Een bijzondere Amerikaanse president

Dinsdag overleed op bijna 90-jarige leeftijd de voormalige Uruguyaanse president José Pepe Mujica. In de jaren zestig stond hij aan de wieg van de guerillabeweging Tupamaros die vocht tegen de militaire dictatuur. Hij werd gevangen genomen, ontsnapte en werd weer gepakt. Hij zat dertien jaar vast. Na het herstel van de democratie in 1985 sloot hij zich aan bij de linkse beweging MPP (Movimiento de Participación Popular). Mujica, in de volksmond Pepe, werd in 1994 gekozen als parlementslid. De brede linkse beweging waarin de MPP de grootste partij was groeide in de jaren daarna onder zijn populariteit. In 2005 benoemde de linkse president Vázquez hem tot minister van Landbouw. Eind 2009 won Mujica de presidentsverkiezingen van de conservatief Lacalle. Als president viel Mujica op door zijn bescheiden leefstijl. Hij gaf bijna zijn hele presidentiële salaris weg aan goede doelen, arme Uruguayanen en kleine ondernemers. Hij bleef wonen in zijn kleine boerderij op het platteland, waar hij bloemen kweekte. Hij reed in een oude Volkswagen naar Montevideo (zie de foto, naast Pepe de Braziliaanse president Lula) en deelde daar op straat pamfletten uit tegen de machocultuur. NOS correspondent Marc Bessems ging in 2014 bij hem op bezoek. Pepe liet hem zijn tomatensaus van zelfverbouwde tomaten proeven.  'Ik ben niet arm, ik leef sober', zei de president. Over geld zei Mujica: „We zijn te gefocust op rijkdom en niet op geluk. We zijn alleen maar bezig met dingen doen en voor je het weet is het leven aan je voorbijgegaan”. Tijdens zijn presidentschap nam Mujica enkele opmerkelijke besluiten. Hij legaliseerde het canabisgebruik in een poging om criminelen hun handel te ontnemen. „Ik verdedig drugsgebruik niet. Maar ik kan een verbod niet verdedigen, want nu hebben we twee problemen: drugsverslaving, wat een ziekte is, en drugshandel, wat nog erger is.” Want, zo zei hij tegen Bessems, alle verslavingen zijn slecht voor de individuele mens, behalve die aan de liefde, maar drugshandel vernietigt de hele maatschappij. Uruguay was het eerste land ter wereld waar de overheid productie, distributie en verkoop van cannabis reguleerde. Toch heeft Mujicar niet kunnen voorkomen dat de criminaliteit in zijn land zich uitbreidde en verhardde. Opmerkelijk was ook de legalisering van abortus en de invoering van het homohuwelijk in het door en door katholieke Uruguay. Verdere wetgeving versterkte de rol van vakbonden en het minimumloon werd aanzienlijk verhoogd. Pepe verwelkomde als nazaat van Baskische migranten honderden vluchtelingen uit Assads Syrië in Uruguay, met het argument dat Uruguay, net als zijn familie, een land van immigranten was. Daarnaast verleende Mujica asiel aan gevangenen die werden vrijgelaten uit Guantánamo, de Amerikaanse marinebasis op Cuba waar terreurverdachten jarenlang werden vastgehouden De Uruguyaanse wet liet Mujica geen tweede termijn toe. Hij bleef na 2015 wel actief als lid van de Senaat. Op 20 oktober 2020 trad Mujica uit de Senaat en kondigde hij zijn afscheid van de politiek aan vanwege de COVID-19-pandemie en zijn leeftijd; hij was toen 85 jaar oud. In datzelfde jaar won zijn voormalige uitdager Lacalle de presidentsverkiezingen. Maar vorig jaar kwam het linkse front weer aan de macht, en bij de afgelopen zondag gehouden gemeenteraadsverkiezingen won de partij van Mujica in de hoofdstad Montevideo de meeste zetels.  Huidig president Orsi sprak in zijn In Memoriam vol lof over de man die jarenlang zijn politieke mentor was. "President, activist, gids en leider", schreef Orsi. "Dank u voor alles wat u ons gegeven hebt." Het overlijden van 'Pepe' Mujica heeft in de hele wereld reacties opgeroepen. President Lula da Silva van Brazilië prees hem vanwege zijn „menselijke grootheid” en noemde hem „een strijder voor sociale rechtvaardigheid”. Hij roemde daarbij zijn inzet tegen ongelijkheid. Lula was nauw bevriend met Pepe, die ook veel waardering had voor hem, anders dan voor zijn autoritaire collega-presidenten Ortega (Nicaragua), Maduro (Venezuela) en Morales (Bolivia). Was Pepe uniek als president? Hij zelf oordeelt heel bescheiden: "Mensen denken dat ze het centrum van het universum zijn. Ze denken dat ze een belangrijke positie hebben. Nou, de wereld draait ook zonder ons. Als we de pijp uitgaan gaat alles gewoon door."

Closing Time | The World Can Wait

Ik heb hier wel eens vaker gewezen op die ondergewaardeerde folkrock-band uit Ohio Over the Rhine, rond het echtpaar Karin Bergquist en Linford Detweiler.

Niet alleen de muziek is fraai, de teksten steken ook nog eens ambachtelijk en poëtisch in elkaar. Zo wordt het niet vaak meer gemaakt.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Fotos de Camisetas de SANTI OCHOA (cc)

Ontslag vanwege politieke standpunten

COLUMN - Nouraldin Alsweirki, een Palestijnse softwareontwikkelaar uit Gaza werkte als kennismigrant najaar 2023 voor het Nederlands bedrijf Speakap. Hij werd ontslagen vanwege de steun die hij op LinkedIn uitsprak voor het Palestijnse recht op verzet tegen de Israëlische bezetting. Volgens het bedrijf zorgde zijn standpunten voor een ‘onveilige werkomgeving’. Op 1 juni 2024 stelde het College voor de Rechten van de Mens hem in het gelijk, en in november 2024 oordeelde de rechtbank van Amsterdam dat Speakap zich schuldig heeft gemaakt aan discriminatie op basis van politieke overtuiging. Het bedrijf moet Alsweirki 45 duizend euro schadevergoeding betalen voor onrechtmatig ontslag en de emotionele schade die hij hierdoor heeft geleden.

Kort nadat de oorlog in Gaza begon werd het huizenblok van zijn familie in Gaza door Israëlische bombardementen weggevaagd. ‘Het lichaam van mijn opa vonden ze pas na dagen zoeken terug onder het puin. Ook mijn oma en oom waren vermoord,’ vertelde hij aan De Volkskrant. Zelf woont Alsweirki op dat moment in Turkije. Terwijl hij zich opmaakt voor zijn verhuizing naar Nederland, uit hij in tal van berichten op LinkedIn zijn woede over het Israëlische optreden. ‘To hell with Israel, to hell with the occupation, free Palestine’, schrijft hij onder meer. ‘I stand against the occupying aggressor, long live the resistance.’

Foto: Bernhard De Grendel - Marguerite Yourcenar-Bailleul, via Wikimedia.

We moeten ons blijven verzetten

OPROEP - Jullie hebben al een paar weken niet van me gehoord over de bezuinigingen. Hoe nu? Zijn ze van de baan? Welnee — met de beruchte voorjaarsnota komt er immers opnieuw een flinke dreun aan. En gezien de slapte waarmee tot nu toe in universitaire kring is gereageerd op al het onheil, zou ik het als neoliberale politicus in een coalitie met radicaal rechts wel weten: daar kunnen nog makkelijk honderden miljoenen worden weggesneden.

Als deze regering blijft zitten, dan gaat dat gebeuren.

De vraag is nu alleen: waartegen precies te protesteren? Er zijn, alleen al bij mij, minstens drie lagen van ontevredenheid.

Nuttige torens

De eerste laag is een materiële: het gaat over de centen, over de huidige bezuinigingen en de bezuinigingen die er nog aankomen. Die gaan allerlei mensen hun baan kosten. Ze brengen de kwaliteit van het hoger onderwijs ernstige schade toe, en in de sector waarin wij werken heeft dat onherroepelijk ook gevolgen voor het voortgezet onderwijs – wij leiden immers de mensen op die daar straks aan de slag moeten. Er wordt nu al op allerlei manieren schandelijk omgesprongen met medewerkers. Neem bijvoorbeeld de internationale collega’s die hierheen zijn gelokt met fraaie beloften, die hier nu een loopbaan proberen op te bouwen en die ineens te horen krijgen dat we van gedachten zijn veranderd en dat ze dus weer mogen ophoepelen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du jour | mensen in de marge

QUOTE - Mijn conclusie is helder: mensen in de marge zijn vandaag de dag slechter af. De groeiende ongelijkheid en gelaagdheid leiden tot toenemende verschillen in gezondheid, levenskwaliteit en levenskansen. Dat burgers in Nederland uitburgeren en naar de marge van de samenleving worden geduwd, heb ik nu vele malen scherper op mijn netvlies dan ruim twintig jaar geleden, bij het uitspreken van mijn oratie (103). Onze samenleving biedt de mensen minder collectieve bescherming, stelt hogere eisen en doet een irreëel beroep op hun redzaamheid en hun omgeving. Behalve de politiek, lijkt ook de samenleving in een overlevingsstand te verkeren. Verlies van collectieve controle domineert (123), terwijl bij mensen op achterstand verlies van individuele controle overheerst.

Foto: Area C, Maale Adumim, B1408, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.

Israëlisch kabinet staat eigendom voor Joden in bezet gebied toe – nieuwe stap naar annexatie

NIEUWS - Het Israëlische “veiligheidskabinet” heeft zondag besloten om de mogelijkheid te heropenen van de registratie van eigendom van land in de “Area C” van de Westoever, het gebied van de Westoever waar Israël de volledige zeggenschap over heeft. De registratie is een proces waaraan landmeters deelnemen en waarbij het bezit wordt opgetekend als in een kadaster (in Israël een ”tabu”) Als het proces is voltooid is het bijna onmogelijk het nog aan te vechten. Uiteraard geldt de registratie alleen voor bezit van Joden. Het regeringsbesluit is daarom opnieuw een belangrijke stap op weg naar de totale annexatie van het gebied van Area C, die 61% beslaat van de totale Westoever en het merendeel van de Israëlische nederzettingen omvat.

Landregistratie was onder het Ottomaanse bewind een normaal proces. In de periode van het Britse mandaat werd dat voortgezet en nadat Jordanië in 1949 de Westoever bezette, werd een nieuw registratieproces opgestart. Dat werd echter in 1967 ruw door Israël onderbroken en sindsdien vond geen nieuwe registratie meer plaats. Wel werd een nieuw classificatiesysteem ingevoerd, voor verschillende soorten grond, waarbij – bijvoorbeeld – gemeenschappelijk gebruikte weidegrond gewoonlijk tot ”staatsland”  werd verklaard dat aan de staat verviel. Het systeem was gewoonlijk heel  ongunstig voor Palestijnse landeigenaren. Velen voerden een een verloren strijd met hun oude Ottomaanse akten tegen een horde landmeters, die volgens het ingewikkelde nieuwe systeem (in de jaren ’80 ontworpen door een dame van het ministerie van Justitie, Plia Ahlbeck) te werk gingen. Zo kwamen de nederzettingen aan grond. het gewoonlijk een gevecht tegen de bierkaai.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steeds meer stemmen tegen begrotingen in de Eerste Kamer

Op 22 april 2025 stemde de Eerste Kamer in met de laatste begroting van het reeds lopende jaar. Een verwerping van een begroting (zoals voor het laatst in 1906) was nog niet in zicht, maar het aantal tegenstemmen in de Eerste Kamer bij begrotingsbehandelingen is de afgelopen jaren hoger dan voorheen. 2025 lijkt daarbij een nieuw record.

Achtergrond

Tegen een begroting stemmen is niet alleen gebruikelijker geworden in de Eerste Kamer, maar ook in de Tweede Kamer. De Eerste Kamer stelt zich echter doorgaans zeer terughoudend op bij het behandelen van begrotingen (zie Begrotingsbehandeling in de Eerste Kamer). Dit komt deels doordat de senaat een begroting niet mag amenderen, maar bij ontevredenheid alleen kan tegenstemmen. Het afwijzen is een zwaar middel, waarvan de gevolgen ook niet geheel duidelijk zijn.

In de periode 1971-2002 werd een begroting vaak eerst ‘administratief afgehandeld’ (zonder stemmen), en daarna pas besproken in het nieuwe jaar. Als er niet gestemd wordt, kunnen partijen nog wel aangeven dat zij tegengestemd zouden hebben als het in stemming was gebracht (dit staat bekend als een ‘aantekening vragen’).

Neem bijvoorbeeld de begroting van 2000. Hierbij werd twee keer een aantekening gevraagd: de SP vroeg om een aantekening bij de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en GroenLinks wilde geacht worden tegen de artikelen over kernwapens in de begroting van Defensie gestemd te hebben.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Empty Eyes

Within Temptation is geen onbekende hier, maar komt vanavond toch nóg een keer langs in de Closing Time. Dit nummer is namelijk een relatief onbekend b-kantje. Onbegrijpelijk dat deze indertijd niet het reguliere album (The Unforgiving) heeft gehaald, want Empty Eyes is een prima nummer dat qua kwaliteit en stijl prima past bij de rest van het album.

Closing Time | Vuur & Zijde

Dat roept toch wel verwachtingen op, een band genaamd ‘Vuur en zijde’, die hun debuutalbum ook nog eens de titel ‘boezem’ heeft meegegeven. Het nummer Zusterzon is klinkt heel aangenaam en ontspannen, en zeker de moeite waard. Voor hen die nieuwsgierig zijn naar wat voor soort muziek ze gaan luisteren, volgens Metallum maakt Vuur & Zijde Atmospheric Post-Black Metal, terwijl de muzieksite Treble van mening is dat ’they’re arguably more post-punk than metal’. Ik neem het allemaal maar aan, ik  ben al een jaar of tien afgehaakt qua genre-namen. Treble is overigens óók van mening dat dit één van de beste metalplaatjes van vorig jaar was. Mooi artwork voor de hoes ook, trouwens. Meer van dit graag!

Closing Time | Blume

De Einstürzende Neubauten zijn een avant-garderockgroep uit Berlijn, die sinds 1980 actief zijn.

Frontman Blixa Bargeld is bij een breder publiek bekend vanwege zijn samenwerking met Nick Cave & The Bad Seeds.

Vorige Volgende