De spanningen tussen directe democratie en mensenrechten

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

COLUMN - Op 12 augustus jl. diende de Schweizer VolksPartei (SVP) een volksinitiatief in met de titel ‘Landesrecht vor Völkerrecht’. Met dit initiatief wil de SVP in de grondwet vastleggen dat het Zwitserse recht boven het internationale recht gaat. Volgens de SVP is dit nodig, omdat het internationale recht in toenemende mate de soevereiniteit van het Zwitserse volk uitholt. Het Zwitserse volk bepaalt zelf, ‘geen vreemde rechters’, is dan ook de slogan.

Al sinds de aankondiging van dit volksinitiatief in 2014 is er heftige tegenstand. Het belangrijkste argument is dat de SVP met dit initiatief de rechtsstaat en de mensenrechten aanvalt. Volgens de 75 organisaties die zich tegen dit initiatief verweren, probeert de SVP zo het lidmaatschap van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens via de achterdeur op te zeggen. Operation Libero waarschuwt bovendien dat Zwitserland na aanname van dit initiatief internationaal geen betrouwbare partner meer is: als je een koopcontract sluit, kun je ook niet eenzijdig de voorwaarden bepalen, aldus de argumentatie.

Het Zwitserse politieke systeem, waarin het volk de hoogste macht is, leidt steeds weer tot spanningen bij internationale samenwerking. Het duurt lang voordat de Zwitsers toetreden tot internationale organisaties, als zij dit al doen. Zo werd Zwitserland pas in 2002 lid van de Verenigde Naties, en is het geen lid van de Europese Unie. Zwitserland heeft het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens pas in 1974 geratificeerd, als laatste lidstaat van de Raad van Europa.

Human Rights heeft nog altijd zorgen over de lacunes op het gebied van mensenrechten in de Zwitserse wet. Een reden hiervan is dat Zwitserland na ondertekening van een internationaal verdrag niet alles in de nationale wetgeving integreert. Als dit politiek niet haalbaar is, worden er uitzonderingen geformuleerd. Zwitserland kent hierdoor relatief veel voorbehouden op het gebied van mensenrechten.

Ook zijn er de laatste jaren verschillende volksinitiatieven aangenomen die niet verenigbaar zijn met de mensenrechten. Zo gaat het Minaretteninitiatief – dat de bouw van nieuwe minaretten verbiedt – in tegen de vrijheid van religie en het verbod op discriminatie. Het Pedofilie-initiatief bepaalt dat iemand die veroordeeld is wegens pedofilie nooit meer met kinderen of jongeren mag werken. Dit automatisme is niet verenigbaar met het proportionaliteits- of evenredigheidsbeginsel van de rechtsstaat.

Met dit nieuwe volksinitiatief wil de SVP deze discussie voor eens en voor altijd oplossen: geen vreemde rechters. Dat dit kan leiden tot het opzeggen van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, wordt soms door de partij ontkend, en soms ook toegegeven. Voor de tegenstanders is het echter overduidelijk wat de SVP wil bereiken.

Het belooft een heftige en emotionele campagne te worden. Dankzij de directe democratie wordt er in dit land volop gediscussieerd over dit soort thema’s. De betrokkenheid en de mogelijkheid die burgers hebben om invloed te hebben op het politieke proces is een groot voordeel van de directe democratie, ook omdat dit betekent dat politici goed op hun tellen moeten passen. Doen ze dit niet, dan kan er een referendum komen. De spanning tussen nationale en internationale politiek is dan weer een nadeel. Misschien lost dit initiatief deze discussie wel op, maar op een andere manier dan de SVP voor ogen heeft. Als dit referendum wordt verworpen, betekent dat juist een versterking van de mensenrechten in Zwitserland. Laten we daar dan maar op hopen.

Reacties (25)

#1 Dus

Zijn die mensenrechten daar dan zo slecht? Ik lees nooit iets over vervolgingen of martelingen aldaar, noch van andere grove schendingen.

  • Volgende discussie
#2 Gladiool

@1: Klopt, de mensenrechten zijn daar niet slecht, nog niet. Beter lezen Dus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 AltJohan

Mensenrechten leken zo leuk, maar in deze eeuw krijg je er minaretten mee door de strot gedrukt. “Rot toch op met die krengen” denken veel mensen.

De mensenrechten moeten meegaan met de tijd anders kalft de support ervan verder af. En het kalft al af. Steeds dominanter wordende economieën als China doen niet echt leuk mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 frankw

Ik vind Zwitserland een interessant voorbeeld. Hoe ver kan je gaan om je eigen autonomie te bewaken en wat kost het je? Want je kan je niet helemaal afsluiten van de wereld om je heen zonder enorm aan welvaart in te boeten. Maar je bevolking pikt ook weer niet alles.

Zwitserland staat het komende half jaar voor een aantal keuzes die verdragen met de EU op het spel zetten. Gaat ook over accepteren van vrij verkeer van personen. En heeft mogelijk grote gevolgen voor de economie en welvaart die heftig profiteert van de relaties met diezelfde EU.

Zelf vind ik dat iedereen in een land moet kunnen begrijpen waarom sommige zaken echt beter thuis zijn in supranationale akkoorden en instanties. Als “het volk” dat niet begrijpt dan moet je zaken niet supranationaal willen regelen.

In het laatste decennium (en mogelijk ervoor) zien we zo vaak dat die instanties helemaal niet opkomen voor het welzijn van mensen en volken (EU en bedrijvenlobby, VN en beschermen van grote mensenrechtenschenders en het vervolgen van de kleintjes om maar eens een paar voorbeelden te noemen). Hierdoor is er naar mijn gevoel steeds minder begrip voor supranationale organisaties.

Zwitserland is een soort proeftuin waarin dat vertaald kan worden naar bindende referendum resultaten. Hoe veel welvaart wil je inleveren voor je autonomie?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 JANC

@3: Nou, vreselijk hoor, die vier minaretten!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Bismarck

@3: Veel mensen denken ook dat martelen niet zo erg is, of dat de doodstraf dé oplossing is. Vaak hebben ze daarbij dan wel een zekere selectiviteit, want zelf willen ze toch liever niet een kogel door de kop (om er maar eens een stukje Chinees niet meedoen bij te pakken), of een staak in hun reet (in tegenstelling tot een minaret door de strot was dat ooit wel een beproefde martelmethode). Met andere woorden, ze willen de rechten wél voor zichzelf, maar niet voor bepaalde anderen. In die zin is dat meegaan met de tijd een nepargument, de rechten zijn prima, ze moeten alleen selectief worden toegepast. Dat ze juist daardoor afkalven komt blijkbaar bij de AltJohans van deze wereld niet op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 AltJohan

@6: Het toestaan van martelen is totaal niet aan de orde in Zwitserland.

Ze hoeven niet selectief te worden toegepast, maar ze ieder recht moet tegen het licht gehouden worden, welke nog wel en welke niet meer voldoen aan wat veel Europeanen in deze tijd nu eigenlijk zelf willen. Soort van zelfbeschikking.

Lees ook hoe waarom wetten en principes zo zacht zijn als ze niet uitgetest zijn in de praktijk: http://www.trouw.nl/tr/nl/5116/Filosofie/article/detail/4362496/2016/08/22/Wetten-en-principes-zijn-als-strokarton.dhtml

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Jos van Dijk

Ik hoop dat de inwoners van Zwitserland begrijpen dat zij zelf ook beschermd worden door de Europese Rechten voor de Mens als ze in eigen land door de overheid of onbillijke wetgeving slecht worden behandeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 AltJohan

@Jos van Dijk: De Europese rechten van de Mens bieden geen bescherming tegen terroristen. IS deelt in het doodstraf-vrije Europa doodleuk hun doodvonnissen uit (Bataclan, Brussel, Nice, enzovoort).

En Zwitserland blijft wel in orde, want ik zie het niet zo snel afglijden richting Saoedi-Arabië waar talloze Amnesty-International brieven naar toe gestuurd worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

@7: “Het toestaan van martelen is totaal niet aan de orde in Zwitserland.”
In Zwitserland misschien nog niet, maar je haalt er zelf hele andere delen van de wereld bij en bovendien zie je ook hier in het Westen martelen wel degelijk ter discussie staan (Europese overheden hebben willens en wetens meegewerkt aan de Amerikaanse martelpraktijken van het vorige decennium). Punt is dat er voor elk mensenrecht wel geldt dat er mensen zijn die dat recht niet zo nodig vinden, voor anderen dan.

“welke nog wel en welke niet meer voldoen aan wat veel Europeanen in deze tijd nu eigenlijk zelf willen.”
Dat zeg ik net, goed beschouwd willen veel Europeanen deze rechten maar al te graag voor zichzelf en wat minder voor anderen.

De link die je geeft heeft overigens wel heel weinig te maken met je verdere argumentatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Bismarck

@9: “De Europese rechten van de Mens bieden geen bescherming tegen terroristen.”
Dat is dan ook nooit het doel geweest van die rechten. Overigens is het argument wat krom. Geen enkel recht biedt volgens die redenatie bescherming tegen criminelen. Consumentenrechten beschermen je ook niet tegen oplichters, arborecht beschermt je ook niet tegen slavendrijvers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 AltJohan

@Bismarck: “Westen martelen wel degelijk ter discussie staan”
Discussiëren is sowieso vrij, zie bijvoorbeeld Sam Harris die zijn stelling poneert: http://www.huffingtonpost.com/sam-harris/in-defense-of-torture_b_8993.html

@Bismarck: “Dat is dan ook nooit het doel geweest van die rechten. “
Het volk wil zelf de doelen stellen en daar vervolgens passende regels bij bedenken.

Het laatste wat we moeten willen is vastzitten aan regels uit de vorige eeuw die niet ter discussie gesteld mogen worden. Het is teveel een links hobby-projectje geworden die steeds minder gedragen wordt onder de bevolking.

Als de criminelen teveel ruimte hebben in de samenleving is er wel degelijk sprake van een failed state.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 KJH

Het lijkt me onzin dat de mensenrechten door de Zwitserse wet niet zelf tot in de puntjes geregeld kunnen worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 JANC

@12: Ah, nu zijn mensenrechten ook al een linkse hobby. Alles is een linkse hobby.

What next? Kinderarbeid weer invoeren?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Lennart

Een zelfde soort discussie lijkt in Engeland nu te spelen:
http://www.joop.nl/nieuws/britse-regering-wil-mensenrechtenverdrag-opzeggen

Begrijpt de SVP eigenlijk wel, dat als Zwitserland dit doet, het voor alle landen veel onaanttrekkelijker wordt om samen te werken ? Immers, als Zwitserland dat verdrag eenzijdig gaat interpreteren, dan kunnen ze dat ook met andere internationale afspraken gaan doen. Waarom zou je dan uberhaupt nog wat met Zwitserland afspreken ? Bankgeheim is er sinds kort ook al niet meer …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Bismarck

@12: “Het volk wil zelf de doelen stellen en daar vervolgens passende regels bij bedenken.”
Geloof ik niets van. Er is om, te beginnen geen “het volk”.

“Het is teveel een links hobby-projectje geworden die steeds minder gedragen wordt onder de bevolking.”
Ook dat is niet waar.

“”Als de criminelen teveel ruimte hebben in de samenleving is er wel degelijk sprake van een failed state.”
Wat is “teveel ruimte hebben”?

Je blijft trouwens niet ingaan op mijn hoofdpunt. Iedereen wil die mensenrechten maar al te graag (en dat is niet zo gek, ze zijn nogal zinnig). Alleen wil men ze niet aan anderen gunnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 AltJohan

@Bismarck: …. Iedereen wil die mensenrechten maar al te graag
Nee, dat is achterhaald. Mensenrechten zijn niet meer zo heilig anders was het ook niet ter discussie komen te staan. Martelen daar zijn veel mensen tegen (begrijpelijk), maar dat betekent niet dat het mensenrechtenverdrag niet gewoon opgezegd kan worden.

“….ze zijn nogal zinnig… “
Bespaar me jouw linkse achterhaalde verkooppraatjes. Ik lust ze absoluut niet. Het is niet voor niks dat het in Zwitserland en Engeland en andere landen begonnen te schuiven.

“… niet aan anderen gunnen.”
Het lukt niet zonder gunfactor. Wat we zien is dat groepen veel krediet/goodwill verloren hebben en op een gegeven moment betaald dat zich negatief uit. Uiteindelijk wordt de rekening opgemaakt.

… Wat is “teveel ruimte hebben”?
We zien wat de terroristen allemaal uitvreten. En bepaald groepen echt goed in de gaten houden En Wilders die populistische uitspraken doet, die wordt vervolgd.

Er is om, te beginnen geen “het volk”.”
Huhh.. “Het volk” is een bestaand concept wat veelvuldig gebruikt wordt onder populisten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Henk de Waal

@16:

Definieer iedereen. De mensenrechten worden wereldwijd namelijk niet nageleefd. Er zijn zelfs tientallen landen in de VN die forse kritiek hebben op de mensenrechten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Cerridwen

@18: Iedereen als in alle mensen. Niemand vind het ok om gemarteld te worden, iedereen wil graag een eerlijk proces etc. etc.

Het gaat mis bij het aan anderen gunnen van dezelfde rechten.

Precies wat Bismarck al zegt dus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Toko Senang

De universele rechten van de mis gaan over individuele rechten. In China en ook wel in Arabische landen is de familie of stam of geloofsrichting belangrijker. Dit lijkt weer botsen met de individuele rechten.

Nu de wereldmacht meer oostwaarts verschuift ben ik benieuwd hoe dit op de individuele mensenrechten inwerkt. Wat zou er gebeuren als er een universele verklaring van de rechten van de familie zou komen, hoe zou het Westen hierop reageren.

Terug naar het topic, mensenrechten zijn een erg westers begrip. Misschien moeten we er vanaf dit iedereen op te leggen. Misschien is de Zwitserse volksraadpleging wel een eerste stap naar een nieuw verklaring van de rechten van de mensheid waarin ook familie en stamverbanden worden meegenomen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 tigger

@20:
Interessant, dus als wij met z’n allen vaststellen dat het PVV gedachtegoed giftig is voor de rest van Nederland, dan mogen we volgens jou alle PVV-ers op de trein naar het oosten zetten?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Mario

Misschien moeten we er vanaf dit iedereen op te leggen.

Rechten leg je niet op, die heb je.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Lennart

@20: Wat moet ik me eigenlijk voorstellen bij familierechten ? Zou je een concreet voorbeeld daarvan kunnen noemen ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Bismarck

@17: “Mensenrechten zijn niet meer zo heilig anders was het ook niet ter discussie komen te staan.”
Mensenrechten zijn nooit heilig geweest. Dat ze ter discussie staan heeft weer alles met de selectieve toepassing te maken (ik wil de rechten wel voor mezelf, maar niet voor een ander), dat is overigens ook niet nieuw, want zoals #18 terecht stelt, mensenrechten worden wereldwijd namelijk niet nageleefd (en dat is sinds hun bestaan nooit anders geweest).

“Bespaar me jouw linkse achterhaalde verkooppraatjes. Ik lust ze absoluut niet.”
Ah, jij vind het wel goed gemarteld te worden, of het recht op onderwijs voor je kinderen ontzegd, of om zonder enige aanklacht willekeurig van de straat geplukt en voor onbepaalde tijd opgelsoten te worden? Dan ben je wel een heel zeldzame uitzondering. De meeste mensen vinden dat namelijk best wel nuttige rechten voor zichzelf.

“We zien wat de terroristen allemaal uitvreten.”
We zien wat verkeersovertreders, dieven, overvallers, etc. allemaal uitvreten. Maar mijn vraag beantwoordt je niet. Wat is “teveel ruimte hebben”. Bij mijn weten is een terroristische daad uitvoeren (en zelfs voorbereiden) verboden. Mensen die erop betrapt worden krijgen forse straffen.

“En Wilders die populistische uitspraken doet, die wordt vervolgd.”
Net als elke andere verdachte (inclusief die van terroristische daden). Ik kan me niet voorstellen dat juist jij problemen hebt met het aanpakken van verdachten (zeker ook in verband met je failed state argument). Punt is trouwens dat Wilders niet vervolgd wordt omdat ie “populistische uitspraken doet”, maar omdat hij mogelijk discrimineert en haat predikt (dat moet overigens nog blijken).

“Het volk” is een bestaand concept wat veelvuldig gebruikt wordt onder populisten.
Dat is leuk en aardig, maar dat maakt nog niet dat “het volk” iets wil. Aangezien het volk niet één entiteit is, bestaat er ook niet zoiets als één wil van het volk. Iedereen wil wat anders, kijk maar naar jezelf, jij wil gemarteld kunnen worden, ik niet. Daarmee kan er wat dat betreft al geen wil zijn van het volk waar wij beiden deel van uit zouden maken.

@18: Ik moet mijn woorden wat dat betreft matigen, AltJohan heeft inmiddels bekend dat hij wel gemarteld wil worden. Dus maak daar dan maar bijna iedereen van.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 JANC

Opvallend.

Ooit is er een sociaal net opgebouwd voor mensen die buiten hun schuld om zonder werk kwamen te zitten te ondersteunen. Linkse hobby. Om bepaalde vormen van kunst voor een groter publiek beschikbaar te maken, zodat meer mensen er van kunnen genieten, heeft men die financieel ondersteund. Linkse hobby. Verbod op kinderarbeid en martelingen, schoolplicht: Allemaal zaken waar men jaren voor gevochten heeft en zijn vastgelegd in mensenrechten: Linkse hobby.

Wat we zien is dat fatsoen, behulpzaam zijn, sociaal zijn, mededogen volgens de rechtsmens allemaal foute zaken zijn. Hobbies zelfs.

  • Vorige discussie