Mark, doe als Willem I

Koning Willem I zou wel raad weten met de negatieve uitslag van een referendum, memoreert Bert van den Braak. Het komt aan op interpreterend rekenen (en een beetje lijmen). Na het 'nee' in het raadgevend referendum staat het kabinet voor de vraag: hoe nu verder? Misschien kan de geschiedenis behulpzaam zijn. In 1815 paste koning Willem I de zogenoemde Hollandse Rekenkunde toe om alsnog een meerderheid voor zijn nieuwe Grondwet te krijgen. In de Zuidelijke Nederlanden was dat ontwerp afgewezen. Soms wordt gedacht dat de truc die de koning toepaste, ging over het optellen van de thuisblijvers bij de voorstanders, maar zo simpel was het niet. Het ging om meer dan dat. Willem I richtte zijn pijlen vooral op de tegenstemmers, die dat in zijn ogen op onjuiste gronden hadden gedaan.

Door: Foto: Willem I met zijn herziene grondwet (uitsnede, Mattheus Ignatius van Bree - Collectie Koninklijke Musea voor Schone Kunsten te Brussel.) copyright ok. Gecheckt 05-10-2022
Quote du Jour

Quote du Jour | Today’s fringe becomes tomorrow’s mainstream

, door

Putin has spent years courting the European far left and far right. For years too, conventional opinion has regarded his alliance-building as another sideshow. (…)

Putin was smarter. He understood what conventional wisdom never grasps: today’s fringe becomes tomorrow’s mainstream. Putin has welcomed his admirers from the European left and pumped money into Marine Le Pen’s Front National in France. His investment is coming good.

Achter de anti-EU referenda (Oekraïne, Brexit) gaat volgens Guardian-commentator Nick Cohen iets sinisterders schuil: het Kremlin onderhoudt al jaren warme banden met zowel radicaal linkse als populistisch-nationalistisch rechtse bewegingen en partijen, teneinde de EU intern te verzwakken.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: bruta1ity (cc)

Het duivelse dilemma van de ja-stemmer

, door

De opkomsteis van het Oekraïne-referendum is democratisch gezien een probleem. Gelukkig is er ook een eenvoudige oplossing.

Ik heb gestemd, en vóór. Dát ik voor ging stemmen was eigenlijk al weken duidelijk, maar óf ik ging stemmen verre van. Want net als vele andere voorstemmers zat ik met een duivels dilemma. Wil je tegenstemmen, dan is er eigenlijk geen probleem. De peilingen geven aan dat je bij het winnende kamp gaat horen, het gaat er alleen nog maar om die 30% te halen zodat het referendum geldig is. En je hoort bij de groep die het referendum heeft aangevraagd, dus natuurlijk ga je stemmen.

Als voorstemmer zit je met een dilemma. Je behoort tot de groep die volgens de peilingen gaat verliezen, maar het is de vraag of het opkomstpercentage gehaald gaat worden. Je stem uitbrengen betekent dan je het opkomstpercentage vergroot en daarmee de kans dat het referendum geldig wordt. En dan draag je als ja-stemmer bij aan hetgeen je niet wil. Je voorstem is feitelijk een tegenstem.

Aan de andere kant, als je als voorstemmer niet gaat, en het referendum haalt de 30%, dan heb je het aandeel nee-stemmers vergroot, waardoor het signaal dat afgegeven wordt richting de politiek groter is dan gerechtigd is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Help Oekraïne energie besparen

, door

Verspilling en corruptie teisteren de energiesector in Oekraïne. Mede dankzij het Samenwerkingsverdrag met de Europese Unie worden de misstanden nu aangepakt.

De meeste woningen in Oekraïne zijn aangesloten op stadsverwarming, een erfenis uit de Sovjettijd. Grote buizen vervoeren de warmte van energiecentrales naar de huizenblokken. Zowel de buizen als de huizen zijn slecht geïsoleerd. Bij gebrek aan een thermostaat kunnen bewoners de temperatuur in hun appartement niet regelen – behalve door het raam open te zetten.

Tot voor kort was er voor energiebedrijven geen enkele prikkel om warmteverspilling tegen te gaan. Dankzij forse subsidies van de overheid konden zij de energietarieven voor huishoudens laag houden. Dat kwam neer op een herverdeling van arm naar rijk, want degenen met de grootste woning profiteerden het meest van de goedkope warmte. Vaak incasseerden de energiebedrijven ook subsidie voor energie die zij niet leverden aan huishoudens, maar lieten weglekken uit het netwerk of clandestien verkochten aan de industrie. Functionarissen en fabriekseigenaren vulden zo hun zakken.

Verspilling en corruptie hebben ertoe geleid dat Oekraïne voor elke euro die het verdient driemaal zoveel energie nodig heeft als het gemiddelde EU-land. Het land is een grootverbruiker van Russisch gas. De rekening is steeds moeilijker op te brengen. Sinds de Maidanrevolutie past Rusland een dubbele verwurging toe op Oekraïne. Terwijl de economie van het land zwaar te lijden heeft onder Poetins annexatie van de Krim en zijn oorlogsstokerij in Oost-Oekraïne, heeft Gazprom de gasprijs voor Oekraïne sterk verhoogd. De regering in Kiev rest geen andere keuze dan de energiesector op de schop te nemen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Referendum: welke achterban stemde wat?

, door

Onderzoeksbureau Ipsos, dat via politieke enquêtes peilt welke politieke keuzes diverse segmenten van de Nederlandse bevolking prefereren, ging eens na wat deelnemers en mijders van het referendum over het handelsassociatieverdrag met Oekraïne zoal hadden gestemd bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen.

En wat blijkt? VVD-kiezers zijn zo eurosceptisch als PVV-stemmers (2 op de 3 stemde tegen ratificatie van het verdrag) en GroenLinkserts bestaan vooral uit naïeve, maar nuttige idioten (maar liefst 62% is gaan stemmen, waarvan de overgrote meerderheid ‘Ja’, waarmee ze dus precies het tegendeel bereikten van wat ze beoogden).

Foto: European External Action Service (cc)

Het oneigenlijke referendum

, door

Het referendum gaat niet waarover het gaat, meent Peter Kanne, verkiezingsonderzoeker bij I&O Research, en kan daarom slechts tot cynisme leiden: zie je wel, de politiek doet toch wat het doet.

Op 6 april 2016 vindt een raadgevend referendum plaats over de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne. Het referendum, een initiatief van GeenPeil en het Forum voor Democratie, komt voort uit onvrede over “de ongebreidelde uitbreidingsdrift van de Europese Unie”.[1] De initiatiefnemers willen met dit referendum “een helder signaal aan Den Haag en Brussel afgeven – én een stukje zeggenschap terug claimen.”[2]

Voorstanders van het instrument referendum zien als belangrijk pluspunt dat burgers zich in het onderwerp gaan verdiepen, dat er publiek debat ontstaat en dat kiezers het laatste woord krijgen over wetten en besluiten. Als argument vóór het instrument referendum wordt ook vaak aangedragen dat politici het zich niet kunnen permitteren om grotere groepen burgers links te laten liggen. Stel dat een meerderheid op 6 april ’tegen’ stemt en dat de 30 procent opkomstdrempel wordt gehaald, krijgen de kiezers dan echt hun “stukje zeggenschap terug”?

Bij dit referendum gaat het op al deze punten mis. Een maand voor het referendum blijkt maar twee procent zijn kennis van de Associatieovereenkomst als ‘goed’ te omschrijven en nog eens twintig procent zegt ‘ongeveer’ te weten wat er in staat. Slechts vijftien procent is van plan zich de komende weken (meer) in het verdrag te verdiepen, maar dit zijn vooral de hoger opgeleiden die zich al enigszins in de inhoud verdiept hebben. De meeste kiezers moeten het dus vooral hebben van de vertaling van journalisten en politieke vertegenwoordigers.

Associatie EU en Oekraïne

, door

Europa was ‘best wel belangrijk’, tijdens de aanloop naar het referendum over de grondwet van Europa. Maar de kiezer vond dat helemaal niet. Ik zie de onwennige leden van het kabinet nog met folders op het Plein in de weer. Wie gaat nu campagne voeren?

De kiezer, die Den Haag wel een lesje wilde leren, gaf niet thuis. Maar welk lesje? Er kwam geen nieuwe grondwet voor Europa, maar ook geen nieuw referendum. En het verdrag leek veel op de verworpen grondwet. Heeft “Den Haag” iets geleerd?

De associatie met Oekraïne is niet echt een gelukkig thema om de democratie binnen de EU eens even op te toetsen. Gaat het om het democratisch tekort binnen de EU, gaat het om het treiteren van Poetin, gaat het om levenskwaliteit van mensen in Oekraïne? In de aanloop naar het referendum zal iemand zich druk moeten maken over de informatie die de kiezer heeft bij het bepalen van zijn mening. Ook dat is tenslotte democratie.

Europa is gebouwd op de puinhopen van de tweede wereldoorlog. De winnaar van die strijd, Winston Churchill, hield twee redes van historische betekenis: in Fulton, over “een IJzeren Gordijn, dat is neergedaald over Europa”, in Zurich over “de verenigde staten van Europa”.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du Jour | Dit referendum is een lachertje

, door

The arguments brought forward by GeenPeil in fact demonstrate that they want Ukraine to remain a corrupt and poorly governed nation. To willingly want a neighbouring country to remain corrupt is, quite frankly, a policy bordering on the absurd.

Sijbren de Jong, energieanalist voor het Haagse Centrum voor Strategische Studies en lector geo-economie aan de universiteit Leiden, fileert enkele van de voornaamste argumenten van het kamp dat ‘Nee’ zegt tegen een handelsassociatieverdrag van de EU met de Oekraïne.

Waan van de dag

‘Strategisch thuisblijven is tricky’

, door

Een flink aantal mensen boycot om principiële of strategische redenen het referendum over het handelsassociatieverdrag tussen de EU en Oekraïne.

Maar is dat wel zo’n verstandige strategie? Uitgaande van een opkomstpercentage van 35% (stemmers, die nu in peilingen aangeven serieus te overwegen te gaan stemmen), rekent politicoloog Kristof Jacobs voor dat meer dan een derde van de Ja-stemmers thuis moet blijven, wil men in de tactiek slagen om onder de opkomstdrempel van 30% uit te komen.

Volgende