Het is duidelijk dat het Westen in de crisis in de Kaukasus geen sterke positie heeft, en dit komt voor een flink deel door de houding ten aanzien van Kosovo, eerder dit jaar. Door actie te ondernemen tegen de Serviërs in de Kosovo-crisis in 1999 heeft de NAVO een groot, maar zeker gerechtvaardigd risico genomen. Een herhaling van Srebrenica moest koste wat kost voorkomen worden. Het erkennen van de onafhankelijkheid van Kosovo, eerder dit jaar, was daarentegen een fatale fout, omdat het een nieuw precedent schiep. Toen Slovenië, Montenegro, Macedonië, Kroatië en Bosnië zich afscheidden hield dat de ontbinding van de Joego-Slavische federatie in: het ging hier om deelstaten binnen een federale republiek. Kosovo daarentegen was onderdeel van de deelstaat Servië. Bovendien heeft Kosovo zijn onafhankelijkheid uiteindelijk verkregen door militair ingrijpen van buitenlandse mogendheden, die dit zonder duidelijke internationaal gerechtelijke onderbouwing hebben gedaan. De Russen zijn woedend over de onafhankelijkheid van Kosovo, maar het heeft wel een precedent geschapen dat ze voor hun eigen twijfelachtige doeleinden kunnen misbruiken. Formeel gesproken zijn Zuid-Ossetië en Kosovo vergelijkbaar: semi-autonome gebieden binnen een voormalige deelstaat van een federale republiek, waarvan een deel van de bevolking onafhankelijkheid wil, en om dit te bereiken de hulp van een vreemde mogendheid inroept. Militair lijken de Russen, aan het einde van deze eerste ronde, oppermachtig, en een veroordeling van dit ingrijpen op grond van internationaal recht kan moeilijk worden vanwege Kosovo. De Russen kunnen in alle rust de politieke frustraties van de afgelopen twintig jaar uitleven op Georgië, met dank aan de politieke onhandigheid van het Westen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Goed, ook al is de oorlog misschien al voorbij, we werden en worden doodgegooid met feitjes, fictie en zuivere propaganda. In dit postje gaan we proberen zoveel mogelijk van die feitjes te checken op waarheid. Hoe gaat dit te werk? Geef in de comments een uitspraak, en waar deze wordt gedaan. Geef daarnaast, indien mogelijk, een bevestiging dan wel ontkrachting van de claim.
Als bewijs worden alleen onafhankelijke bronnen geaccepteerd. De redactie gaf alvast een kleine voorzet.
Claim: Georgië pleegde genocide.
Status: onbekend.
Claim: Rusland beschermt slechts Russische staatsburgers.
Status: dubieus/onjuist.
90% van de Zuid-Ossetische bevolking is inderdaad Russisch. Maar dat komt doordat Rusland de afgelopen 10 jaar paspoorten heeft uitgegeven alsof het snoepgoed was.
Claim: Georgië is de agressor.
Status: onbekend.
Beide partijen claimen dat zij niet begonnen.
Claim: Rusland probeert alleen maar de vrede te bewaren.
Status onbekend.
Het conflict in Georgië is nog steeds gaande (hoewel net het bericht binnenkomt dat Rusland aangeeft de activiteiten te staken). Het is op afstand moeilijk goed zicht te krijgen op de situatie. Het lukt me dan ook niet om een sluitende analyse en update te geven. Wel voorzie ik eenieder graag van de nodige bronnen en linkjes waar relevante informatie te vinden is. Allereerst nog wat over het ontstaan van de het conflict. De consensus is nu wel dat Georgië met haar aanval op Zuid-Ossetië de aanleiding heeft gegeven voor het huidige conflict. De situatie is echter wat minder zwart-wit wanneer er naar de dagen voor 7 augustus gekeken wordt. Er waren al enige tijd provocaties vanaf het grondgebied van Zuid-Ossetië. En ook de Russen hebben daar mogelijk een actieve rol in gespeeld. Blijft dat Georgië ondanks waarschuwingen toch het conflict op een hoger niveau heeft gebracht.
Aan de kant van Georgië speelt mee dat de situatie in het land zelf economisch niet zo rooskleurig is en dat Saakashvili misschien weg zocht om het land achter hem te verenigen.
Aan de kant van Rusland speelt mee dat ze niet gelukkig zijn met het aansturen op het Navo-lidmaatschap van Georgië door de VS. De aanwezigheid van militaire adviseurs uit de VS (die overigens het conflict niet zagen aankomen) gaf de pro-actieve houding goed aan.
Verder is er natuurlijk het meten met twee maten dat hun steekt. Waar in het voormalige Joegoslavië het westen het opbreken in onafhankelijke staatjes steunde, zou Rusland dat niet mogen doen in de Kaukasus?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
This is very sad and very disturbing and, of course, this will provoke actions in response.
Aldus Vladimir Putin, premier van Rusland, als waarschuwing richting Georgië, dat militaire acties uitvoert in Zuid-Ossetië. Zuid-Ossetië is een autonome regio van Georgië die zich onafhankelijk heeft verklaard van dat land om zich aan te sluiten bij Noord-Ossetië (onderdeel van Rusland).
Verrassing! Terwijl de hele wereld gespannen keek naar Olympisch vuurwerk ontplofte er in de Caucasus een heel ander buskruit. Het kan verkeren. Ook voor uw correspondent. Hij had de vliegtickets naar Georgie al klaarliggen, maar is nu bezig met een opdracht bij de buren. Het kogelvrij-vest hangt voorlopig nog in de kast. Een paar bedenkingen die ik u niet wil onthouden:
* Men heeft het vaak over de ‘Russen’ in Abkhazie en Zuid-Ossetie. Een ‘Rus’ is een ingewikkeld begrip dat over het algemeen niet zozeer etnisch te definieren valt. De meeste Abkhazen en Zuid-Ossetiers hebben inderdaad een Russisch paspoort. En waarschijnlijk nog een stapeltje andere identiteitsdocumenten. Rusland strooide de afgelopen vijftien jaar paspoorten als snoepgoed over verschillende delen van de wereld.
* Rusland zoekt al jaren een ‘regime-change’ in Georgie. Verwacht aanhoudende bombardementen. De Russen gaan uit van een strategie waarbij de Georgische bevolking de bombardementen zo zat is dat men rebeleert tegen Saakashvili.
* Een probleem dat nog heel groot gaat worden: honderden ‘freelancers’ die en masse de grens oversteken om de Georgiers door het hoofd te schieten. Van Noord-Ossetiers tot geflipte Moskovieten.
* Er ligt een lijntje olie. De BTC-pijplijn is een van de steunpeilers van de ‘diversificatie’ van de energietoevoer naar Europa. Als die stil komt te liggen zijn we nog afhankelijker van Rusland. Snapt u h’m?
Afgelopen vrijdag foeterden wanhopige Osseten in de cyrillische blogosfeer op het uitblijven van militaire hulp uit Rusland. Woedend en bijna huilend zaten de Zuid-Osseten met hun machinegeweren in de schuilkelders van Tskhinvali, terwijl de BM-21 Grad raketten op hun huizen neerdaalden: waar bleven de Russen?! Toen de Russen 15 uur later arriveerden was er van de Zuid-Osseetse hoofdstad weinig over aldus woedende (Zuid-)Osseten. Het internationale blog Global Voices (GV) tekende de reacties op van met name Russische en Osseetse reaguurders: een aardige aanvulling op de doorgaans pro-Georgische Westerse media.
Een later bericht op GV laat een Noord-Osseet aan het woord die vertelt over een ‘mobilisatie’ van vrijwilligers. Iedere minuut passeert er een auto met vrijwillige Noord-Osseetse strijders de grens, ze komen zelfs in hun BMW X5… Maar ook een etnische Rus in de Georgische havenstad Poti wordt geciteerd, hij realiseert zich dat hij door zijn eigen Russische vliegtuigen wordt gebombardeerd. In Tbilisi maakt de expat Wu Wei zich op voor evacuatie, haar blog was de afgelopen dagen sowieso een aardige bron voor het Georgische perspectief op de oorlog.
Sinds een dag circuleren er berichten in de cyrillische blogosfeer dat het Georgische leger er in geslaagd zou zijn om de Roksky-pas op te blazen waarover het Russische leger haar materieel binnen brengt. Maar in de professionele media stapelen de laatste uren vooral Russische militaire ‘successen’ zich op: zo zou de Baku-Tbilisi-Ceyhan oliepijpleiding waardoor 1% van de wereldolieproductie stroomt door de Russische luchtmacht zijn gebombardeerd.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
De grootste knallen kwamen deze week helaas niet uit de verwachte hoek van China, vanwege de Olympische Spelen, maar uit de Kaukasus. De schermutselingen tussen Georgië en Rusland doofden nog net niet het Olympische vredesvuur, maar veel scheelde het niet. Voorzover er nieuws komt uit de regio, is het duidelijk dat ook de mediaoorlog begonnen is.
Intussen is in Nederland de komkommertijd nog gaande, met deze week een opvallende hoofdrol voor iets anders groens: Tweede Kamerlid Duyvendak van GroenLinks had waarschijnlijk bij het trekken van media-aandacht iets anders in gedachten met zijn persbericht.
Meest gelezen
Het artikel dat het meest gelezen werd ging over het conflict tussen Georgië en Rusland over Zuid-Ossetië. NRC meldde zware strijd in Zuid-Ossetië, terwijl de Volkskrant berichtte over schermutselingen tussen Georgië en Rusland. GeenCommentaar.nl berichtte hierover al in een zijdelink en een quote van de dag. Vanwege de vele elkaar snel opvolgende ontwikkelingen openden we deze centrale discussiepost. Vandaag kiezen de V.S. en de Oekraïne partij tegen Rusland, terwijl het erop lijkt dat Georgië zijn troepen terugtrekt.
Meeste reacties
Het artikel waarop de meest reacties kwamen ging over GroenLinks en de ophef rond Wijnand Duyvendak. De auteur bekritiseert de houding van de partij ten opzichte van het kamerlid die deze week bekendmaakte medeplichtig te zijn aan een inbraak in 1985 bij het Ministerie van Economische Zaken. Inmiddels is deze inbraak verjaard. De opstelling van Duyvendak én GroenLinks schoot menig reageerder in het verkeerde keelgat, al was er ook een enkele mildere reactie: