Het Saillant | Wie ‘dom’ zegt, is af

Links heeft de kwetsbare sociale groepen niets meer te bieden. Was verheffing ooit een wens, nu is verheven zijn een eis om in het maatschappelijke debat serieus genomen te worden. Wie niet over minimale verbale en intellectuele kwalificaties beschikt, moet bij boosheid gewoon het bekje dicht houden, meent links, zowel als rechts. Voor domme volkse boosheid is geen plaats meer, want het wordt misbegrepen.

In de jaren negentig heb ik vijf jaar doorgebracht in het nu wereldberoemde Oosterwei. Nog jong, goede baan en wonend in één van de weinige koophuizen die toen in de wijk stonden. En in de eerste jaren ook nog licht idealistisch aan het werk voor de buurtcommissie. De problemen waren toen nauwelijks minder groot dan nu. Maar ze stonden nog niet in de krant. En als er gesproken werd over ‘investeren in de wijk’, dan werd er ergens een portiekflat nieuw in de verf gezet. Naarmate ik er langer woonde werd het steeds lastiger mijn verlichte standpunten over gelijkheid, kansen en verheffing vol te houden. Ik vertrok na vijf jaar, naar een hip appartement tussen de creatieve yuppen in de binnenstad. Daar was het als linksmensch een stuk makkelijker toeven.

Zo’n negen jaar geleden een zelfde ervaring. Ik vertrok naar Utrecht, maar kon zo snel alleen in Zuilen terecht. In de portiekflat hield ik het nog geen twee jaar vol. De volstrekte onaanachtzaamheid van medebuurtbewoners, de smerigheid, de herrie, de terreur van de buurtjongetjes en het onuitputtelijke gekanker van die enkele blanke medebuurtbewoner die niet de mogelijkheid had om weg te komen. Ook de portiekflat in Zuilen kon ik inruilen voor een plek in een fijne hippe blanke buurt. Gelukkig maar, want nu kan ik u vertellen hoe de wereld er eigenlijk uit hoort zien. Met mijn fijn spaarlampverlichte linkse idealen.

Aanleiding voor deze wat lange inleiding is dit filmpje bij de opiniegrootgrutter van hiernaast. Rutger Castricum interviewt mensen die door bijna het volledige politiek spectrum als grote vijand worden gezien: domme menschen. Of nog beter: domme boze menschen. Opvallend is dat de reacties op deze repo zowel op GeenStijl als op Sargasso inhoudelijk grote gelijkenis vertonen. Iets in de trant van: ‘Jezus, wat een onderontwikkelde tokkies zijn dat.’ En impliciet: ‘Jezus, wat ben ik toch slim.’

Ik hoor in Rutgers’ repo dezelfde dingen die ik in mijn Oosterweier- en Zuilerperiode ook al hoorde. Boze blanke drogredenaties, die ook toen al werden weggezet als domheid. Steevast kreten als: “Die Marokkanen slopen hier alles, die Marokkanen maken het smerig, ik durf soms niet meer naar buiten door die Marokkanen!” Zorgen die met boze verbale gebrekkigheid werden geuit en steevast werden beantwoord met zoete, maar onbegrepen idealen over hoe het wel hoort. En hier en daar een wijsvinger met een “Foei meneer, het is maar een klein groepje.” De boosheid van mensen met kleine kutbaantjes en kleine pensioentjes die zich geen hip yuppenplekje konden veroorloven. Van mensen die keer op keer te horen krijgen dat hun boosheid in werkelijkheid domheid is. Mensen die wel een Marokkaanse buurman hebben, en groeten, want hij deugt wel.

Vroeger het plebs, dat je met linkse idealen kon verheffen tot middenklasse. Nu noemen we het tokkies. Waar geen enkele zichzelf respecterende politieke partij handen aan vuil wil maken. Zelfs de vakbonden – toch de natuurlijke vriend van werkend arm – trekt een vies gezicht zodra het ontevreden volk zich roert met rechtse boosheid. Links haalt met walging haar neus op voor het boze gepeupel. Met steevast hetzelfde argument: het is domheid.

Nu ben ik geen voorstander van domheid. Net zomin ik voorstander ben van slecht weer. Een opinie voeren over onontkoombaarheden is een weinig zinvolle exercitie. Daarom, hoe _waar_ het ook is om de argumenten van boos rechts als dom weg te zetten, het is een zinloos argument in een debat. Wie schijnbaar onbereikbare bevolkingsgroepen als dom weg zet, heeft vooral zelf een slecht verhaal. En bovendien – nog erger – een schrijnend gebrek aan oplossingen. En – nog nog erger – een gebrekkig ontwikkeld gevoel voor sociale rechtvaardigheid. Links, doe er wat aan, dit zijn namelijk jullie mensen.

Daarbij geldt voortaan wel: wie ‘dom’ zegt, is af.