eens gezegd. Omdat er zoveel keversoorten zijn. Maar op die manier gerekend is de aarde nú al van de kevers.

Vorige Volgende