Marokkaanse kolonisten in de Sahara

De Franse minister Aurore Bergé bevestigde op bezoek aan Rabat afgelopen maandag het standpunt van haar regering inzake de Westelijke Sahara: 'Het heden en de toekomst van de Sahara vallen volledig binnen het kader van de Marokkaanse soevereiniteit.' Vorig jaar maakte Frankrijk de draai waar in Marokko al langer om werd gevraagd. President Macron gaf zijn steun aan een plan voor regionale autonomie onder Marokkaans bestuur. Tot woede van buurland Algerije, dat de Saharaanse opstandelingen steunt. Ook het Verenigd Koninkrijk steunt Marokko inzake de zeggenschap over de voormalige Spaanse kolonie in de Sahara. Het VK volgt hiermee andere westerse landen, naast Frankrijk ook Spanje, Duitsland en Nederland. De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy ondertekende begin deze maand een overeenkomst om samen met Marokko de nodige infrastructuur te ontwikkelen voor het WK voetbal, dat over vijf jaar samen met Spanje en Portugal door Marokko wordt georganiseerd. Volgens Lammy zou de deal ervoor zorgen dat "Britse bedrijven een grote rol kunnen spelen op het grootste voetbalpodium". In 2020 hadden de Verenigde Staten zich bij monde van president Trump al akkoord verklaard met de volledige overname van de Westelijke Sahara door Marokko in ruil voor de erkenning van Israël. De Afrikaanse Unie heeft zich altijd achter de onafhankelijkheidsbeweging Polisario en de Saharaanse Arabische Democratische Republiek (SADR) gesteld. Maar Marokko wint nu ook in Afrika medestanders. Ghana heeft onlangs met de SADR gebroken en steunt het Marokkaanse plan voor regionale autonomie. Ook Kenia maakte een verrassende beleidswijziging door een ambassade te openen in Rabat en zijn eerdere steun aan de Saharaanse Republiek in te trekken ten gunste van het Marokkaanse plan. In ruil daarvoor zou Kenia nieuwe investeringen in landbouw en hernieuwbare energie uit Rabat hebben veiliggesteld. In het door Marokko bezette deel van de westelijke Sahara schaarden stamoudsten zich achter de claims van de koninkrijk Marokko. Alleen in Oeganda riep de 'Beweging voor Solidariteit met het Sahrawi-volk' de internationale gemeenschap op om het recht op zelfbeschikking en onafhankelijkheid van het Sahrawi-volk te verdedigen. Komt hiermee een einde aan een van de langst durende 'bevroren conflicten'? Referendum De status van de voormalige Spaanse kolonie ten zuiden van Marokko is al meer dan vijftig jaar omstreden. Het gebied staat sinds 1963 op de lijst van niet-zelfbesturende gebieden staten. Het is het onderwerp geweest van concurrerende claims van Marokko en Mauritanië, die grotendeels gemotiveerd werden door de fosfaatrijkdom, en de door Algerije gesteunde nationale bevrijdingsbeweging “Polisario Front”. In 1975 bepaalde het International Court of Justice (ICJ), een orgaan van de Verenigde Naties, dat er een referendum moest worden gehouden waarin de bevolking zich zou kunnen uitspreken over de toekomst van het gebied. Marokko bestreed dit plan en legde de zaak voor aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Dat bepaalde dat de Westelijke Sahara gedekoloniseerd diende te worden, waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lokale bevolking voorop stond. Als reactie hierop lanceerde Marokko op 6 november 1975 de zogenoemde ‘Groene Mars’, waarbij 350.000 Marokkaanse burgers de regio binnenkwamen, begeleid door het leger. Spanje liet vervolgens het bestuur over aan Marokko en Mauretanië in afwachting van het referendum. Dat is er nooit gekomen. Mauretanië heeft zijn claim later opgegeven en de zeggenschap over het toegewezen gebied overgedragen aan Polisario. In 1976 riep Polisario met steun van Algerije de onafhankelijke Saharaanse Arabische Democratische Republiek uit. Tussen de 70.000 en 100.000 Saharanen verblijven in vluchtelingenkampen in Algerije. De SADR heeft slechts een klein gedeelte in het oosten in handen (de zogeheten "Vrije Zone"), dat van de rest gescheiden wordt door de Marokkaanse barrière, een zandwal met prikkeldraadversperringen, vergelijkbaar met het 'ijzeren gordijn'. Marokko, dat ongeveer 80% van het gebied in bezit heeft genomen, treedt op als nieuwe kolonisator. Steeds meer Marokkanen hebben zich gevestigd in verlaten Sahrawi-gebieden, dankzij fiscale en financiële prikkels en grootschalige investeringen en ontwikkelingsprojecten van de Marokkaanse koning Hassan II. Dakhla is gegroeid van een geschatte bevolking van 6.692 volgens de Spaanse volkstelling van 1974 tot meer dan 167.000 in 2024. Tegenwoordig vormen Sahrawi's een minderheid in hun eigen thuisland. Internationaal recht Andrea Maria Pelliconi van de Universiteit van Southampton wijst in haar analyse op Opinio Juris op de schending van internationaal recht. De Westelijke Sahara is juridisch nog steeds bezet gebied maar het wordt in toenemende mate open gesteld voor westerse toeristen via het Marokkaanse Toeristen Bureau dat de Westelijke Sahara aanprijst als "the pearl of southern Morocco”, “a small part of paradise”, and “one of the most beautiful [shores] in Morocco." Ondanks uitspraken van het Europese Hof van Justitie en de Europese Commissie voeren chartermaatschappijen zoals het Ierse Ryanair en en het Nederlandse Transavia sinds kort toeristenvluchten uit naar Dakhla. Officieel is de luchtruimte hier nog steeds toegewezen aan Spanje, samen met de Canarische eilanden. Maar Spanje heeft zijn handen er van afgetrokken en laat het nu over aan Marokko om de kolonisatie te regelen. Pelliconi citeert een rapport van het ICJ over de Westbank:...'dat alle staten en internationale organisaties de illegale situatie die voortvloeit uit dergelijk beleid niet mogen erkennen, noch mogen helpen in stand houden, en moeten samenwerken om de situatie te beëindigen. Dit geldt ook voor het annexatie- en nederzettingenbeleid van Marokko.' Ze constateert, met verwijzing naar Trumps plannen voor Gaza en andere voorbeelden, dat we hier te maken hebben met een voor het internationaal recht zorgwekkende trend: 'Het herformuleren van bezette gebieden en collectieve ruimtes als verhandelde, apolitieke plekken voor particuliere investeringen, vastgoedprojecten en consumentenbestedingen onder het label van economische en ‘beschavingsontwikkeling’ is niet alleen een schending van het internationaal recht, maar ook een bewuste normalisering ervan.'

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De spanningen tussen directe democratie en mensenrechten

COLUMN - Op 12 augustus jl. diende de Schweizer VolksPartei (SVP) een volksinitiatief in met de titel ‘Landesrecht vor Völkerrecht’. Met dit initiatief wil de SVP in de grondwet vastleggen dat het Zwitserse recht boven het internationale recht gaat. Volgens de SVP is dit nodig, omdat het internationale recht in toenemende mate de soevereiniteit van het Zwitserse volk uitholt. Het Zwitserse volk bepaalt zelf, ‘geen vreemde rechters’, is dan ook de slogan.

Al sinds de aankondiging van dit volksinitiatief in 2014 is er heftige tegenstand. Het belangrijkste argument is dat de SVP met dit initiatief de rechtsstaat en de mensenrechten aanvalt. Volgens de 75 organisaties die zich tegen dit initiatief verweren, probeert de SVP zo het lidmaatschap van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens via de achterdeur op te zeggen. Operation Libero waarschuwt bovendien dat Zwitserland na aanname van dit initiatief internationaal geen betrouwbare partner meer is: als je een koopcontract sluit, kun je ook niet eenzijdig de voorwaarden bepalen, aldus de argumentatie.

Het Zwitserse politieke systeem, waarin het volk de hoogste macht is, leidt steeds weer tot spanningen bij internationale samenwerking. Het duurt lang voordat de Zwitsers toetreden tot internationale organisaties, als zij dit al doen. Zo werd Zwitserland pas in 2002 lid van de Verenigde Naties, en is het geen lid van de Europese Unie. Zwitserland heeft het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens pas in 1974 geratificeerd, als laatste lidstaat van de Raad van Europa.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Ambivalente houding

‘De Amerikanen hebben een ambivalente houding ten aanzien van het internationaal recht. Men vindt in de VS dat het eigen Hooggerechtshof de ultieme interpreteerder is van internationaal recht.’

Geert van Calster, hoogleraar internationaal recht aan de universiteit Leuven, legt uit waarom de VS het volstrekt vanzelfsprekend vinden om een wet aan te nemen die Amerikaanse burgers in staat stelt buitenlandse regeringen te vervolgen als die onvoldoende gedaan zouden hebben tegen terroristische aanslagen. De Jasta wet is vooral gericht tegen Saoedi-Arabië, maar in principe kan ieder land voor de rechter gedaagd worden.

Foto: European Commission DG ECHO (cc)

Vanuatu goes to court

ACHTERGROND - Als vervuilende landen hun verplichtingen voor klimaatfinanciering niet nakomen, zullen ontwikkelingslanden in de toekomst vaker naar de rechter gaan om hun rechten op te eisen en een schadevergoeding te eisen voor klimaatschade. Dat verwacht onderzoeker Margreet Wewerinke, die wijst op een groeiend aantal initiatieven.

Onderzoeker milieurecht Margreet Wewerinke promoveerde afgelopen voorjaar op de vraag hoe landen die het meest hebben bijgedragen aan klimaatschade internationaal aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de schade die ze veroorzaken. Ze woont en werkt op Vanuatu, een van de eilandstaten in de Stille Oceaan. Die eilandstaten zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering, wat Vanuatu eind maart aan den lijve ondervond toen cycloon Pam de kleine eilanden teisterde en elf mensen doodde, ruim drieduizend ontheemd maakte en 90 procent van de infrastructuur van het eiland vernielde.

In Vanuatu zijn de eerste stappen gezet om bedrijven die klimaatveranderingen veroorzaken aansprakelijk te stellen

Inheemse leiders uit Vanuatu hebben vorige week, samen met mensen uit andere eilandstaten en de Filippijnen, de eerste stappen gezet om internationale olie- en mijnbouwbedrijven die klimaatverandering veroorzaken daarvoor aansprakelijk te stellen. Ze tekenden een verklaring die is opgesteld in samenwerking met Greenpeace, waarin ze de intentie uitspreken de bedrijven aan te klagen op basis van de schendingen van mensenrechten als gevolg van klimaatverandering. Wewerinke licht toe: ‘De basis hiervoor is internationaal recht, met name de rechten van de mens. Het is nog niet duidelijk welk proces of tribunaal in dit geval met een claim benaderd gaat worden.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Volkspartij zonder Vrijheid en Democratie

VVD haalt de tondeuse door haar ideologische veren. Ze is niet meer de partij voor vrijheid, maar de partij van een sterke staat en een onderdanig individu. Want VVD heeft iets nieuws bedacht: het parlement moet internationale verdragen zelf interpreteren. Gastredacteur Mihai Martoiu Tico legt uit.

De VVD geeft als voorbeeld een nieuwe migrant. De VVD wilde dat de migranten niet meteen recht hebben op een uitkering (tegenwoordig kan je zelfs nationale collectieve zelfmoord verkopen als het slecht is voor migranten). Maar De Raad van State zei dat deze maatregel in strijd is met Europese verdragen, dus het ging niet door. Joost Taverne, VVD-kamerlid, voerde verkiezingscampagne met: “We willen de grondwet veranderen dat we ons in Nederland niet de wet laten voorschrijven door het buitenland en internationale verdragen.”

Op dit moment heeft internationaal recht directe werking in Nederland. Stel je voor dat je Geert Wilders heet en je terecht staat voor haatzaaien. Je advocaat kan tegen de rechter zeggen: “Er bestaat een mensenrechtenverdrag dat vrijheid van meningsuiting garandeert. Meneertje de rechter, als u Wilders schuldig vindt, dan schendt u dit verdrag.” En zo loop je vrij rond. De VVD vindt dit niet goed werken.

Wat wil de VVD?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Frankrijk voert ‘vergeldingsbombardement’ voor de bühne uit

NIEUWS - Frankrijk heeft gisteravond met tien straaljagers twintig bommen op Raqqa gegooid, hun grootste luchtaanval op Syrië tot nog toe. Naar eigen zeggen hebben de Fransen o.a. een commandocentrum, een opleidingscentrum, een trainingskamp en een munitiedepot getroffen.

Dit werpt natuurlijk wel de vraag op: als de locaties van deze doelen al bekend waren, waarom zijn ze dan niet eerder gebombardeerd?

Wat de overwegingen ook waren (tactisch niet opportuun? te grote kans op burgerslachtoffers?) ze wogen in elk geval – net als artikel 2.4 van het VN-Handvest overigens, voor als iemand daar nog wat om geeft (de NOS in elk geval niet) – niet zo zwaar om de Fransen ervan te weerhouden een goede show op te voeren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Het onrealistisch realisme van Paul Brill

Koerden krijgen geen eigen staat, dus Palestijnen ook niet. Dat is ongeveer de strekking van Paul Brill’s betoog, afgelopen weekend in de Volkskrant. Filosoof en student Internationaal Recht Mihai Martoiu Ticu dient Brill van repliek.

Paul Brill’s versie van Volkenrecht is wonderbaarlijker dan Alice in Wonderland. Zijn heimelijke gedachte in zijn laatste column, ”Recht op eigen staat heeft zijn grenzen”, is ons een machtswellustig en op macht berustend beeld van recht aan te smeren. Zijn houding is slechts te verklaren via de natte droom dat Israël ook het resterende stuk van Palestina zal bemachtigen.

Hij betoogt dat de Koerden meer recht op een staat hebben dan de Palestijnen en suggereert dat – omdat de Koerden weinig kans op een eigen staat maken – de Palestijnen het ook moeten ontgelden. Maar hij vergist zich op alle fronten.

Zijn argument dat de Koerden een groter recht op een staat hebben, berust op de volgende premissen:

  • Hun nationalisme is eerder opgebloeid.
  • Ze hebben een eigen taal.
  • Ze hebben een rijke culturele traditie.
  • “Na de Eerste Wereldoorlog heeft er, op grond van het Verdrag van Sèvres, ook heel even een embryonale Koerdische staat bestaan in het gebied rond Diyarbakir (Oost-Turkije).”

Laten we deze allemaal onder de loep nemen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Massamoord is meestal genocide

“Any of the following acts committed with intent to destroy, in whole or in part, a national, ethnical, racial or religious group, as such: ‘Killing members of the group; Causing serious bodily or mental harm to members of the group; Deliberately inflicting on the group conditions of life calculated to bring about its physical destruction in whole or in part; Imposing measures intended to prevent births within the group; and forcibly transferring children of the group to another group.”

De definitie van genocide die de Verenigde Naties sinds 1948 hanteren is geen objectieve definitie. Onder druk van de Sovjets werden bepaalde vormen van massamoord uitgesloten van de definitie. Niet verwonderlijk, als je bedenkt dat in 1948 de grootste massamoordenaar van de 20ste eeuw aan het roer stond van de USSR. Stalin vermoordde niet een paar Letten, Polen, Kozakken, monarchisten, intellectuelen en boeren. Nee, in zijn terreurcampagnes doodde hij ze met miljoenen tegelijk. De schattingen lopen uiteen, maar laten we het houden op 20 miljoen vermoordde mensen. Doorgaans letterlijk uit zijn naam, want Josef Stalin was zo zeker van zijn zaak, dat hij de doodsverklaringen zelf tekende. Kortom: de Georgiër was een massamoordenaar, maar was hij ook een genocidenpleger?

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende