Kunst op Zondag en de drie van Doetinchem

Vakantie in eigen stad/regio is een leuke uitdaging. Bekijk je dagelijkse omgeving eens met andere ogen. De ogen van een bezoeker. Bezoek het stadsmuseum, pak de fiets en verken mooie routes of wandel door het centrum op zoek naar verborgen kunst- en cultuurparels. Voor Kunst op Zondag heb ik in mijn nieuwe woonplaats Doetinchem (in de Achterhoek) drie zomerse activiteiten bezocht die ik elke bezoeker en inwoner kan aanbevelen. [caption id="attachment_359340" align="aligncenter" width="450"] De Walmolen, expo 12 portretten van Doetinchemmers © foto's Wilma Lankhorst.[/caption] Een jaar rond: een beeld van Doetinchem door andere ogen  De tentoonstelling Doetinchem door andere ogen - een jaar rond’ is het slotstuk van een serie ontmoetingen die in juli 2024 begon. Twaalf maanden lang is er iedere maand een Doetinchemmer bevraagd over zijn/haar ervaringen met de stad. Het zijn stuk voor stuk inwoners die, in hun vrije tijd of beroepsmatig, Doetinchem een stukje mooier maken. Naast een persoonlijk verhaal, krijg je inspiratie om zelf onbekende plekken in de stad of het omliggende landschap te gaan ontdekken. In de hal van de Walmolen staat een fotowand met daarop de twaalf portretten en een kort stukje tekst. In de gratis brochure staan de volledige verhalen. Klik hier voor meer details over de twaalf portretten. [caption id="attachment_359341" align="aligncenter" width="450"] Walmolen, portret van molenaar Edwin © foto's Wilma Lankhorst.[/caption] Gesprek met molenaar Edwin Voor mij is het mooiste portret de persoonlijke ontmoeting met molenaar Edwin. Hij is een van de vrijwilligers die de opleiding tot molenaar heeft gevolgd. Als ik op zaterdagochtend naar de molen loop, zie ik het blauwe vaandel wapperen: het teken dat er een molenaar op de molen is. De Stichting Doetinchemse Molen beheert drie molens de Aurora (Dichteren), de Benninkmolen (IJzervoorde/Slangenburg) en de Walmolen in hartje stad. Tijdens de interne opleiding van anderhalf jaar werk je op alle drie de molens. “Je moet de molens in alle seizoen meemaken,” aldus Edwin. Het is altijd een verrassing welke molen je voor je examen krijgt. Ik ben er bij wanneer Edwin de zeilen op de wieken spant en mag na de laatste veiligheidscontrole de wieken van de rem trekken. Extra speciale  fiets- en wandelroutes In het boekje met de portretten staan ook drie fiets- en drie wandelroutes beschreven. Zo kun je Doetinchem en omgeving zelf ontdekken. Je kunt de routes in één keer fietsen of in delen verkennen. De drie wandelroutes zijn wel verschillend. Er is een route van 6 km. door het centrum van de stad. Wie graag in het groen wil lopen, kan ik de bossen rondom de Slangenburg (8 km.) aanbevelen. Tot slot is er nog een wandelroute van 13 km. vanuit Doetinchem richting Wehl. ‘Doetinchem door andere ogen - een jaar rond’ is tot een met oktober 2025 te zien tijdens de normale openingsuren van de Walmolen in Doetinchem. Kijk hier voor alle details. De entree is gratis, net als het boekje met de portretten en de routes. Als je een rondleiding door de molen wilt, kijk dan of de blauwe wimpel uithangt. [caption id="attachment_359337" align="aligncenter" width="500"] Stadsmuseum - Misset drukkerij in oorlogstijd © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Misset, drukkerij in oorlogstijd in Stadsmuseum Het Stadsmuseum van Doetinchem is ondergebracht in het voormalige postkantoor met directiewoning. Dit kantoor met woning is in 1920 ontworpen door architect Joseph Crouwel (1885-1962). Dit is het enige gebouw in Doetinchem (en verre omstreken) dat in de bouwstijl Amsterdamse School is opgetrokken. De inwoners van Doetinchem zijn trots op hun oude postkantoor. Op de begane grond vind je de VVV en twee mooie maquettes van de oude binnenstad van Doetinchem. Door drie bombardementen in maart 1945 is het historische centrum van de stad als door een drieklapper van de kaart geveegd. [caption id="attachment_359338" align="aligncenter" width="500"] Stadsmuseum - VVV Doetinchem © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Doetinchem herdenkt 80 jaar vrijheid Op dit moment kun je op de eerste verdieping van het Stadsmuseum de tentoonstelling Misset, drukkerij in oorlogstijd zien. Hierin staat het verhaal van familiebedrijf Misset centraal. Met deze expositie sluit Doetinchem aan op het landelijke themajaar 80 jaar vrijheid. Als Cornelis Misset in 1873 vanuit Haarlem naar Doetinchem verhuist, begint hij in de Achterhoek een eigen drukkerij. Zonen Henk en Kees bouwden dit bedrijf later uit tot één van de grootste drukkerijen van Nederland. De broers richten ook het streekmuseum, de voorloper van het Stadsmuseum, op. Het familieverhaal wordt vormgegeven in een decor van de rood, geel, blauw en zwart. In de gele ruimte staat hun handelen tijdens de Tweede Wereldoorlog centraal. Na afloop kun je als bezoeker je ‘oordeel vellen’ over Misset. Misset, drukkerij in oorlogstijd is tot en met  31 augustus 2025 te zien. Kijk hier voor de details. MK = geldig. [caption id="attachment_359336" align="alignleft" width="217"] Kunstroute Doetinchem © ontwerp Saskia Bruil.[/caption] [caption id="attachment_359335" align="alignleft" width="217"] Historische route Doetinchem © ontwerp Saskia Bruil.[/caption] Twee gratis wandelroutes voor kunstliefhebbers Twee enthousiaste Doetinchemmers, Saskia Bruil en Wilma Lankhorst (inderdaad, je eigen Kunst op Zondag kunstredacteur) hebben twee wandelroutes door het centrum van Doetinchem opgezet. Na mijn verhuizing van Nijmegen naar Doetinchem ging ik hier op zoek naar haar historische wortels en de aanwezigheid van kunst in de openbare ruimte. Zag ik het niet, of was het er niet? Saskia, geboren Doetinchemmer en kunstliefhebber in hart en nieren opende mijn ogen voor de kunst- en cultuurparels in haar geboortestad. Met haar achtergronden als voormalige museum- en VVV directeur kon ik me laven aan een bron van kennis en contacten. Mooie fondsen hebben ons geholpen om de twee wandelroutes gratis beschikbaar te maken voor bezoekers aan én inwoners van de stad. [caption id="attachment_359332" align="aligncenter" width="450"] Doetinchem_Impressie Kunstroute Doetinchem © foto Wilma Lankhhorst.[/caption] 37 kunstparels en 39 historische locaties De wandelroutes zijn uitgevoerd in een handzame opvouwbare routekaart. Je kunt de route op elk willekeurig punt op de route beginnen. Beide wandelroutes zijn gemiddeld vijf kilometer lang en gaan door het centrum van de stad. De historische route kun je bijvoorbeeld beginnen in het Arboretum (1868) met daarin de fraaie achthoekige Theekoepel (1900-1905) en Hotel Villa Ruimzicht (1853). [caption id="attachment_359334" align="aligncenter" width="500"] Details van de zakheilige van Doetinchem (2011) © Cornel Bierens © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Mijn verrassing: de zakheilige Er is een verrassing die je op beide routes tegenkomt en dat is de zakheilige. Voor mij is dit 3 centimeter grote minibeeldje de meest verrassende parel op de route. Tijdens de bouwwerkzaamheden (2007) voor het Loo-kwartier in Doetinchem zijn talrijke archeologische vondsten gedaan waaronder het beeldje van de heilige Franciscus van Assisi. Dit minibeeldje wordt door kenners een zakheilige genoemd. Reizigers droegen deze heilige beeldjes met zich mee als afweer tegen ziekte en gevaar. De zakheilige van Doetinchem stamt waarschijnlijk uit de 19de eeuw en is van koper. Bij de oplevering van het Loo-kwartier (2011) heeft het originele beeldje een plek gekregen in de Amphion parkeergarage. De zakheilige in drie variaties Er zijn anno 2025 drie creatieve kopieën van deze zakheilige: een installatie van kunstenaar en schrijver Cornel Bierens (tegenover de reliekschrijn onder de loopbrug), een variant in zilver van Juwelier de Tijd (Burg. Van Nispenstraat) en een chocolade zakheilige van Chocolatier Puur Geluk (Boliestraat). Neem de tijd om het verhaal achter de zakheilige van Bierens te verkennen. De gratis wandelroutes zijn op verschillende locaties in de stad op te halen zoals bij de VVV, de Stadskamer, Chocolaterie Puur Geluk, Juwelier de Tijd, de bibliotheek en de Walmolen. Kijk op #kunstroutedoetinchem en #historischeroutedoetinchem  voor alle details en de extra verhalen. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst.

Door: Foto: Wachtende reizigers (1989) © Dick de Wit © foto's Wilma Lankhorst.

Quote du Jour | De vloek van AI

‘De impact van AI op de planeet is desastreus’, schrijft universitair docent AI en algoritmische systemen aan de TU Delft en bestuurslid van PublicSpaces vandaag in de NRC. ‘Datacentra slurpen enorme hoeveelheden energie en moeten gekoeld worden met water dat steeds vaker aan ecosystemen, dorpen en steden wordt onttrokken. De grondstoffen die nodig zijn voor chips waar datacentra op draaien leiden nu al tot conflicten, zie bijvoorbeeld de strijd om neon- en palladiumvoorraden in Oekraïne. De komende jaren zal de opkomst van generatieve AI, dat is AI die zelf teksten en beelden genereert, ook nog eens leiden tot miljoenen tonnen aan extra elektronisch afval.’

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Ulm choir stalls Quintilius, Rictor Norton & David Allen, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons

Quintilianus for the millions!

RECENSIE - Hoe wij met elkaar communiceren is momenteel zo dramatisch aan het veranderen dat ik niet zou durven voorspellen hoe we er over pakweg vijf jaar voor staan. Alles is aan het veranderen. Je ziet dat aan de nieuwe, negende druk van het bekende leerboek Leren communiceren. In het voorwoord schrijven de auteurs dat ‘veel van de adviezen van de toenmalige communicatie-experts, de Griekse en Romeinse retorici, nog niets van hun betekenis verloren hebben’. Anderzijds kondigen ze in diezelfde inleiding aan dat ze in het boek adviezen geven voor ‘een verstandig en effectief gebruik van de nieuwe mogelijkheden’ van generatieve taalmodellen. Die idealen zijn, laat deze negende druk zien, heel lastig te verenigen.

Wie de geschiedenis van de talige communicatie in Nederland wil bestuderen, kan de negen drukken van Leren communiceren naast elkaar leggen. De eerste druk verscheen in 1979, dat is 46 jaar geleden, in de tijd dat je een betoog nog op een typemachine tikte en het heel modern was als die typemachine een bolletje had. Van het oorspronkelijke auteursteam is alleen Carel Jansen nog betrokken bij deze editie, als eindredacteur. Verder is alles anders, en de voortekenen zijn er dat de tiende druk misschien wel nog radicaler anders zal moeten zijn. (De auteurs zijn deze keer, naast Carel Jansen zelf, Aline Douma, Joyce Karreman en Jan Ravesteijn.)

Foto: Jerusha. G on Unsplash

China haalt grondstoffen uit Afrika – en meer

De regering van Malawi heeft een overeenkomst getekend met het Chinese bedrijf Hunan Sunwalk voor een investering van 7 miljard dollar om de mijnbouwsector van het land te ontwikkelen. Een geweldig contract voor een van de armste Afrikaanse landen. Malawianen hebben al lange tijd te lijden onder een enorme inflatie (116% sinds december). Meer dan een derde van de bevolking is niet meer in staat om in de basisvoedselbehoeften te voorzien. De Chinese investering wordt een belangrijk keerpunt genoemd. Maar er moet nog veel worden uitgewerkt en de vraag is wie er het meest van deze investering gaat profiteren. 

China heeft zich opgewerkt tot de belangrijkste handelspartner van Afrika. In tegenstelling tot het westen dat neerkijkt op hulphoevende landen die zich afkeren van de oude koloniale machten erkende China ‘niet alleen de economische waarde van Afrika vanwege zijn grondstoffen, maar ook de strategische waarde van Afrika’s vele VN-lidstaten, die invloedrijk zijn op het wereldtoneel’. China koopt vrienden. Met investeringen, kennis, expertise én leningen die natuurlijk ooit moeten worden terugbetaald. China kan ook wat vragen van Afrika.

Tegelijk met het nieuws over de investering van Hunan Sunwalk kwam het bericht dat president Lazarus Chakwera pardon heeft verleend aan Lin Yunhua, zijn vrouw Qin Hua Zhang en anderen die in Malawi vastzaten voor stroperij. Over het verband kan men speculeren. Maar natuurbeschermers zien er een slecht teken in voor het behoud van de nog bestaande biodoversiteit in Malawi. In 2019 werden de Chinezen gearresteerd vanwege het bezit van olifantstanden, nijlpaardtanden en neushoornhoorns die konden worden herleid tot dieren die waren gedood in het Liwonde National Park in Malawi. Het Openbaar Ministerie omschreef het Lin-Zhang-netwerk als een ‘gevaarlijk syndicaat’ dat in de hele regio criminaliteit in de natuur financierde en organiseerde, met smokkelroutes tot in China en andere illegale marktcentra. Lin en Zhang kregen respectievelijk 14 en 11 jaar gevangenisstraf. Dat ze nu al vrijkomen, nog voordat ze de helft van hun straf hebben uitgezeten is opmerkelijk. 

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: hosnysalah on Pixabay

Gaza begint aan het catastrofale ”vijfde stadium” van ondervoeding

Tenminste 21 kinderen zijn de laatste drie dagen in Gaza overleden aan de gevolgen van ondervoeding, zo deelde dr Mohammed Abu Samiya, de directeur van het Shifa hospitaal in Gaza-stad mee. Het aantal patiënten met ondervoeding dat zich gemeld heeft bij het ziekenhuis groeit met de dag. Er is weinig voor ze te doen. Abu Salmiya verwacht dat het dodental snel gaat oplopen, Een dag eerder werd gemeld dat er 18 mensen wegens ondervoeding waren overleden.

Het dodental als gevolg van de honger ligt al boven de 100, van wie 80 kinderen. Langzamerhand is iedereen in Gaza wel doordrongen van de feiten. Iedereen is hongerig en futloos. De directeur van Unicef zei dat ze uitsluitend hongerige en dorstige kinderen had ontmoet tijdens een kort bezoek. Er was gisteren op al-Jazeera een video te zien waarop een groep journalisten gezamenlijk een glaasje water dronk met wat zout tegen het flauwvallen. AFP meldde op twitter dat ze in tientallen jaren journalistiek de nodige collega’s hadden verloren, maar nog nooit één van hen door een hongersnood. Honderdduizenden lopen het risico in het vijfde en laatste stadium van de hongersnood te geraken. Dat is het stadium waarbij niets meer helpt, zelfs eten niet meer.

Foto: Igor Omilaev on Unsplash

Kritisch op AI, maar het toch gebruiken: hypocrisie of noodweer?

Stel je voor: je woont in een land waar iedereen een wapen mag kopen bij de supermarkt, en je buurman, die gelooft dat de aarde plat is en Obama een hagedis, heeft er inmiddels dertien. Jij gelooft in hopeloze ‘nance, democratische instituties en het nut van dialoog. Maar ja, jij hebt geen geweer. Op een dag barst de boel: burgeroorlog. Wie wint er, denk je?

Juist. Niet degene met het pamflet over geweldloos verzet.

Dit is het dilemma van de AI-kritische mens in 2025. De algoritmische pandemie is niet meer te stoppen. Elk bedrijf, van de lokale fietsenmaker tot de internationale datahoer, plugt nu AI in alsof het wifi is, onder het mom van “je moet wel mee, anders blijf je achter.” En wat doet de kritische burger? Die overweegt… om toch maar ChatGPT te gebruiken. Of Gemini. Of wat er deze week weer gratis bij de cloudboer zat.

En dan komt de existentiële kramp: Mag dat wel?

Mag je AI gebruiken als je je zorgen maakt over arbeidsverdringing, culturele verschraling, data-extractie en het feit dat alles wat je zegt nu potentieel trainingsmateriaal is voor een digitale Terminator?

Het eerlijke antwoord: natuurlijk niet. Maar ook: natuurlijk wel.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Real American

Wat je verder ook van Hulk Hogan of van showworstelen moge denken, hij was wél emblematisch voor de vulgaire fantasie die veel burgers van de VS over zichzelf hebben.

Want een echte Amerikaan komt natuurlijk op voor individuele vrijheid en strijdt voor het juiste. Het personage van Hulk Hogan was een karikatuur van de typisch Amerikaanse actieheld: een gespierde man vol branie die de wereld redt door de slechteriken een flink pak slaag te geven.

Closing Time | George Kooymans

George Kooymans is dus overleden. Gesloopt door ALS.

Nu wil iedereen natuurlijk weer ‘Radar Love’ horen, maar daarmee wordt hij sterk tekort gedaan. Radar Love mag zeker wel representatief zijn voor een groot deel van het hardcore repertoire van de Golden Earring, maar vergeet niet waar het allemaal mee begon.

Kooymans was ook een meester in het meer commerciëlere, songfestivalwaardige repertoire. Denk aan het olijke Dong Dong Diki Diki Dong (1968) of de smartlap  ‘Just a little bit of peace in my heart’ (1968 – 1969).

Closing Time | Paranoid

Eerder deze avond werd bekend dat Ozzy Osbourne is overleden. De pionier van het heavy metal-genre werd 76 jaar oud. Osbourne leed al enige tijd aan Parkinson.

Onlangs gaf hij een afscheidsconcert met Black Sabbath, de band die hem wereldberoemd maakte. Die show vond plaats in Birmingham, waar de vier oorspronkelijke bandleden vandaan kwamen.

Vorige Volgende