COLUMN - Het is toch wat hè? Dat mensen niet te vertrouwen zijn. Ja, natuurlijk, ú wel, beste lezer. En ik ook, zeker! Maar “de mensen”? Of laat staan: “de politiek”? Nee! Natuurlijk niet. Kom zeg.
Ik bedoel, het is net als met auto rijden. Mensen kunnen het gewoon niet. Letten niet op, kunnen niet inparkeren, vergeten hun richting aan te geven, anticiperen niet. Ja, ik wel, uiteraard. En u wellicht ook. Maar gemiddeld genomen is het beroerd.
Het rare is dat wanneer je het mensen vraagt, zo’n 95% beter rijdt dan gemiddeld. En nu ben ik van huis uit een alfa, maar voor mijn onderzoek naar het Nijmeegse bijstandsexperiment heb ik noodgedwongen wat statistiek moeten leren. En nu blijkt opeens: dit kan helemaal niet, dat 95% van de mensen het beter doen dan gemiddeld!
Toch voelen mensen het zo. Je ziet het ook in discussies over de bijstand, of (nog erger!) een basisinkomen. Ja, zelf zouden mensen dat geld natuurlijk verantwoordelijk besteden. Maar de anderen, die verkwisten het. Worden er lui van, stoppen met werken. Vergokken of verzuipen het, of gaan allemaal spullen kopen die ze niet nodig hebben. Of dat allemaal tegelijk.
Recent was daar een mooi voorbeeld van in het nieuws, toen GroenLinks voorstelde om alle jongeren op hun 18e 10.000 euro ‘startkapitaal’ te geven. Wat je daar ook inhoudelijk van moge vinden: op Twitter wist men het wel. “De jongeren” gingen dat geld verbrassen, er luxe vliegreisjes van maken, het zou opgaan aan drugs en alles wat god verboden heeft.
Desgevraagd waren mensen veelal van mening dat de jongere versie van zichzelf het geld wél heel goed zou hebben besteed: aan studie, of sparen. Maar ja, die anderen … die zijn (natuurlijk) niet te vertrouwen.
En de politici die zo’n voorstel doen, die zijn helemaal betoeterd. Hebben er niet over nagedacht. Willen stemmen kopen. Begrijpen er hélemaal niets van, in tegenstelling tot Gerda, die iets over het plan op Facebook heeft gelezen. Op zijn minst de kop, en misschien zelfs de eerste alinea.
Ja, het wantrouwen naar elkaar en naar de politiek, het zit diep! En aan eigendunk ook geen gebrek. Wij zouden het goed doen, wij begrijpen het allemaal, alleen die ander…
Ondertussen wijst steeds meer wetenschappelijk onderzoek in de richting dat je mensen juist wél kan helpen door ze dingen onvoorwaardelijk te geven. Of het nou gaat om geld voor ontwikkelingshulp of daklozen: de meeste mensen, ook als ze op straat leven of in een ver vreemd land wonen (en dan ben je natuurlijk helemaal niet te vertrouwen), blijken er prima mee om te kunnen gaan.
Gek hè?
Dit stuk verscheen eerder in iets gewijzigde versie op zorgwelzijn.nl
Reacties (29)
In natura vind ik beter dan domweg maar een som geld geven.
@1 Ja, valt zeker wat voor te zeggen; net als er wat voor te zeggen valt om zo’n bedrag over te maken in termijnen, of op wat latere leeftijd. Maar het gaat mij hier vooral om het principe, de mensen die (vaak zonder het voorstel überhaupt gelezen te hebben) anderen vast gaan verwijten dat geld niet goed te kunnen besteden, en die politici van van alles wat lelijk is betichten zonder zelf van de spreekwoordelijke hoed en de rand te weten.
Waarom alsmaar dat moeilijkdoenerige geheen-en-weer met geld?
Maak het onderwijs weer breed toegankelijk: schaf school- en collegegeld af; maximale studieduur dito; stel leermiddelen gratis ter beschikking; zorg voor betaalbare jongerenhuisvesting; subsidieer huisvesting voor jonge starters. Dat soort dingen. Zodat ze zonder loodzware schuldenlast aan hun carrière kunnen beginnen.
PS: ik ga er juist prat op dat ik een beroerde chauffeur ben. En ik heb niet eens een smartphone!
@2.
Ik snap je wel. Maar voorbeeld de huurtoeslag niet meer rechtstreeks naar de verhuurder overmaken. Dat zal 99% goed gaan, zeker wel. Alleen die zeer kleine groep waar het fout gaat door allerlei omstandigheden, niet altijd dat de mensen daar zelf schuldig aan zijn, wat kan leiden tot betalingsachterstand en zoals we weten de schuldenproblematiek hier in Nederland. Dat bedoel ik met natura.
@3: Inderdaad beugwant. Ik denk dat mensen daaraan meer hebben.
@1: [ In natura vind ik beter ]
Waar blijven je argumenten? Er staan maar liefst vier links in het artikel met voorbeelden.
Overigens “geven” we veel te veel in natura aan ontwikkelingslanden.
Bijvoorbeeld onze overbodige kleding of niet verkochte mode gaat deels naar de ontwikkelingslanden. Met als gevolg dat de lokale kledingindustrie op zijn gat ligt; die kunnen niet concurreren met (bijna) gratis kleding uit het westen.
Als er hongersnood is delen we gratis graan uit, zodat het kleine beetje graan dat de lokale boer nog heeft onverkocht blijft en hij geen zaadgoed meer kan kopen voor volgend jaar. Dus volgend jaar weer hongersnood.
“En nu blijkt opeens: dit kan helemaal niet, dat 95% van de mensen het beter doen dan gemiddeld!”
Op een rijvaardigheidsschaal van 1 tot 100 blijkt 5% van de autorijders 80 te scoren en 95% van de autorijders 90. Hoeveel procent scoort beter dan gemiddeld?
@1: Dat kunt u vinden (gebaseerd op wat?), maar het bewijs lijkt er toch echt op te wijzen dat het effectiever is om geld te geven en mensen zelf te laten bepalen wat ze nodig hebben.
@6.
Osw vind ik irrelevant bij dit onderwerp, volgens mij gaat om vertrouwen in mensen individueel. Osw is een totaal andere discussie.
Voorbeeld heb ik gegeven in vorige reactie, plus eventueel gevolg met schulden.
@8.
Eigen ervaring en jarenlang in cliëntenraad bijstand gezeten.
@7: Ga nu niet een alfa verwijten dat hij niet het verschil tussen de mediaan en het gemiddelde weet!
(tot mijn schaamte was ik er ook ingetrapt).
@8: Ik denk dat we bij de zorgtoeslag wel ervan uit kunnen gaan dat die het best aan een zorgverzekering besteed worden kan.
Dus dat geld kan rechstreeks aan de verzekeraar overgemaakt worden.
Of huurtoeslag aan huur besteed worden moet?
Dat hangt een beetje van het weer af. In de zomer vind ik een paar weken in een tentje best leuk.
@9: [ Osw vind ik irrelevant bij dit onderwerp ]
??????
De links in het artikel gaan merendeels over ontwikkelingssamenwerking!!
Je hebt blijkbaar ook een eigen definitie van “in natura” of zeggen ze dat zo bij de bijstand?
[ volgens mij gaat om vertrouwen in mensen individueel. ]
En dat heb jij niet omdat je jarenlang uitsluitend met de probleemgevallen in de bijstand te maken hebt gehad?
Lees de links.
P.S. Waarom geef je in @1: geen argumenten en later wel?
@7 en @11 Haha, ja, hier was ik na de vorige versie ook al op gewezen. De bedoeling is vast wel duidelijk.
Mensen vertrouwen dat ze door eigen keuze’s het systeem de goede kant op sturen.
Dat is toch één van de grondslagen van de markt economie. Wordt het onvermogen van de overheid om goederen adequaat te alloceren niet altijd als één van de redenen gegeven dat het communisme niet deugt? LOL maar niet als het over de buurman gaat! Goed stuk Janos!
PS ik wordt ook altijd een beetje cynisch van goedbedoelende lui die de media van alles de schuld geven, of het algemeen stemrecht ter discussie stellen. Heb nu wat meer vertrouwen in de mensheid!
@13.
Ja en? Ik vind osw heel anders dan geld geven aan een individu hier in Nederland.
Of zeggen ze dat zo bij de bijstand? Pfff… Ik ben gelukkig geen beleidsambtenaar, ik heb genoeg stukken gelezen, wat niet meer dan tijd- en papierverspilling was. De taal heb ik me nooit eigen gemaakt.
En vertrouwen heb ik wel, net zoals Janos aangeeft in het overgrote gedeelte, helaas zijn er zat mensen die niet met geld om kunnen gaan zoals Dr. Nadja Jungmann aangeeft met ‘schuldenstress’. Er zijn vaak veel psychische problemen gerelateerd aan armoede, waar een som geld geven niet de oplossing is.
Overigens ga ik niet ervan uit dat ik beter auto rijd dan gemiddeld.
Hieruit concludeer ik dat veel objectiever ben dan mensen gemiddeld zijn.
@Janos, hoewel ik zeker voorstander ben van meer vertrouwen en experimenten met bijstand, houdt je logica hier geen stand: aan de ene kant stel je dat mensen hun eigen competentie stelselmatig onderschatten, maar vervolgens dat we mensen die van zichzelf denken dat hun jongere ik gratis geld wél verstandig had besteedt op hun woord moeten geloven.
Soms is het inderdaad betrouwbaarder om mensen te vragen wat de buurman zou doen.
Er valt dan ook veel voor te zeggen om bij kwetsbare mensen de hulp in natura te geven, in plaats van als vrij beschikbaar bedrag.
(Het probleem wat ik denk ik heb met grote systeemveranderende pleidooien is dat ze te weinig rekening houden met de verscheidenheid aan menselijk gedrag. Niet iedereen zal verstandig omgaan met 10.000 euro gratis geld op zijn 18e, en zo’n maatregel zal dus bijdragen aan ongelijkheid. Gemiddeld genomen zal dat bestaande ongelijkheid versterken. Niet dat ik per definitie tegen dit soort maatregelen ben, maar enige voorzichtigheid over het effect is wel op zn plaats).
De ene zal verstandig omgaan met gekregen geld, de ander niet. Als we kijken naar de hoe de studielening wordt gespendeerd heb ik er niet zoveel vertrouwen in dat de meerderheid van de jongeren dat heel verstandig investeren en dat is niet eens een gift maar een lening en dat is ook nog eens het meest intelligente smaldeel van de jongeren.
Cash geld aan ontwikkelingshulp kan werken als je het geld direct, bij de bevolking kan krijgen. Helaas lukt dat heel vaak niet en zitten er in de praktijk vele strijkstokken tussen, ook is er vaak een corrupte overheid die cash geld aan de bevolking direct opeist om onder zichzelf te verdelen.
Dan is er ook nog het probleem dat gratis geld niet bestaat, het is altijd leuk om geld uit te delen maar dat moet bij iemand anders geint worden die daar moeite voor heeft gedaan. Waarom zou die ander hard werken om studentenfeestjes te financieren? Als mensen zoveel geld dreigen te verdienen dat ze het bijna allemaal moet inleveren terwijl de buurman er op zijn reed zittend van profiteert dan werken ze liever korter. Dat of men gaat zwart werken of wijkt uit naar het buitenland en dan zit je 4x in de min. Dat gaat dus nooit werken, zeker niet in een tijd van open grenzen, globalisatie en internet.
Als je wilt investeren besteed dan liever dat geld direct. Maak de studie zelf goedkoper of gratis, geef zwervers onderdak en hulp en doe in de 3e wereld projecten zodat ze zelfvoorzienend kunnen worden zonder dat een grote graaiende dictator dat weer af kan pakken. Op die manier weet je zeker dat het geld besteed wordt waar het voor bedoeld is, dat is niet alleen beter voor het draagvlak dat is ook nog eens veel efficiënter.
@19: Ik ben het voor een deel met u eens.
M.b.t het zelfvoorzienend maken van arme landen, denk ik dat ze vaak last hebben van het dumpen van landbouwoverschotten door de EU (en de VS).
Er is ook het probleem dat natuurlijke rijkdommen te goedkoop verkocht worden, soms door onbenul van de overheid, soms door corruptie of oorlog.
En ik vind dat de afnemers van zulke materialen (olie uit Nigeria, Coltan uit Rwanda/Congo) daarvoor ook verantwoordelijkheid dragen.
(Net zoals vroeger de slavenhandelaren ook een verantwoordelijkheid hadden, al kochten ze de slaven van Afrikaanse handelaars.)
@21: SPAM ALERT !!!!!
Caps en uitroeptekens! Je hoeft niet zo te schreeuwen….
Voor alle duidelijkheid: wij hebben nu eenmaal niet de capaciteit om 24 uur per dag elke minuut de reactie te monitoren. Ook kiezen we niet voor moderatie vooraf, waardoor uw reactie eerst in een wachtrij komt en u maar moet zien wanneer we die hier openbaren.
We spam dis wel en dat wordt ook altijd weggehaald, maar dat kan soms even duren. Altijd fijn als we er op gewezen worden, maar geschreeuw jeukt aan onze tolerantiegrenzen.
@22: [ geschreeuw jeukt aan onze tolerantiegrenzen. ]
Wow! Hoe een vriendelijke behulpzame misbruikwaarschuwing van 2 woorden kan worden opgevat als een directe persoonlijke aanval…
Heb ik het al die tijd verkeerd gedaan…
https://sargasso.nl/wvdd/zelfrijdende-autos-mogen-de-weg-op/#comment-1044147
https://sargasso.nl/afwijken-van-de-who-richtlijnen/#comment-1055157
https://sargasso.nl/qanon-is-de-kroon-op-elk-complot/#comment-1060765
https://sargasso.nl/wvdd/sg-caf-vrijdag-27-01-2017/#comment-976938
Opgevat als een persoonlijke aanval? Nogmaals: Altijd fijn als we er op gewezen worden,….
En het feit dat je niet eerder een verzoek kreeg het minder schreeuwerig te doen sluit niet uit dat er het er toch een keertje van komt.
Dis: je goede bedoelingen in deze worden gewaardeerd, maar spam is al erg en caps maken het niet minder lelijk.
@24: Dus je had ook kunnen schrijven: Dank voor de tip, maar a.u.b. volgende keer liever zonder caps en uitroeptekens, dat staat zo …
In plaats daarvan een tirade over schreeuwen, tolerantiegrenzen, moderatiebeleid, capaciteit … alsof ik hier voor het eerst ben komen reageren.
Je was gewoon op je *** getrapt.
Dus je had ook kunnen schrijven: Dank voor de mededeling, zal een volgende keer zonder caps en uitroeptekens doen dat staat inderdaad….
@26: Als je slechts die vriendelijke mededeling had gedaan, ja.
Na een tirade, nee.
Gentlemen, act your age.
@28: Stay out of this, grandpa, this is for adults only.