In Europe, austerity policies have been driven less by economic analysis than by Germany’s moral indignation over the notion that irresponsible borrowers might not face the full consequences of their actions.
So the policy response to a crisis of excessive debt has, in effect, been a demand that debtors pay off their debts in full. What does history say about that strategy? That’s easy: It doesn’t work.
[…] it has been very hard to get either the policy elite or the public to understand that sometimes debt relief is in everyone’s interest. Instead, the response to poor economic performance has essentially been that the beatings will continue until morale improves.
Paul Krugman over de reden dat blijvend economisch herstel, met name in Europa, nu al jarenlang uitblijft.
Meer in het algemeen valt het me regelmatig op dat heel veel mensen bang zijn dat anderen een onverdiend voordeeltje krijgen. Dat zie je bijvoorbeeld in het geklaag over profiterende uitkeringstrekkers, maar ook over die luie Zuid-Europeanen die veel te lang op de pof hebben geleefd.
Misschien helpt het als die mensen beseffen dat de economie geen zero-sum game is. Dat onze politici dat soms wel zo presenteren, blijft echter onvergeeflijk.
Reacties (9)
Laat mensen eerst maar eens realiseren dat de overheid geld drukt en niet de burger. “Van mijn belastingcenten” en “Huishoudboekjes” is geen sprake met een overheid. Natuurlijk moet het internationaal niet leeggezogen worden, maar een EU kan nooit te veel van de burger haar geld uitgeven.
Wel kan het teveel geld uitgeven door teveel te drukken. Maar om een of andere reden denkt bijna iedereen dat Mark Rutte, en andere Europese Premiers, ergens een groot geldpak huis heeft met een groot Euro teken erop dat gevuld is met hun biljetten die magisch in omloop zijn gebracht.
Sterker nog beter in omloop brengen door een uitkeringstrekker dan door de banken te betalen om het in omloop te brengen zoals we nu doen.
Kreeg bijna een hartverzakking toen ik de heer Dekker hoorde zeggen dat ze het “Eurotje maar een keer uit konden geven”. Ja een burger misschien, maar als overheid moet je toch weten dat jouw gedrukt geld niet verdwijnt. Jij geeft het Eurotje uit aan een ijsje => de ijsjes verkoper aan ijsjes inkoop en zijn winst, na tien ijsjes te hebben verkocht, aan een koekje => etc.
Het zal wel weer eens framing geweest zijn om de publieke omroep aan te pakken, want het lijkt me sterk dat zo iemand dat niet weet.
“Then the music stopped, the money stopped flowing, and everyone began trying to “deleverage,” to reduce the level of debt. For each individual, this was prudent. But my spending is your income and your spending is my income, so when everyone tries to pay down debt at the same time, you get a depressed economy.”
Dit is toch wel een belangrijk punt, dat maar niet wil doordringen bij de beleidsmakers in Europa. Als iedereen maar net als Duitsland heel zuinig leeft en meer exporteert dan importeert komt het goed, wordt gehoopt. Maar hoe je -tegelijkertijd- , -aan elkaar-, meer verkoopt dan inkoopt, is me niet helemaal duidelijk.
Het probleem is de eenzijdige focus van het beleid op het op orde brengen van staatsfinanciën en hervormingen. Die beide punten moeten (in delen van) de eurozone zeker plaatsvinden, maar zijn niet het enige wat gedaan moet worden. Ook de vraagkant moet aandacht krijgen.
Hier is Larry Summers (vanaf 14:10) die het wat beter uitlegt:
http://www.imf.org/external/am/2014/mmedia/view.aspx?vid=3830438025001
Er zijn nog genoeg rijke grieken die eerst afgeroomd kunnen worden, voordat Duitsland begint met kwijtschelden. De rijke grieken lijken hun sociale wanorde te misbruiken om Duitsland onder druk te zetten.
Ook hebben de Grieken nog genoeg andere bezittingen die ze zouden kunnen verkopen aan Duitsland, bijvoorbeeld een eiland of zoiets.
Morele verontwaardiging mag dan irrationeel zijn, ze is reëel en een politicus moet draagvlak hebben.
Laatst zat ik bij enkele journalisten, die bespraken dat EZ overweegt op een of andere manier de mensen tegemoet wil komen die onder hypotheekschuld gebukt gaan, om op die manier de huizenmarkt weer in beweging te krijgen. Dat kan rationeel beleid zijn, maar ik hoorde ook iemand die er enkele keren van heeft afgezien om een huis te kopen omdat hij de financiële risico’s begreep en – naar nu blijkt: terecht – onaanvaardbaar vond.
De door EZ overwogen maatregel kan economisch verstandig zijn, maar je kunt zo iemand niet zeggen: “jij was verstandig maar we geven toch de domoren een douceurtje”. Die man is vanaf dat moment zijn vertrouwen in de politiek kwijt en zal op een of andere manier proberen de rekening te vereffenen.
Anders gezegd: wie ziet dat zijn moeder in een verpleeghuis onvoldoende zorg krijgt, zal nooit accepteren dat Frankrijk of Italië ongestraft de EU-begrotingsregels aan hun laars lappen. Laat staan schuldenkwijtschelding aan Griekenland.
Dat mag een irrationele reflex zijn, maar zo denken mensen nu eenmaal en in die zin is de reflex een realiteit waarmee politici rekening moeten houden.
@4: en zo blijft europa dus aanmodderen en gaan we een japans scenario tegemoet van 10-15 jaar stagnatie.
Natuurlijk zijn sommige dingen moeilijk te “verkopen” aan het electoraat. Maar hervormingen en bezuinigingen, ook erg vervelend voor de gewone man, worden ook verkocht door politici. Waarom die voor de burger vervelende maatregelen wel en andere – wel noodzakelijke- maatregelen niet?
Omdat men/de politici in europa nog steeds in een verkeerd frame zit wat betreft de crisis, de oorzaken en oplossingen.
Wat Larry Summers in bovenstaande discussie aangaf: wat nodig is is Duitse degelijkheid toegepast op europa brede stimuleringsmaatregelen. De angst voor “griekse” toestanden met verkeerde overheidsuitgaven belemmerd de fiscale stimuleringsmaatregelen die wel nodig zijn.
@5: Ik zie je punt, maar ik schat het anders in. Ik denk namelijk dat de afgelopen jaren allerlei beleid weliswaar is bedacht en uitgevoerd, maar intussen niet is verkocht.
Simpel voorbeeld: de OV-chipkaart. Niemand begrijpt voor welk probleem het een oplossing is, iedereen ondergaat de aantasting van zijn privacy, iedereen verwacht dat de NS de reisgegevens gaat verkopen. De burger ondergaat het allemaal maar accepteert in feite niet wat de NS en de overheid hebben gedaan.
Door dit soort beleid, waar geen draagvlak voor bestaat maar de burger wordt opgedrongen, heeft de burger het vertrouwen in de politiek verloren. Ik vrees dat we steeds sneller op een technocratie afstormen en eerlijk gezegd is het me wel een procentpuntje minder economische groei waard om dat te vermijden.
@6: Jona, ik begrijp je punt dat er beleid is bedacht en uitgevoerd zonder draagvlak. En ik zie ook zeker je punt over de afbreuk die dat doet aan het vertrouwen in de politiek. Inderdaad gebeurt er met name in europa/eurozone van alles zonder dat we daar enige invloed op hebben.
Je laatste zin begrijp ik echter niet: “Ik vrees dat we steeds sneller op een technocratie afstormen en eerlijk gezegd is het me wel een procentpuntje minder economische groei waard om dat te vermijden.”
Wat bedoel je hiermee?
In sommige opzichten is economie inderdaad een zero-sum game:
aardolie kan maar 1 keer verbrand worden, dus als 1 persoon meer krijgt, krijgt een ander minder.
En de prijs van producten (aardolie, koper, kleding) laag is, is dat leuk voor de koper, niet voor de verkoper.
De meeste nederlanders trekken in dit “zero-sum” spel de winnende kaarten, want ze beschikken over een woning, een auto, en goede gezondheidszorg.
De vraag is of dit gewaarborgd wordt door onze prestaties.
Leveren wij zulke hoogwaardige producten?
Of wordt Nederland een soort Griekenland, als het aardgas op is en elders mooiere belasting-parardijzen ontstaan?
Zo lang de mensen zien, dat de allerrijksten en de banken hun schulden niet af hoeven te betalen, als ze fouten maken, zal het erg moeilijk te verkopen blijven, dat andere mensen voorzichtig moeten zijn bij het aangaan van schulden.