Leer broze reus Italië een lesje

‘Omdat de islamisering moet worden gestopt: Turkije mag nooit lid worden van de Europese Unie,’ stelt de PVV. Je kan veel kritiek uiten op een mogelijke toetreding van Turkije tot de EU, maar de islam noemen is dan wel een heel zwak punt. Noem bijvoorbeeld de corruptie en de schending van de mensenrechten door de Turkse overheid in de gevangenissen. Maar ook bepaalde landen die al EU-lid zijn, hebben evenmin een gezonde en rechtvaardige samenleving. Het verdeelde Italië, onder aanvoering van Silvio Berlusconi, moet eens kritisch worden bekeken door EU-bondgenoten. Berlusconi is een grootmeester in poses, quotes en een glimlach, maar achter de façade gaat het ernstig mis.


Staketsels en geraamtes
We kennen Italië als een prachtig vakantiegebied, een historische cultuurschat met een rijke keuken en een zangerige, amoreuze taal. Maar de verfijnde modeshows in het noordelijke Milaan zijn letterlijk en figuurlijk mijlenver verwijderd van het vergeten zuiden, dat in de luwte afglijdt naar de status van een armoedig ontwikkelingsgebied. Wie wel eens in West-Sicilië resideert, ziet het met eigen ogen. Hoezeer het land me aan het hart ligt, steden als Menfi zien er armoedig en verwaarloosd uit, in het landschap afgewisseld met staketsels en geraamtes van nooit volbrachte gebouwen. Een teken dat de maffia, een Godfather-variant van de Taliban, welig tiert. De cijfers van jongerenwerkloosheid en weinig kansen voor een progressieve carrière zijn net als in Griekenland verontrustend. En Berlusconi misleidt: hij werpt zich op als de hoop van de jongeren uit het zuiden, maar de resultaten lijken tot dusver nogal mager. Natuurlijk is dat een Europese trend, maar volgens de Italiaanse leider is dat uiteraard te danken aan het prutswerk van zijn linkse voorganger Romano Prodi.

Beschieten
Bizar was de ‘smoes’ van Berlusconi om in september 2008 Moammar Gaddhafi van Libië ‘compensatie’ te betalen voor de bezetting door Italië in de beginjaren van de vorige eeuw. Een onderdeel van die campagne gaat absoluut te ver: legervaartuigen voeren langs de Libische kustlijn om bootvluchtelingen tegen te houden, en soms zelfs te beschieten. In de havenstad Porto Palo, niet ver van het eerder beschreven Menfi, komen nog regelmatig vluchtelingen aan die bepaald niet zachtzinnig behandeld worden door de Italiaanse regering. In 1996 zonk er een boot met vluchtelingen. Pas 11 jaar later was het premier Romano Prodi die toestemming gaf om het wrak eens te zoeken. Volgens PICUM, het Platform International Cooperation on Undocumented Migrants, hebben de autoriteiten het ongeluk, waarbij honderden mensen omkwamen, jarenlang genegeerd.

De huidige partij van Berlusconi, Het Volk van de Vrijheid (PLD) is sinds maart dit jaar samengevoegd met andere partijen, ook de Noordelijke Alliantie, de voormalige partij van ex-fascist Gianfranco Fini. Ondanks dat Fini zijn Mussolini-devotie inmiddels heeft afgezworen, kun je je afvragen waar de critici in de EU blijven met hun sterke veroordeling. Zodra het woord ‘Islam’ valt, heeft iedereen het hoogste woord en zwaait Wilders zwaait trots met zijn Oriana Fallaci Free Speech Award, maar de grievende uitspraken en het wanbeleid van de partij van Berlusconi is kennelijk geen reden om het land te veroordelen. Broederlijk zit de oude baas met het CDA in dezelfde fractie in het Europese Parlement.

En natuurlijk is het grootste struikelblok de vermenging van zaken en nationale politiek. Dit is geen Balkenende die te gast is bij RTL Boulevard, dit is een premier die een groot deel van de nationale media bezit. Wie dit jaar in april (ten tijde van de aardbeving in L’Aquila) in Italië was, moest tot zijn verbazing constateren dat juist de buitenlandse media volop verslag deden van de plek des onheils. De binnenlandse tv- en radiozenders waren een stuk terughoudender. Entertainmentshows gingen in vele gevallen voor. Niet voor niets noemt het Amerikaanse Freedom House het land niet ‘vrij’ voor pers, maar slechts ‘gedeeltelijk vrij’. Een plek die in 2004, weinig verrassend, als enig Westeuropees land gedeeld werd met, jawel, Turkije. En nu is het weer raak. Afgelopen maand publiceerde Freedom House de jongste bevindingen: ‘limited by courts and libel laws, increased intimidation of journalists by organized crime and far-right groups, and concerns over the concentration of media ownership.’

Het idee van GroenLinks-lijsttrekker voor de EU, Judith Sargentini, om een procedure tegen Italië te starten vanwege de beperkte persvrijheid (Het Europees verdrag stelt dat elk EU-land de persvrijheid moet garanderen), is een mooie eerste stap om de broze reus Italië een lesje te leren. De blaaskaak moet geschoren worden. Daar ligt een mooie taak voor de EU-bondgenoten. Een die vermoedelijk nog jaren in beslag kan nemen, maar we kunnen de Italianen niet aan hun lot overlaten.