ANALYSE - Hoeveel mensen werken er anno 2019 in verre productielanden ten dienste van u en mij? Een onderzoek van Paul Schenderling en Matthias Olthaar.
Velen voelen zich er ongemakkelijk onder: zwaar, slecht betaald werk in verre productielanden. Tegelijkertijd weet niemand hoeveel mensen dit werk ten dienste van u en mij uitvoeren. Daardoor blijft het probleem abstract en verandert er weinig. In dit artikel maken we aan de hand van een nieuwe rekentechniek voor het eerst concreet hoeveel mensen overzee werken voor onze koopkracht en openen we het debat over onze omgang met deze schokkende nieuwe feiten.
De afgelopen maanden is er in diverse media terecht veel aandacht geweest voor de omvang en impact van het Nederlandse koloniale verleden. Een rode draad in deze artikelen is dat er sprake is van een tijdvak dat is afgesloten en dat we collectief moeten verwerken. Een veronderstelling die we hierbij impliciet maken, is dat na de dekolonisatie de omvang van het mondiale economische uitbuitingsvraagstuk is afgenomen. Toch? Voordat u verder leest, zou u een eigen antwoord op deze vraag kunnen geven. Is de economische macht die wij over mensen uitoefenen en de schaal waarop dit gebeurt anno 2019 inderdaad afgenomen? Of is het gelijk gebleven of zelfs toegenomen?
Nieuwe database
Tot voor kort konden we op deze vraag geen hard antwoord geven. De reden is dat door globalisering internationale waardeketens dermate ingewikkeld zijn geworden dat er nauwelijks te achterhalen was welk deel van de productiewaarde in welk land wordt toegevoegd, laat staan de aantallen werkenden en hun lonen.
Er is echter sinds 2015 een nieuwe database van de OESO, een onderzoeksclub van rijke landen. Daarmee kun je exact herleiden welk deel van de waarde van onze producten uit welk land komt[i]. Als je die data eenmaal hebt, is het voor een geschoold econoom niet moeilijk om uit te rekenen hoeveel mensen er in niet-Westerse landen gewerkt hebben aan producten voor Nederlandse consumptie, investeringen en export[ii]. Ook kunnen we de vraag beantwoorden die in dit stuk centraal staat, namelijk: hoeveel mensen werken er anno 2019 in het buitenland ten dienste van de Nederlandse economie, en hoeveel verdienen zij?
Hoeveel mensen in niet-Westerse landen voegen waarde toe?
Om te kunnen plaatsen wat de uitkomsten zijn, is het handig om de uitkomsten uit te drukken per Nederlands huishouden. Hierbij is het nuttig om te weten dat per Nederlands huishouden voor 0,9 fte gewerkt wordt[iii]. Ruim de helft van die ene voltijds baan per huishouden betreft het maken van producten voor onze eigen consumptie, de rest van de Nederlandse werkenden maakt producten voor investeringen en export[iv].
Tot zover weinig opzienbarends. De uitkomst van de bijdrage van werkenden uit niet-Westerse landen is des te opmerkelijker. Hoewel slechts 5 procent van de waarde van onze consumptie uit niet-Westerse landen komt, zijn in niet-Westerse landen zo’n 4,8 miljoen mensen fulltime bezig om deze waarde te creëren. Dat is 0,6 fte per Nederlands huishouden. En daarmee zijn we er nog niet. Ten dienste van de Nederlandse exportketen zijn in niet-Westerse landen nog eens zo’n 6,8 miljoen mensen fulltime werkzaam: 0,9 fte per Nederlands huishouden. En ten behoeve van onze binnenlandse investeringen zijn nog eens zo’n 2,2 miljoen mensen in niet-Westerse landen fulltime aan de slag: 0,3 fte per Nederlands huishouden. In totaal zijn er dus zo’n 13,8 miljoen mensen in niet-Westerse landen fulltime aan de slag ten dienste van de Nederlandse economie – 1,8 fte per huishouden.
Dat kan toch niet waar zijn?
Al met al zijn er dus in niet-Westerse landen twee keer zoveel mensen fulltime aan de slag ten dienste van de Nederlandse economie dan in Nederland zelf. Als we alleen kijken naar producten die eindigen in Nederland – dus als we de exportketen buiten beschouwing laten – dan is het relatieve verschil nog groter. Niet-Westerse landen dragen namelijk 0,9 fte per Nederlands huishouden bij aan bij aan producten die eindigen in Nederland (zoals hierboven toegelicht: 0,6 fte voor onze consumptie en 0,3 fte voor onze investeringen), terwijl Nederland slechts 0,04 fte per huishouden bijdraagt aan producten die eindigen in niet-Westerse landen (namelijk 0,03 fte aan niet-Westerse consumptie en 0,01 fte aan niet-Westerse investeringen[v]). Niet-Westerse landen dragen dus in termen van arbeid ruim tweeëntwintig keer zo veel bij aan eindproducten voor Nederland dan andersom.
Gemeten in gewerkte uren in plaats van fte’s zijn de genoemde verschillen zelfs nog groter, want in Nederland werkt een fulltime werkende gemiddeld 39 uur per week, terwijl een fulltime werkende in niet-Westerse landen gemiddeld 44 uur per week werkt[vi]. Daarnaast zijn de arbeidsvoorwaarden en sociale vangnetten in niet-Westerse landen aanzienlijk slechter dan in Nederland, evenals de arbeidsomstandigheden. Dus hoe je het ook wendt of keert: de verschillen zijn er en ze zijn ronduit schokkend.
De verklaring: lage lonen en marktmacht
De genoemde aantallen zijn te relateren aan de lagere lonen in niet-Westerse landen. De miljoenen mensen over wie we het hebben, verdienen namelijk gemiddeld minder dan € 2 per uur[vii], tien keer zo weinig als het gemiddelde Nederlandse bruto uurloon[viii]. Dit betekent dat de overgrote meerderheid van de mensen die de producten maken die in Nederland terecht komen, deze producten zelf nooit kunnen kopen. En als we de Westerse consumptiegoederen buiten beschouwing laten, dan is het verschil in koopkracht tussen Nederlandse en niet-Westerse werknemers nog steeds gemiddeld een factor vier[ix].
De verschillen in lonen en koopkracht worden op hun beurt voor een belangrijk deel verklaard door de macht van Westerse consumenten en producenten in vrijwel alle mondiale waardeketens. Deze macht wordt uitgeoefend via grote Westerse bedrijven die in niet-Westerse landen voor lage prijzen producten inkopen voor Westerse consumenten of grondstoffen en halffabricaten inkopen voor Westerse producenten, waaronder exporteurs. Het is macht die achter de schermen wordt uitgeoefend, via inkoopdeals tussen bedrijven en handelsverdragen tussen landen. Deze macht heeft tastbare gevolgen voor miljoenen mensen over de hele wereld, maar ook van de gevolgen hebben we nauwelijks weet, omdat ze zo ver weg plaatsvinden.
Tot slot
Het publiceren van deze berekening en het achterhalen van de achterliggende verklaringen daarvoor is slechts een eerste stap. Er is een publiek debat nodig over de ethische vragen die deze bevindingen oproepen. Wat betekent het dat wij na de dekolonisatie nog steeds op zo’n grote schaal economische macht over mensen uitoefenen? Hoe kan het gebeuren dat—weliswaar onzichtbaar maar wel namens ons—overeenkomsten worden gesloten die de meesten van ons persoonlijk nooit zouden sluiten met mensen die werk voor ons verrichten? En wat kunnen we doen om verandering te brengen in de hardnekkig scheve mondiale machtsverhoudingen?
Deze en andere vragen komen aan de orde in deel 2 van dit artikel, dat a.s. maandag 16 december zal verschijnen.
P.J. (Paul) Schenderling MSc is econoom, werkzaam als senior onderzoeker werk en inkomen bij bureau Berenschot en verbonden als buitenpromovendus aan de Vrije Universiteit
Dr. M. (Matthias) Olthaar is bedrijfskundige, gepromoveerd op waarde toe-eigening in internationale waardeketens en verbonden als lector Green Logistics aan de NHL Stenden Hogeschool
Eindnoten
[i] Zie onder andere: http://www.oecd.org/industry/ind/measuring-trade-in-value-added.htm.
[ii] We hebben alle berekeningen die ten grondslag liggen aan dit artikel volledig transparant gemaakt en online beschikbaar gemaakt. Zie het uitgebreide rekenblad.
[iii] Bron: CBS. Dit is uiteraard een gemiddelde; in sommige huishoudens werkt men opgeteld meer dan 1 voltijds baan, in andere huishoudens, bijvoorbeeld met gepensioneerden, juist minder.
[iv] Bron: OESO; de berekenwijze staat op het online gepubliceerde rekenblad.
[v] Idem.
[vi] Bron: OESO; gemiddelde over langjarige periode (2009-2018).
[vii] Dit is een conservatieve schatting, gebaseerd op werkweken van gemiddeld 44 uur per week (zie de vorige eindnoot), ruim 46 weken per jaar.
[viii] Het gemiddelde bruto uurloon, gebaseerd op een modaal salaris, bedraagt in 2019 plusminus € 19,50 per uur.
[ix] Het inkomen per uur, gecorrigeerd voor koopkrachtpariteit (Engelse term: ‘purchasing power parity’), is namelijk ongeveer 4 keer zo hoog. Bron: Wereldbank. Corrigeren voor koopkrachtpariteit betekent wel, zoals benoemd in de hoofdtekst, dat verondersteld wordt dat mensen in niet-Westerse landen nauwelijks Westerse consumptiegoederen kunnen kopen.
Reacties (35)
Wat is hier zo schokkend aan? Vrijwel alle mensen in Nederland behoren tot de rijkste categorie wereldbewoners en dat komt niet in het minst door onze hoge arbeidsproductiviteit. Arbeid in Nederland is duur, een fte in Nederland vertegenwoordigd meer waarde dan in Bangladesh. Dat is nog geen bewijs van economische uitbuiting, maar gewoon basiseconomie.
De grote misvatting die hier aan ten grondslag ligt is dat we de wereld kunnen opdelen in twee delen: een klein rijk deel en een groot arm deel waarbij de eerste de laatste uitbuit. Dat is echt een onzinnig en achterhaald idee, zo zit de wereld niet meer in elkaar. Wat dat betreft ben ik erg gecharmeerd van de indeling van Hans Rosling, die in plaats van een 2 deling een systeem van 4 levels voorstelt, met in level 1 de extreem armen onder de absolute armoedegrens (nog maar 10% van de wereldbevolking) en in level 4 de rijke consumenten (ook ca 15% van de wereldbevolking). Het grootste deel van de wereldbevolking zit daar dus tussenin, waarbij de trend is dat het aantal mensen in level 1 sterk daalt en in level 4 sterk stijgt, we worden dus met z’n allen rijker.
Vanuit dit beeld zie je dat ‘niet-westerse landen’ niet perse arm zijn, en je ziet ook dat de traditionele fabrieksarbeider die voor een hongerloontje goedkope kleding produceert niet tot de allerarmste wereldbewoners behoort en ook dat die nog niet zo lang geleden wél tot de allerarmste behoorden, zodat die in principe blij is met deze vaste baan, want zijn welvaartsniveau gaat er met sprongen op vooruit.
Moeten we dan maar tevreden zijn met onveilig werk voor hongerloontjes? Zeker niet! Laten we proberen dit soort situaties te verbeteren. Maar laten we ook niet doen alsof de huidige situatie ook maar in de verte lijkt op de situatie in de koloniale tijd, toen 80% van de wereldbevolking op level 1 onder de absolute armoedegrens zat.
En laten we nog even genieten van onze bijzondere positie, het zal niet lang meer duren voor meer dan de helft van de rijke consumenten (level 4) buiten Europa en de VS woont, en het centrum van de wereld zich gaat verschuiven naar de Indische Oceaan.
@1: Voor mij is het niet schokkend in deze in van dat het volslagen nieuwe informatie is.
Wat ik ik wel schokkend vind is dat in het artikel genoemde toestand nog steeds bestaat en maar zo langzaam veranderd.
Ook vind ik het schokkend dat er dan weer mensen zijn die de ellende menen te moeten nuanceren en stellen en dat we best nog even “mogen genieten van onze bijzondere positie”. Die positie heeft toch al te lang geduurd.
In 20 jaar tijd is de wereld spectaculair veel rijker en gezonder geworden, vind je dat ‘langzaam’? Er is geen precedent in de geschiedenis voor zo’n sterke toename op zo’n grote schaal in zo korte tijd.
Het is ernstig dat mensen dat niet weten.
Neem extreme armoede, 9% van de wereldbevolking is nu extreem arm, dat was 28% in 1999, dus meer dan drie keer zo veel.
https://ourworldindata.org/extreme-poverty
Dat is niet nuanceren, dat is gewoon realistisch. Een realistisch wereldbeeld betekent dat je problemen niet bagatelliseert maar zaken ook niet erger maakt dan nodig. Het idee dat er een kloof is tussen het rijke westen en de rest van de wereld klopt niet, en als je dat herhaalt is dat misinformatie en bekrachtig je dit verkeerde beeld van de wereld. Bij klimaatverandering zijn we al overstuur als 20%- 25% van de mensen de wetenschap ontkent, maar als het om de tweedeling van de wereld gaat in arm en rijk is dat ineens geen probleem en iets wat we vooral moeten vasthouden.
“Het idee dat er een kloof is tussen het rijke westen en de rest van de wereld klopt niet.”
Niet? Over misinformatie gesproken…
Het mag dan volgens cijfers van Hans Rosling allemaal vooruit zijn gegaan, maar hij heeft nog nergens aangetoond dat de verschillen de wereld uit zijn. Bijv.: lonen zijn gestegen, maar dat is in de zgn. rijkere landen ook het geval. De verschillen worden alleen maar kleiner als het bij de ‘rijken’ minder hard stijgt en bij de ‘armen’ beduidend meer stijgt.
Jawel, nu kun je er tegenoverstellen dat het bij de ‘armen’ binnen de context van hun lokale situatie (“het leven is daar nu eenmaal goedkoper”) een enorme verbetering is, maar wat een enorme smoes is dat. Werken ze dan exact dezelfde hoeveelheid uren, in dezelfde omstandigheden en met de zelfde sociale voorzieningen als in de rijke landen?
Pas als al die verschillen de wereld uit zijn kun je spreken van een soort van gelijkheid. Het is pas helemaal gelijk als de armoe van de een niet wordt veroorzaakt door de rijkdom van de ander. En dat is waar dit artikel over gaat. Daar doet jouw bijdrage niets aan af.
@4:
Dat zijn niet de cijfers van Hans Rosling, het zijn de cijfers van de Wereldbank en andere internationale instituten. De wetenschap hierachter is net zo hard als de klimaatwetenschap. Hans Rosling is alleen maar een goede communicator daarvan. https://ourworldindata.org/extreme-poverty Achter deze link zitten nog veel meer grafieken die de afname in extreme (en niet extreme) armoede laten zien.
Inderdaad niet. Er is geen kloof. Er zijn natuurlijk verschillen, en als je de beste 10% van de wereld vergelijkt met de slechtste 10% (maakt niet uit in wat voor variabele) dan zijn de verschillen niet te bevatten zo enorm. Maar de overige 80% van de wereld zit in het midden, daar zitten dus de meeste mensen, en er is nergens een afkappunt aan te wijzen waarop je kan zeggen boven deze lijn is het leven wezenlijk anders dan eronder.
Ga jij maar aan zo’n arme sloeber vertellen dat zijn verviervoudiging van zijn inkomen geen life changing verbetering is. Op dat niveau is dat het verschil tussen wel of geen dode kinderen, wel of geen onderwijs, wel of geen honger. Je komt behoorlijk wereldvreemd en arrogant over. Vanuit onze enorme rijkdom lijkt iedereen ‘arm’, maar dat is een enorme vertekening omdat je dit vanuit jouw gezichtspunt bekijkt.
Rijkdom is geen zero-sum game waarbij er een afgebakende hoeveelheid van is waarbij de rijken de welvaart afpakken van de armen, integendeel. Wat wij extreme armoede noemen is de basistoestand van de mensheid. Dit idee wordt ook niet gestaafd door de feiten: het westen is de afgelopen 20 jaar rijker geworden, maar de rest van de wereld is nog meer rijker geworden! Wij hebben onze extra rijkdom niet afgepakt van de armen.
Er zullen altijd verschillen blijven bestaan in de wereld, net zoals er altijd problemen zullen blijven bestaan. Het getuigt van weinig inzicht om dit als maatstaf te willen nemen en daarmee de enorme en snelle verbetering wereldwijd te ontkennen.
@1: ik blijf mij verbazen dat de arbeidsproductiviteit van een leraar, postbode of taxichauffeur in Nederland zo veel hoger is dan in het buitenland.
Van vrachtwagenchauffeurs kan ik mij voorstellen dat de arbeidsproductiviteit hoger is, want hier zijn veel wegen beter dan in Afrika.
Van boeren kan ik mij dat ook voorstellen, want machines besparen werk.
Daardoor is voedsel buitengewoon goedkoop, vergelijkbaar met kleding, en duur vergeleken met auto’s, huizen en zorgverzekeringen.
De voedsel-export zal niet verklaren dat wij goedkoop kleding (en Iphones etc.) kunnen laten maken.
Er zijn specialisten die door hun opleiding zeer waardevol produceren: chirurgen, advokaten, software-ontwikkelaars enz. maar afgezien van een enkeling, produceren zij voor de lokale markt (dit geldt grotendeels ook voor de vrachtwagenchauffeurs).
m.a.w. wat zijn de producten die, door onze hoge arbeidsproductiviteit, zorgen dat mensen in arme landen ruim 20 x zo veel werken voor ons als andersom?
Ik weet het niet en vind het lastig. Ja het gaat beter met een groot deel van de niet-westerse landen sinds tientallen jaren. Maar, ook bij ons is het in die tientallen jaren steeds beter geworden. Wordt nog wel eens vergeten dat in de jaren 30 er in NL nog best aardig wat keuterboertjes in plaggenhutten woonden etc. Dus ja is de welvaart stijging die wij hebben gehad nu net zo sterk geweest voor die niet-westerse landen? Leuk dat ze een beetje meeliften met onze welvaart (wij meer verdienen en dus vaker meer spullen kopen uit die landen wat daar weer zorgt voor meer werk en dus meer inkomen etc) maar is hun stijging net zo sterk als de onze? Als de taart steeds groter wordt; stijgt hunb aandeel net zo hard als ons aandeel? Ik heb geen idee.
@6: ” ik blijf mij verbazen dat de arbeidsproductiviteit van een leraar, postbode of taxichauffeur in Nederland zo veel hoger is dan in het buitenland.”
Kwestie van de meeteenheid; Die wordt meestal monetair uitgedrukt. Dus omdat een Noorse postbode 20x het salaris krijgt van een Britse postbode, is hij 20x zo productief, ook al bezorgt hij minder post.
Zo is de Nederlandse taxichauffeur ook tientallen keren productiever dan eentje in Zuid-Azië, omdat hij gewoon xx-voudige bedragen per rit rekent.
@8: Dank!
ik begrijp steeds minder van economie….
@5: “het getuigt van weinig inzicht…”
Vergeef me mijn ondraaglijke domheid.
Ik ben er ook vreselijk ingetrapt. Je fakkelt het artikel in je @1 af en vervolgens kom je met een heel verhaal die afleidt van waar het in dit stuk eigenlijk over gaat. En ik ga daar nog in mee ook. Dat getuigt inderdaad van weinig slimmigheid mijnerzijds.
Waar het dus om gaat:
“So every Dutch household not only uses the equivalent of 7,8 planets a year (ecological footprint) but also exploits 2 human lives, year after year, often under terrible conditions”,
aldus de conclusie van het onderzoek.
@8: Geen idee of het ook op dat niveau (per sector) wordt uitgerekend, maar vooruit. Dan is het ook zeker belangrijk hoeveel uren de postbode/taxichauffeur maakt. Ook daar is de NLer in het voordeel dankzij het moderne materieel, infrastructuur, etc.
Ik vind het hooguit nuttig om te meten hoe het jaar op jaar verschilt, maar niet om per land te vergelijken.
@10: de ecologische footprint wordt berekend op basis van de consumptie/ het aantal beschikbare m2 per inwoner in een land. onzin maatstaf dus.
Verder zijn ze in de ontwikkelende landen blij dat hun welvaart steeds verder toeneemt door productie voor oa westerse consumenten. [edit] grapje past niet bij onze gastvrijheid [/edit]
@10:
En dat is dus flauwekul, volkomen over de top. Mensen in andere landen maken spullen die uiteindelijk in Nederland belanden. Die mensen worden gewoon betaald voor dat werk, en ze doen het uit vrije wil. De lonen liggen weliswaar flink lager in andere delen van de wereld, maar dat betekent nog niet dat deze mensen door ons uitgebuit worden en dat dat onder vreselijke condities is.
De framing is volslagen ridicuul. Die mensen zijn niet voor ons aan de slag, ze zijn voor zichzelf aan de slag, en dat is bijvoorbeeld een fabriek die kleren maakt waarbij een deel uiteindelijk door Nederlandse consumenten wordt gekocht. Een ander deel gaat naar andere westerse landen, maar ook naar rijke consumenten in niet-westerse landen. Die persoon krijgt daar loon voor, en kan daarmee zichzelf en gezin onderhouden en de kinderen naar school sturen. The horror.
Dat er 13,8 miljoen fte nodig uit niet-westerse landen (hoeveel mensen zijn er ook alweer in de wereld?) betekent nog niet dat er letterlijk 13,8 miljoen mensen zich aan het uitsloven zijn voor Nederlandse consumptie. Het zijn er vele malen meer die voor een gedeelte van hun tijd iets doen waar uiteindelijk Nederlanders iets van consumeren. Er zijn ook miljoenen Nederlanders die zich uitsloven voor zaken die door buitenlanders worden geconsumeerd. Dat is verdeling van taken op wereldschaal, en dat heeft ons ver gebracht.
@7: ‘Hun’ stijging is veel sterker en sneller dan de onze, zeker de laatste 20 jaar, en nog meer als je niet naar rijkdom kijkt, maar naar zaken als gezondheid. India heeft nu een inkomen vergelijkbaar met Nederland in 1920, maar er zijn nu vrijwel geen landen met een lagere levensverwachting dan Nederland in 1920.
Kijk op Gapminder en speel het filmpje af, dan zie je het gebeuren: https://www.gapminder.org/tools/#$state$time$value=2018;&marker$select@$country=nld&trailStartTime=1800&labelOffset@:-0.293&:0.311;;;;;&chart-type=bubbles
Deze geeft ook mooi weer wat er gebeurt met de inkomens in de wereld: https://www.gapminder.org/tools/#$state$time$value=2018;;&chart-type=mountain
Verbijsterende discussie. Puur cijfermatig, materialistisch gelul.
Zo lang er nog mensen op vuilnisbelten leven – van vuilnis wat door ons gedumpt wordt (not to mention de milieugevolgen van dat soort praktijken), zo lang mensen dood gaan in sweat shops om producten voor het westen te maken, zo lang wij lokale economieën kapot maken met het dumpen van gesubsidieerde overschotten, zo lang wij grondstoffen “kopen” (voor een habbekrats) van arme landen, and so on and so on, zo lang zijn wij bezig om armoede onder miljoenen mensen in stand te houden en zelfs te bevorderen.
Elke stap vooruit is er een, maar klop jezelf verdomme niet op de borst.
@13: Ga niet zo te keer. Je mist weer het punt. Het is inderdaad geen ramp dat mensen werken voor de kost en dat mensen werken voor iets waar anderen wat aan hebben.Dat is inderdaad volstrekt normaal en er wordt door de auteurs ook helemaal niet beweerd dat dat abnormaal is of anders zou moeten.
Wat nog lang niet normaal is, is dat mensen voor dezelfde tijd, hetzelfde werk ook hetzelfde betaald krijgen. Daar komt dan nog vaak bij dat datzelfde werk in volstrekt ongelijke omstandigheden wordt gedaan.
Ik neem ook aan dat iemand in Bangladesh blij is als hij/zij werk heeft dat betaald wordt. Ik heb echter een sterk vermoeden hoeveel blijer die zal zijn als het loon al op tweederde van het nivo zou zitten als voor hetzelfde werk hier wordt betaald én het werk in een schone werkplaats kan worden gedaan.
“… lang mensen dood gaan in sweat shops ”
Eigenlijk raar dat we veel van die spullen legaal kunnen kopen. We zitten in een immoreel systeem. Waarom kopen we nog spullen in landen waarvan we weten dat dit soort praktijken voorkomen?
De multinationals maken woekerwinsten. Het is niet veel anders dan in de tijd van de VOC (al waren misstanden als slavernij destijds explicieter).
@8
Deels gelijk. Het wordt meestal (inderdaad) gemeten in geld/tijd. Fte’s is doorgaans niet de meeteenheid, maar een uur. Het ‘geld’-gedeelte is doorgaans ten eerste gekoppeld aan het (deel van) BBP, niet per se aan het salaris, maar (dus) meer aan de toegevoegde waarde die de werkkracht toevoegt aan het product/dienst. Ten tweede wordt dat gedeelte niet sec genomen: een kokosnoot in India kost misschien €0,10, in Nederland al gauw minimaal €1,00. Van 1/10 van het Indiase salaris kun je evenveel kokosnoten kopen. Dat verschil in welvaartsniveau wordt verrekend via PPP: Purchase Power Parity.
De gemeten arbeidsproductiviteit wil dus de werkelijke (waarde van de) productiviteit/effectiviteit per gewerkte tijd meten, gecorrigeerd dus naar de koopkracht. Een Noor die dus 20x zoveel verdient als een Brit, zal dan ook inderdaad productiever zijn dan een Brit (PPP van Noorwegen tov. UK: ca. 134 tov. 121). De Noor is 18 keer productiever.
@6
Voor de taxichauffeur geldt hetzelfde als voor de vrachtwagenchauffeur. Voor de postbode geldt dat hij in Nederland een heel distributiecentrum achter zich heeft die veel van het sorteerwerk al doet, ook zijn de wegen beter, de voertuigen betrouwbaarder en de snelheid hoger, en is het aantal postadressen geconcentreerder en beter bereikbaar. Specifieke kennis is niet nodig, door middel van routeplanners en geteste procedures (technologie!). Zou je een andere variabele nemen, dan zou je hetzelfde zien: voor een postbode bijvoorbeeld het aantal geleverde poststukken per dag.
Voor zorg en onderwijs (en sommige klantintensieve diensten) geldt deze enorme productiviteitskloof niet, daar is dan ook een speciale economische wet of begrip voor (het ontgaat mij zo-even). Kort gezegd zegt dit principe dat lonen voor die beroepsgroepen mee moeten groeien, omdat er wèl vraag naar is, maar de productiviteit niet meegroeit, maar ze anders achterblijven ten opzichte van sectoren waar wèl productiviteitsgroei in is.
@15: Het idee dat er in de wereld een tweedeling is met aan de ene kant een ‘wij’ die economieën van ‘zij’ kapot maken is onzin. Gevaarlijke onzin, want je krijgt daardoor een onrealistisch wereldbeeld, waardoor je onzin gaat uitkramen.
Lokale economieën gaan helemaal niet kapot, die worden wereldwijd voornamelijk sterker.
Het is niet zomaar een stap vooruit, het gaat hier om spectaculaire vooruitgang op zeer veel terreinen! Over de hele inkomensschaal gaan mensen erop vooruit, dus niet alleen de extreem armen die gewoon arm worden, en niet alleen de superrijken die nog rijker worden, maar ook de gewoon armen die middenklasse worden en middenklasse die rijk wordt.* De kindersterfte is spectaculair gedaald, de levensverwachting stijgt. Natuurlijk mogen die mensen die hier een bijdrage aan leveren daar trots op zijn, voor zover dit aan individuele mensen is toe te schrijven. En laten we vooral doorgaan met wat we al doen, want blijkbaar werkt het.
* Dit is het wereldwijde beeld, natuurlijk zijn er groepen mensen aan te wijzen waarmee het slechter gaat, vooral in het stagnerende westen of landen waar oorlogen woeden.
@19: een kwestie degraderen tot een * voetnoot (en door stelselmatig er van weg te kijken door te blijven hameren op andere onteikkelingen) . Hulde!
@16:
Volgens mij begrijp jij het punt net. Het punt is dat dit wel degelijk normaal is dat er verschillen zijn in beloning voor op het oog vergelijkbaar werk. De wereld verschilt immers enorm in de omstandigheden, en die hebben invloed op het loon. Bereikbaarheid, opleidingsniveau, functioneren van de overheid en regulering zorgen voor verschillen in productiviteit en dus ook verschillen in loon. Die verschillen zijn gigantisch. Nederland is een van de rijkste landen ter wereld, dus in vrijwel alle landen waar Nederland mee handelt ligt het gemiddelde loon lager dan hier en zijn dus meer fte nodig om eenzelfde hoeveelheid waarde te creëren. Als Nederland handelsrelaties aangaat met een armer land (bijvoorbeeld Duitsland en België) is dat dan uitbuiting? Flauwekul, en het is ook niet perse uitbuiting als de verschillen groter zijn, zoals bijvoorbeeld Bangladesh.
Natuurlijk wil de niet extreem-maar-nog-steeds-arme fabrieksarbeider in Bangladesh een beter loon en beter arbeidsomstandigheden. Gelukkig woont hij/zij in een land dat zich momenteel op alle terreinen razendsnel ontwikkelt.
@20: Tsja, de achteruitgang van sommige groepen is inderdaad een voetnoot in de vooruitgang die de grote meerderheid van de wereldbevolking nu meemaakt. Dat is wat de cijfers duidelijk laten zien. in tegenstelling tot Karin vind ik cijfers wel belangrijk.
Zolang dit basisfeit niet geaccepteerd wordt, is het blijkbaar nodig dit te benadrukken.
@21: ongelijkheid als normaal verschijnsel. Het ontbreekt er nog aan dat je het een natuurverschijnsel noemt. Ongelijkheid (dus ook gelijkheid) is geen vanzelfsprekend fenomeen. Die mentaliteit helpt de wereld alleen vooruit voor een deel van de mensen.
@22: achteruitgang voor sommigen is zoiets als “collateral damage”? Ook die mentaliteit zou de wereld uit moeten.
@23: ja, ongelijkheid is een normaal verschijnsel. Mensen zijn nu eenmaal verschillend, net zoals hun omgeving. Je mag best blij zijn dat de wereldwijde ongelijkheid afneemt.
@24: Alleen maar focussen op de negatieve dingen is erg ongezond. Er is altijd wel iemand te vinden op de wereld waarbij het net even tegenzit (of een oorlog woedt, of een natuurramp plaatsvindt, of een politieke crisis is, of economische achteruitgang is etc.).
Tenslotte lijk je te suggereren dat ik het niet erg of problematisch zou vinden dat het met sommige mensen slechter gaat of dat sommige mensen in een problematische situatie zitten. Integendeel! Juist omdat ik dit wel erg vindt, stel ik zo veel belang in de positieve ontwikkelingen. Ik kan prima twee dingen tegelijk in mijn hoofd houden, zowel dat het met de grote meerderheid van de wereldbevolking beter gaat, als dat veel mensen een beroerd leven leiden dat we moeten verbeteren.
@24: “achteruitgang voor sommigen is zoiets als “collateral damage”? Ook die mentaliteit zou de wereld uit moeten”.
Dat laatste lijkt me erg lastig worden. Achteruitgang is niet bepaald compatibel met de menselijke conditie, zoals uitgelegd door grote denkers als Kant, Schoop, Bentham en O’Mill. Mensen zijn nu eenmaal de meest strevende organismen die er bestaan. Vandaar ook onze positie aan de top van de pyramide. Ook het uitstellen en afmelden van behoeftes is niet bepaald onze core-business. Dus dat wordt nog wat. Niettemin, veel succes met je achteruitgang.
@25: Ook ik geloof in positieve ontwikkelingen en om te bepalen wat goed zou zijn om bepaalde negatieve zaken de wereld uit te helpen is kijken naar ‘best practices’ een goede manier.
Waarom denk ik dan toch dat jij wellicht een andere agenda hebt? Omdat je de positieve ontwikkelingen aanvoert als argument waarom de auteurs het mis zouden hebben. Je hele betoog komt over alsof er aan negatieve zaken niets gedaan zou hoeven worden, want “het gaat al zoveel beter”.
Je zou ook, als reactie op het artikel, iets geschreven kunnen hebben als “klopt allemaal en zus en zo is de manier om het te verhelpen”.
Zo iets hebben we wel nodig want de ongelijkheid/gelijkheid waar we het in dit verband over hebben, komt niet uit de lucht vallen.
Dar “Mensen zijn nu eenmaal verschillend, net zoals hun omgeving” klopt als fenomeen van diversiteit, niet als vanzelfsprekendheid voor verschillen tussen arm/rijk, haves/not-haves en machtigen/machtelozen.
@26: Een wereldbeeld waarin het leven op aarde wordt beschouwt in termen van treden op een pyramide. Dat is best armoedig.
@28: Waarom is dat armoedig ?
Neem de pyramide zelf, waar je van spreekt. Het is een concept uit de 18e eeuw of zelfs ouder, een onderdeel van het leven op aarde. Heeft deze een plek in de pyramide?
@27: Een ‘andere agenda’, zo zo. Ik schrijf op wat ik vind, en mijn ‘agenda’ in dezen is slechts het bestrijden van een verkeerd beeld van de wereld dat in dit artikel werkelijk overal naar buiten knalt.
In mijn reactie #1 schrijf ik expliciet dat we wat moeten doen aan onveilig werk voor hongerloontjes, dus waarom je dit denkt snap ik niet.
Dat zou ik kunnen schrijven als ik vind dat het ‘allemaal klopt’. Dat vind ik niet, dat wil zeggen, er is voor zover ik kan zien weinig mis met de cijfers zelf, alleen rechtvaardigen die niet de conclusies die op basis daarvan getrokken worden. Het gaat al mis bij de reden om het onderzoek überhaupt te doen (tweede zin): “Tegelijkertijd weet niemand hoeveel mensen dit werk ten dienste van u en mij uitvoeren.” We zijn het er hopelijk over eens dat dit onzinnige bewering is, dat deze mensen die dit zware werk doen dat niet in ‘onze’ dienst doen? En valt het je dan ook op dat het getal dat er uiteindelijk uitrolt (het aantal fte buiten OESO gebied dat overeenkomt met de bruto economische importwaarde uit die regio) iets heel anders is dan ‘aantal mensen die [zwaar, slecht betaald productiewerk in verre productielanden] doen’?
Het is altijd belangrijk om kritisch te blijven, ook (of misschien wel juist) als je het gevoelsmatig eens bent met de boodschap.
@28 Je kunt overigens wat sneller die piramide beklimmen. Maar dan staan er allerlei Michiel de Pootertjes klaar om je naar beneden te schoppen. Oh ja? Niet dan? Is de ingenieur uit Bangladesh ook welkom om hier z’n werk te komen doen, als er vraag naar is? Of houden we hem dan liever op z’n plek?
Ik kan het ‘genuanceerde’ antwoord al voorspellen: nee, die moeten daar blijven om het land te helpen en de vooruitgang te stimuleren. Brain-drain is niet goed. NU is dat tot op zekere hoogte ook wel zo, maar dan niet als het van rijk tot rijker kan gaan. Dan moeten de grenzen weer open en vinden we topsalarissen voor nogal wat functies geconcentreerd in een aantal landen, waar de Nederlander totaal geen moeite mee heeft om naar te verplaatsen.
Face it, we kunnen gewoon niet af van de verslaving van het hebben van lage lonen landen en ongeschoold werk. Vergeet ook dat laatste niet. Je wil echt niet teveel onderwijs… De ingenieur is overigens nog wel welkom als hij voor ons wil schoonmaken of in de kas werken.
@31: Nou je agenda gaat wel wat verder dan beeldcorrectie. Je wijst niet op een fout, je zegt dat de auteurs het volledig mis hebben door te suggereren dat de auteurs beweren dat “de huidige situatie lijkt op de situatie in de koloniale tijd, toen 80% van de wereldbevolking op level 1 onder de absolute armoedegrens zat”.
De auteurs hebben het niet over die Level 1 en of hun berekening overeenkomt met “80% van de wereldbevolking op level 1” zie ik niet zo snel, dat zou je ons voor moeten rekenen.
Ook schrijven ze niet dat “deze mensen die dit zware werk doen dat niet in ‘onze’ dienst doen”, maar hebben ze het over “ten dienste van”, hetgeen de correcte formulering is. Ze staan niet op jouw of mijn loonlijsten, maar produceren wel de produkten die we willen hebben.
En ik ben het niet eens met de boodschap van de auteurs op sentimentele gronden. Wat is dat nu weer voor verdachtmakende flauwekul. Jaren bezig geweest me te verdiepen in de kwestie én actief initiatieven gesteund die op allerlei manieren er aan werken dat mensen in lage lonen landen een zgn. ‘fair’-price voor hun werk krijgen. Onder andere. Het gebrek aan inzicht en wereldvreemdheid die je me eerder verweet is echt niet op zijn plaats hier.
@33:
In hun tweede alinea vragen ze zich expliciet af of vergeleken met de koloniale tijd het mondiale uitbuitingsvraagstuk is afgenomen, dus ze maken die vergelijking zelf, en suggereren heel sterk dat het antwoord op die vraag ‘nee’ is. De auteurs hebben vrees ik nog nooit van ‘level 1′ gehoord, die denken immers nog in de kloof tussen het westen en de rest, het koloniale schema zeg maar. Dus ik verzin die vergelijking met de koloniale tijd niet, ik reageer op de auteurs die dat doen.
Als je ook maar even kijkt naar hoe de wereld in elkaar zat in de koloniale tijd dan weet je dat dat het belachelijk is om je daaraan te spiegelen. De machtsverhouding in de koloniale tijden waren veel directer, schever, de levensomstandigheden een stuk beroerder. Die 80% onder de absolute armoedegrens (nu dus 10%) kan je plaatsen in 1860; in 1960 was dat al gezakt naar 54% maar daar zitten wel vrijwel alle inwoners van Azië en Afrika.
Bron is Gapminder
De auteurs koppelen dit ’ten dienste van’ expliciet aan uitbuiting, dus het gaat hier niet over de ober die een klant bedient. Ze bedoelen die woorden niet als neutrale beschrijving van de relatie tussen werknemer in een niet-oesoland en een consument van het eindproduct in Nederland. Dat snap jij ook, laten we niet gaan doen alsof dit wel zo is.
En wat zijn je bevindingen, is het in al die jaren beter of slechter geworden in de lage lonenlanden? is er nu een eerlijker prijs? Wat zijn de ontwikkelingen in die landen? Klopt dat met je gevoel?
We maken allemaal denkfouten, niet in het minst activisten die zich heel intens met één onderwerp bezighouden.
Een dooddoener die ik vaker hoor, “kijken naar wat wel goed gaat”.
Vertel dat maar aan de mensen in Bangladesh die onder erbarmelijke omstandigheden onze kleding maken en daarbij niet geringe kans lopen te sneuvelen. Aan de mensen in Nigeria die hun land ernstig vervuild zien worden door Shell, de vissers daar die hun broodwinning verliezen door datzelfde bedrijf. De slaven in Qatar (vallen ook bij bosjes dood). De Ethiopiërs wiens land onteigend wordt om zogenaamde fair trade rozen te kweken, of de lokale boertjes in Afrikaanse landen die hun melk niet kwijt kunnen omdat gesubsidieerde melk uit de EU op de markt gedumpt wordt. Aan al die mensen die gebukt gaan onder corrupte regimes, waar westerse en Chinese bedrijven én overheden dankbaar gebruik van maken om voor een appel en een ei de grondstoffen te roven. De kinderen die in de mijnen werken om die grondstoffen te delven.
Nah ja, ik ben wel klaar met mensen die “kijken naar wat wel goed gaat”. Het is een typisch slechts en vooral lui argument, en bij uitstek wereldvreemd.