COLUMN - De gruwelijkheden van IS blijken een effectieve terreur-strategie op de korte termijn, maar hebben een dubieuze houdbaarheid.
“Barbaars”, zo betitelden onder meer president Obama, en premiers Cameron en Abott de activiteiten van de IS in Iraq. De wandaden bestaan onder andere uit rituele kruisigingen, op staken gestoken kinderhoofden en levend begraven mensen. “Ik kan niet begrijpen waarom iemand zoiets zou doen”, verzuchtte een familielid van de getroffen Yazidi-stam op het NOS journaal.
Hoewel de diabolische aard van de IS onomstreden is, dienen de gruwelijkheden ook een strategisch doel. Een reputatie voor meedogenloosheid verspreidt angst en paniek onder tegenstanders. De maffia maakt al tijden gebruik van plastische intimidatietactieken, met als fictief voorbeeld het beroemde paardenhoofd in de Godfather-film. In de recente strijd tussen Mexicaanse drugskartels werden onthoofdingen gebruikt om de tegenstanders en de bevolking te intimideren. Zelfs de gemiddelde bully op het schoolplein maakt gebruik van ogenschijnlijk zinloos geweld.
Dat het extreme geweld van de IS ten minste deels bestemd is voor de buitenwereld blijkt wel uit het feit dat IS er op sociale media mee adverteert, en er zelfs een tijdschrift en een Twitter-app (“Dawn”) op nahoudt. De strategie heeft vooralsnog geen windeieren gelegd. Rondom Mosul sloegen 30.000 Iraakse soldaten zonder veel tegenstand op de vlucht voor nog geen duizend IS strijders. Daarnaast levert het geweld media aandacht en potentiële donors op.
Op lange termijn is de effectiviteit van deze strategie echter onduidelijk. De wreedheden verliezen na verloop van tijd hun schokeffect op de tegenstander, ze zijn onpopulair bij de plaatselijke bevolking en kunnen juist gematigde donors en rekruten afschrikken. Voor de Maffia en de Mexicaanse drugkartels is dat niet zo’n probleem. Zij hebben geen vrienden nodig, want het geld uit drugshandel, afpersing, etc. volstaat om tegenstanders uit te schakelen en rekruten aan te trekken.
Maar de IS wil een territorium opbouwen, en de geschiedenis leert dat gewelddadige onderdrukkers kwetsbaar zijn. De enorme rijken van de bloeddorstige Azteken en Incas konden door de Spanjaarden in een recordtijd worden vernietigd door onder andere het ressentiment van onderdrukte stammen uit te buiten. In Irak zelf zetten de Amerikanen vanaf 2005 met succes (en veel geld) de gematigde Sunni’s op tegen het gewelddadige Al-Qaeda in Irak.
Hoewel de IS de eerste opstanden tegen zijn regime heeft kunnen onderdrukken, zal het veel middelen nodig hebben om dat te blijven doen. Zolang het geen economische welvaart creëert zijn de inkomsten uit belastingen, afpersing, de onderhandse verkoop van olie, en plundering van banken geen duurzame inkomstenbron. Als die financieringsbronnen opdrogen, wellicht door Westers toedoen, zal zelfs de IS zijn geweld moeten inperken, of eraan ten onder gaan.
Reacties (23)
Laten we het hopen. Wel jammer voor de Yezidi’s dat het voor hun te laat kan komen.
Het lijkt me nu zaak om nu genadeloos hard op te treden tegen deze massamoordenaars en een ieder die hun steunt.
Ik heb volgens mij nog nooit zo’n ultiem kwaad gezien. Man, bij 9/11 kon ik me nog iets voorstellen waarom je zoiets zou doen (en nee, je iets kunnen voorstellen wil nog niet zeggen dat je het maar goed vindt), maar hier is het gewoon voor mij onbegrijpelijk, dom, zinloos geweld. Geweld dat je voorheen alleen maar in (slechte) Hollywoodfilms zag, waar het dan ook nog gebruikt werd om een karikatuur van een archetype slechterik neer te zetten. Dat is nu dus realiteit geworden. Ze hoeven niet ontmenselijkt te worden, dat hebben ze zelf al gedaan.
Ik zag een video waar vanuit een helikopter volgens de journalist op IS-militanten geschoten werd terwijl er Jezidi werden geëvacueerd. Ik voelde gewoon voldoening. Het liefst had ik ze in beeld neergemaaid zien worden.
Nog nooit zoiets gevoeld.
@3:
IS ziet zich in al haar barbaarse geweld gesteund, geïnspireerd en zelfs geïnstrueerd door de Islam. Is dat dan een andere Islam dan die in Europa wordt aangehangen?
@2: Herkenbaar! Die IS figuren zijn gewoon zo losgeslagen, hoe kan je als vader nou blij zijn dat je zoontje een afgehakt hoofd te zien krijgt? Dat mensen wreedheden begaan, is wel bekend. Maar dat gebeurt wel vaak onder het mom van: bescherming van mn kinderen. Nou, deze figuren lijken juist hun kinderen graag nog wreder te zien.
Wat me wel opvalt is dat er weinig popular support te zien is op hun foto’s en videos. Ja, ze vinden een stel kinderen die roepen dat ze bij IS willen (die dan later ook nog hun eigen kinderen blijken te zijn), maar een volle straat met fans heb ik nog niet gezien. Ook niet in de steden onder hun controle, welke toch niet klein zijn (Rakka, de hoofdstad heeft 190.000 inwoners). In het VICE stuk zag je ook maar een half volle moskee waar mensen (kinderen en bejaarden) hun trouw aan IS verklaarden. Daarna maximaal 200 mensen die keken naar een openlucht show met een reus en een dwerg. Dat is toch niet te vergelijken met de massale straatprotesten tegen Assad?
@3
Blijkbaar. Ik ben hier nog geen moslim tegengekomen die mijn kop probeerde af te hakken.
Van elke godsdiensten zijn er zoveel varianten als er aanhangers zijn dus dat verbaast me ook niet echt.
@3: Laat de acties voor zich spreken: er is een leger van 20.000 personen die uit naam van de Islam aan het moorden is geslagen.
Als de Islam dat voorschrijft, en 1% van de moslims zou zich er aan houden, zouden we een wereldoorlog hebben. Hoe erg de situatie ook is, dat is het niet. Of vind je die andere Moslims maar slapjanussen?
Of moeten ze er afstand van nemen? Joseph Kony vermoordt mensen uit naam van het Christendom. Moet Andries Knevel zich daarvoor verantwoorden?
@3: nee, dat is dezelfde islam, met een heel andere uitleg dan de meeste mensen en dus ook de meeste moslims er aan geven. Slechts weinigen zijn het met jouw uitleg, die met die van IS overeenkomt, eens.
Naast de Yezidi’s en de christenen, zijn er ook heel veel moslims slachtoffer van deze IS-barbaren. Zowel soennieten als sji-ieten.
@2: Moslimhater! :-)
@0: Interessant stuk! Boeiende hypothese.
@5: Maar ik ben hier wel genoeg moslims tegengekomen van wie de eerste reactie op een (verondersteld) ongenoegen geweld was: van spugen, tot slaan, tot het trekken van messen.
Met name onder Marokkaanse moslims is van redelijkheid nauwelijks sprake, agressie is de eerste respons op vrijwel alles.
@3:
Dus moslims die niet aan moordpartijen en genocide doen zijn geen echte moslims. De islam instrueert namelijk daartoe zeg je. En die moslims, meer dan 99% van het wereldwijde aantal, weigeren dat op te volgen.
Niemand ontkent dat IS iets met de islam te maken heeft. Maar het is wel opvallend hoeveel pogingen gedaan worden om IS als de enige, ware islam neer te zetten: dat is waar IS-aanhangers en islamofoob rechts in Nederland het over eens zijn.
@10:
Jezus zeg, arme man. Dat je dat allemaal overleefd hebt, joh.
@10: jij bent vast de redelijkheid zelve en van JE uitspraken is vast helemaal niets overdreven…
M.a.w. als zulke onredelijke mensen anderen onredelijkheid verwijten, is verder commentaar of reactie overbodig. Die zetten zichzelf te kijk.
@3: Nee:
http://www.elsevier.nl/Politiek/nieuws/2014/8/Ambtenaar-ISIS-tweet-met-onmiddellijke-ingang-geschorst-1576047W/
En de meest gevaarlijke zijn de lieden die een goede opleiding, een goed bestaan hebben en ogenschijnlijk goed zijn geintegreerd. Dat zag je ook bij 9/11, London en Madrid.
@14:
Dus Anton, geen enkele moslim is te vertrouwen … Let vooral op die goed geïntegreerde en hoogopgeleide.
Echt, dat dit soort smeerlapperij -volledig salonfähig- niet herkend wordt als de moderne variant van vooroorlogs antisemitisme en als “islamkritiek” wordt geduid is een schandvlek op de Nederlandse samenleving.
@0
Het kan natuurlijk dat IS minder gewelddadig wordt wanneer ze zich eenmaal als heersers hebben gevestigd. De Taliban en Al-Qaida hebben op een gegeven moment ook zo hun strategie veranderd (vandaar dat Al-Qaida zich gedwongen zag afstand te nemen van Boko Haram en IS). Ligt er een beetje hoe diep de psychopathie geworteld is bij de strijders van IS en hoe slim hun leiders zijn.
@anton: Ik neem aan dat je zelf geen goede opleiding hebt gehad en dat hoog opgeleide moslims enigszins botst met je gewenste wereldbeeld? Dus moeten ze wel een vijfde colonne zijn?
Misschien vind je hier nog wat extra ideeën waarmee je je angst voor hoger opgeleiden handvatten kan geven: http://nl.wikipedia.org/wiki/Rode_Khmer
Overigens werd ik op FB door iemand gewezen op zo’n ISIS-executiefilmpje. Toen ik goed keek zag ik dat dat nep was (iemand schoot bv met een Kalashnikov op liggende mensen) en niets van bloed zag of ergere dingen. Maar met dit soort filmpjes weet ISIS de angst er goed in te houden (soort van modern framen), in feite is het niet meer dan het paardenhoofd. Neemt niet weg dat ik denk dat dergelijke executies wel plaatsvinden en dat ISIS een serieuze gooi aan het doen is naar wie de grootste debielen van de 21e eeuw zijn.
@0:
Ik zou je graag gelijk geven, en hoop oprecht dat je het hebt, maar de historische generalisatie kent teveel tegenvoorbeelden om haar zomaar te kunnen poneren. Denk aan het Romeinse Rijk, dat zes eeuwen bleef bestaan; of – om in de regio te blijven – denk aan Assyrië. Het interessante is in beide gevallen dat de ondergang redelijk gedocumenteerd is en dat de onderworpen volken vóór de onderdrukker streden.
@19: Beide rijken zijn toch vooral door interne strijd ten onder gegaan. Je moet ook niet te veel de andere kant op generaliseren. Er is ook altijd verzet tegen de onderdrukkers geweest, net als er collaborateurs waren. En de onderdrukkers scheppen op den duur ook steeds grotere externe vijanden. Met grote wapenmacht en de dreiging van geweld kunnen ze het een poosje uithouden, maar ze gaan allemaal ten onder.
@5: Vergeet niet dat er heel veel andere moslims ook slachtoffer zijn van deze malloten. Shia, Sufi, Zoroaster (ok, niet echt Islam maar waarschijnlijk wel de oorsprong van het Abrahamisme), Zeveners, Alawieten, Zaidieten, eigenlijk alles wat niet Salafisme/Wahabisme is of goede banden heeft met Saudi Arabia.
@19:
Hm, ik zou eerder zeggen dat het Romeinse Rijk zo lang heeft bestaan omdat ze met succes lokale bevolkingen “geromaniseerd” hebben. Hun soft power (de stedelijke beschaving, het inlijven van lokale elites in de machtsstructuren zodat Galliërs, Afrikanen of Syriërs het zelfs tot keizer konden schoppen) zijn beslissend geweest, niet de wreedheid waarmee ze opstanden neersloegen.
Voor zover ik de Assyrische geschiedenis ken hebben ze tijdens de piek van hun macht, zo tussen 750 en 600 v. Chr., nooit een periode van lange stabiliteit gehad. Hun vorsten moesten voortdurend grote opstanden in het hart van hun rijk neerslaan (in Babylon met name) en vijandige buren bestrijden. Er is een Pax Romana geweest, maar een Pax Assyrica, dat betwijfel ik.
De herinnering aan het Romeinse Rijk is positief gebleven. De inwoners van dat Rijk identificeerden zich met Rome toen de “barbaren” binnenvielen. Na de val van het Romeinse Rijk bleef een Romeinse beschaving bestaan. De val van het Assyrische Rijk betekende daarentegen meteen het einde van de Assyrische beschaving.
Al met al: ik neig er eerder naar dat gewelddadige onderdrukking op termijn contraproductief is. De Assyriërs legden de nadruk op keiharde repressie, de Romeinen op het inlijven van lokale elites en het aanbieden van de voordelen van de stedelijke beschaving aan onderworpen volkeren. De Romeinse erfenis is blijven geweest, die van Assyrië is door het nageslacht bewust zoveel mogelijk gewist.
@22: het Romeinse rijk was multicultureel en het heeft uitgebreide integratiepolitiek gevoerd. Misschien heeft het daardoor langer bestaan ;)