ELDERS - Wit-Rusland wordt wel de laatste dictatuur in Europa genoemd (alhoewel…). Het staat nauwere banden met het westen niet in de weg.
In november gaan Max en Anne de eer van Nederland verdedigen op het Junior Eurovisiesongfestival in Minsk, de hoofdstad van Wit Rusland. Volgend jaar komen een paar duizend sporters uit 50 landen van 21 tot 30 juni in Wit-Rusland voor de 2nd European Games 2019. De organisatie van de Spelen is aan Wit-Rusland gegund, nadat Nederland ervoor had bedankt en Rusland in opspraak was geraakt vanwege doping-affaires. ‘We moeten dit prestigieuze sportforum gebruiken als een kans om de prestaties van ons land te laten zien,’ zei Vladimir Andreichenko, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden van de Nationale Assemblee. President Loekashenko, die het land al 24 jaar met harde hand regeert, mocht deze week als eerste het tenue van het Wit-Russische sportteam bewonderen.
Het laatste land met een ouderwetse Sovjet-planeconomie, waar de KGB nog steeds actief is, mag zich verheugen in een toenemende belangstelling uit alle delen van de wereld. Het land is nog steeds zowel economisch als militair afhankelijk van grote buur Rusland. Maar sinds de bezetting van de Krim zijn de relaties danig bekoeld. Loekashenko veroordeelde de inname van het schiereiland door de Russen en bood zich vervolgens aan als bemiddelaar in het conflict in Oost-Oekraïne. Sindsdien wil hij zijn onafhankelijkheid graag bewijzen door een eigen weg te zoeken op het internationale podium.
Ter gelegenheid van de viering van de Dag van de Duitse Eenheid noemde Loekashenko Duitsland deze week ‘een van onze belangrijkste partners’. Hij herinnerde aan het bezoek van de Duitse president Frank-Walter Steinmeier, eerder dit jaar. Zijn onderminister van Buitenlandse Zaken, Oleg Kravchenko sprak van een ‘mijlpaal’ in de verbetering van de betrekkingen met Wit-Rusland. Steinmeier’s bezoek aan de herdenkingsplaats van tienduizenden nazi-slachtoffers droeg volgens hem bij aan de verzoening tussen de twee landen. Kravchenko prees ook de levendige handel met Duitsland. Eind vorig jaar was daar al een belangrijke bijdrage aan geleverd met het bezoek van de vorige minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland Sigmar Gabriel.
China
Een andere partner die de economische afhankelijkheid van Rusland moet verminderen is China. Wit-Rusland moet voor de Chinezen de springplank worden voor de Europese markt in het kader van een nieuwe, 21e eeuwse Zijde-route. Onderdeel daarvan is het Great Stone bedrijvenpark in de buurt van het vliegveld van Minsk. Het is een speciale economische zone , die voor 68% in handen is van China. Wit-Rusland heeft er 200 miljoen dollar in geïnvesteerd. De bedrijven die er zich vestigen (electronica, chemie, biomedicijnen, nieuwe materialen) betalen geen belasting en zijn ontheven van douaneverplichtingen voor de apparatuur die ze importeren, lezen we in Forbes Finland in een enthousiast artikel over dit most remarkable example of entrepreneurship van dictator Loekashenko.
Zorgen bij de buren
Het enthousiasme van het Europese bedrijfsleven neemt de zorgen van de buurlanden over de positie van Wit-Rusland niet weg. Dat bleek ook op een conferentie over internationale veiligheid in Riga, Letland, vorige week. Zo’n 700 vooral westerse diplomaten en experts op het gebied van buitenlandse betrekkingen bespraken daar de vooruitzichten voor de veiligheid in de regio in het licht van de oplopende spanningen tussen de NAVO en Rusland. Gevreesd wordt dat de toename van activiteiten van de NAVO in Polen en de Baltische staten zal leiden tot vestiging van een Russische luchtmachtbasis in Wit-Rusland, die Loekashenko drie jaar geleden afwees en toen volgens Moskou niet nodig was. Maar vorig jaar werden tijdens Zapad 2017 wel oefeningen gedaan voor een snelle opmars van Rusland richting het westen. Volgens Linas Kolaja, directeur van een studiecentrum in Litouwen, zijn Russische en Wit-Russische legers al geïntegreerd en een nieuwe militaire basis is andermaal een bewijs dat de Wit-Russische defensie niet als onafhankelijk kan worden beschouwd.
Media
Belsat is naar eigen zeggen ‘het eerste onafhankelijke tv-station van Wit-Rusland’. Het werkt vanuit Polen en wordt gesteund door het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken en verschillende Europese regeringen en NGO’s. De journalisten van Belsat worden in eigen land regelmatig tegengewerkt. Belsat is het enige medium waar kritiek geuit kan worden op dictator Loekashenko. De meerderheid van de tv-stations is Russisch gezind. Dat geldt ook voor de bevolking die de bezetting van de Krim door Rusland in meerderheid historisch gezien juist acht. Dat lag niet aan de eigen Wit-Russische media, die zich in het conflict neutraal opstelden, maar aan de Russische stations die in Wit-Rusland ontvangen kunnen worden, volgens een journalist van Belsat. Een commentator van het anti-Russische platform Coda schrijft dan ook dat het kritische Belsat Loekashenko wel eens van dienst zou kunnen zijn als hij de onafhankelijkheid van zijn land wil verdedigen.
Neutraal
Wit-Rusland stelt zich, tot ergernis van de Russen, neutraal op in het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Ondertussen verkoopt het wel machines en brandstof aan Kiev, schrijft de Pravda. Vorige week arriveerde een nieuwe ambassadeur van Rusland in Minsk. Mikhail Babich zei dat hij streeft naar broederlijke relaties. Volgens Oekraïense commentatoren, die Belsat citeert, is Babich verbonden met de Russische geheime dienst en moet hij worden gezien als een ‘oorlogsgezant’ en een ‘professionele saboteur’.
Loekashenko zegt geen keus te maken tussen oost en west, maar hij weet dat hij met zijn neutraliteit te ver kan gaan. De Russische media bekritiseren al enige tijd de ‘russofobie’ van Wit-Rusland. Daartegenover zet Belsat speculaties over de vervanging van Loekashenko en een Krim-scenario met ‘groene mannetjes‘.
Ondertussen worden steeds meer journalisten gearresteerd en bloggers onder druk gezet.
Reacties (11)
Ik proef in al deze acties vooral een regime dat keihard pegels nodig heeft. Rusland heeft die maar matig, maar het rijke Westen wordt geplaagd door principes. Dan maar de Chinezen: die zitten weliswaar ver weg, maar die hebben wel pegels en geen principes.
@1: De Chinezen hebben gewoon andere principes. Democratie is voor hun geen belangrijk principe, erkenning van territoriale integriteit en stabiliteit bijvoorbeeld wel (daarom zitten de Chinezen ook wel een beetje op de wip over bv. de annexatie van de Krim, mogelijk is de toenadering tot Wit-Rusland daar zelfs een extensie van).
Yeb:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tibet_(gebied)#Invasie_van_1950-51_en_de_volksopstand_in_1959
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/de-chinese-claim-op-de-zuid-chinese-zee
Erkenning van annexatie van de Krim geeft voor China weer een ander probleem: Taiwan.
Wat bedoel je daarmee? Als er een wig gedreven kan worden tussen Minsk en Moskou zijn die weinig waard, vrees ik. Dit voorjaar sprak Mogherini al welwillende woorden over de
Wit Rusland heeft hetzelfde probleem als de Oekraïne: Putin erkent hun bestaansrecht niet:
https://www.dw.com/en/belarus-rejects-putins-call-for-unification-with-russia/a-15295158
http://windowoneurasia2.blogspot.com/2018/09/moscow-wants-to-annex-belarus-forcing.html
Gelijk het belangrijkste motief voor Loekashenko ook redelijke banden te hebben met het westen.
@3: Ik begrijp dat jij daar anders tegenaan kijkt, maar voor (de Volksrepubliek) China geldt dat Tibet en de Zuid-Chinese zee altijd* onderdeel van dat land waren. Zij zien dus juist buitenlandse pogingen om daaraan te twijfelen (net als bv. het aangaan van betrekkingen met de “opstandige provincie Taiwan”, die zichzelf overigens ook Republiek China noemt en het hele territorium van China plus flink wat stukken buurland als territorium claimt) als inmenging in hun territoriale integriteit.
*Altijd is een groot begrip, maar in ieder geval al van lang voor 1950.
@6: Yeb dat vond Adolf ook van Sudetenland, Putin onder andere van de Krim, Israël van stukken bezet gebied, Turkije van Cyprus, maar goed de ene bezetting is soms om merkwaardige redenen de andere niet.
Wat in Xinjiang gebeurd is ook schandalig:
https://www.independent.co.uk/voices/china-ethnic-cleansing-muslims-government-uighurs-xinjiang-a8475486.html
@7: Was wel te verwachten dat je erover door ging emmeren, maar in het geval Tibet zit je er internationaalrechtelijk gewoon naast. Verder staat dat alles natuurlijk los van China’s principes rondom territoriale integriteit, zolang zij Tibet beschouwen als deel van China. Hetzelfde geldt voor hun misdragingen elders.
We hebben het er niet over of China mensenrechtenvriendelijk is (duidelijk niet), maar of China bepaalde principes heeft (duidelijk wel). Maar die principes staan handel met Belarus niet in de weg, omdat dat land hun principes respecteert (maar die van de EU niet). Toegegeven, met een hijgende Putin in de nek is Lukashenko de laatste jaren een stukje principiëler geworden jegens territoriale integriteit en daar kan ie elke hulp bij gebruiken, dus ook die van China.
@8: Yeb met een bezettingsbril voor vriendjes en niet vriendjes.
Free Tibet.
@9: Tja: “Under the terms of the Simla Accord (1914) the British Government’s position was that China held suzerainty over Tibet but not full sovereignty. By 2008 it was the only state still to hold this view.[102] David Miliband, the British Foreign Secretary, described the old position as an anachronism originating in the geopolitics of the early 20th century.[103] Britain revised this view on 29 October 2008, when it recognised Chinese sovereignty over Tibet by issuing a statement on its website.[104]The Economist reported at that time that although the British Foreign Office’s website did not use the word sovereignty, officials at the Foreign Office said “it means that, as far as Britain is concerned, ‘Tibet is part of China. Full stop.'”[102]
In 2008, European Union leader José Manuel Barroso stated that the EU recognized Tibet as integral part of China:[105][106] On 1 April 2009, the French Government reaffirmed its position on the Tibet issue.[107]
In 2014, U.S. President Barack Obama stated that “We recognize Tibet as part of the People’s Republic of China. We are not in favor of independence.”[108]”
Update:
Het Europese Parlement stemde eind vorige week voor een resolutie die aandacht vraagt voor de verslechtering van de vrijheid van de media in Wit-Rusland.
In de resolutie wordt Charta 97 speciaal genoemd, een oppositiebeweging met een website die door de Wit-Russische autoriteiten wordt geblokkeerd en waarvan een van de mede-oprichters in 2010 is vermoord, volgens de indiener van de resolutie, de Tsjechische journalist en MEP Jaromír Štětina.