COLUMN - ‘Integratie is assimilatie en assimilatie is fascisme, dus integratie is fascisme,’ aldus – naar verluidt – Abdou Menebhi van het Komitee Marokkaanse Arbeiders in Nederland (KMAN) vijfendertig jaar geleden.
Ik vond het een fascinerende uitspraak. Vooral vanwege de slogan-achtige kwaliteit. Maar mijn speurtocht naar de origine ervan was weinig succesvol. Wel kwam ik erachter dat Dyab Abou Jahjah (Kent u ‘m nog? Hij schijnt terug te zijn.) van de Arabisch-Europese Liga (AEL) ook zoiets gezegd zou hebben.
Voor een deel had Menebhi natuurlijk gelijk: er valt geen duidelijke grens tussen integratie en assimilatie te trekken. Je kunt immers niet zeggen: ‘Hier, op dit punt, stopt de integratie en begint de assimilatie.’ Definities die zeggen ‘integratie is dit’ en ‘assimilatie is dat’ helpen niet echt. Het verschil is gradueel.
En dus vond Menebhi – niet geheel onbegrijpelijk – iedere culturele concessie aan de ontvangende samenleving er een te veel. Met fascisme sluit je immers geen compromissen.
Overigens heb ook ik, nog niet eens zo lang geleden, voor de keuze gestaan: assimileren of terugtrekken in eigen kring. Al is de stap van Nederland naar een internationaal georiënteerde universiteitsstad in de VS nogal wat kleiner, schat ik zo in, dan van Noord-Afrika naar Amsterdam.