Adri Duivesteijn zegt minister Blok de wacht aan

Minister Blok doet er verstandig aan om met het aanpassen van het volkshuisvestingsbestel te wachten tot de uitkomsten van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties (commissie Van Vliet) bekend zijn. In deze bewoordingen liet het Eerste Kamerlid Adri Duivesteijn zich afgelopen zondag uit in het parlementaire programma Buitenhof. Rekening huurder Volgens de senator zal bij de openbare verhoren die deze week woensdag beginnen veel 'shit' boven kunnen komen. De kosten van fraude, verrijking en mismanagement in corporatieland komen volgens hem ten laste van de huurders. Zij betalen direct of indirect het gelag voor het falen van de corporatiebestuurders. De senator is benieuwd of de commissie bij die verhoren erin zal slagen de oorzaken van alle problemen op te sporen en helder in kaart te brengen. Hij sloot zelfs niet uit, dat de verhoren in de komende zes weken bij de huurders de nodige agressie zullen oproepen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Woningcorporaties: Wat ging er mis? Hoe moet het verder?

, door

NIEUWS - De parlementaire onderzoekscommissie Woningcorporaties begint volgende week met haar openbare verhoren. Centraal daarbij staat de vraag: hoe nu verder?

Wat er mis ging

Op de Nederlandse (huur)woningmarkt spelen woningcorporaties een cruciale rol. De bijna vierhonderd corporaties die ons land telt, verhuren aan 2,4 miljoen huishoudens een sociale huurwoning. Aan het functioneren van de woningmarkt leveren zij een belangrijke bijdrage.

Daarvan plukken meer dan vijf miljoen Nederlanders direct en indirect de vruchten. Ook bij het minder goed functioneren, raakt het corporatiebeleid niet alleen deze mensen, maar de Nederlandse samenleving in de volle breedte.

Woningcorporaties functioneerden – zeker op het eerste gezicht – jarenlang zonder veel problemen. Financieel groeiden de bomen tot in de hemel en het werkveld werd – daartoe overigens aangespoord door het Rijk en gemeentelijke overheden – steeds breder. De afgelopen jaren kwamen echter bij tal van corporaties bestuurlijke en organisatorische problemen boven tafel en bleek dat, gelet op het aantal ontsporingen, het niet meer ging om louter incidenten. De bovendrijvende problemen duidden op meer structurele problemen en negatieve ontwikkelingen in de corporatiebranche.

Zaken als gebrekkig toezicht, fraude, zelfverrijking, mismanagement, bestuurlijk wanbeheer, geflopte en peperdure bouwprojecten, overbodige grondaankopen en speculatieve beleggingen leverden de afgelopen jaren de nodige commotie op.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Alix Guillard (cc)

De woningmarkt vlotgetrokken?

, door

ANALYSE - Zou het waar zijn dat het regeerakkoord de woningmarkt weer in beweging krijgt?  Het beleid jegens huur- en koopmarkt wordt samenhangend bezien. Maar de invloed van de crisis is misschien groter dan we denken. 

De woningbouwcorporaties staan tussen overheid en bedrijfsleven in, maar zijn wel ‘zelfstandig’. De corporaties moeten wel talloze regels volgen die vooral worden opgelegd door het Rijk, maar woningcorporaties werken vooral lokaal. Het zijn een paar paradoxen en contradicties waar de onderhandelaars van VVD en PvdA zich over hebben gebogen.

Het is een lastig en belangrijk dossier: 2.4 miljoen sociale huurwoningen, die een vermogen vormen van meer dan 200 miljard. Eigenaren zijn strikt juridisch genomen de woningcorporaties, die dat vermogen hebben verkregen uit subsidies en verantwoord verhuren en exploiteren.  Maar ook de bestuurders zijn gewone mensen, zoals affaires bij Rochdale, Vestia, Woonbron en St. Laurentius uitwijzen.

Moet het anders en hoe dan? En wat is de invloed van de sociale sector op de vastzittend koopwoningmarkt?

Decentralisatie afmaken?

In het regeerakkoord lezen we de zinsneden: “Woningbouwcorporaties moeten weer (?) dienstbaar worden aan het publieke belang” en over de kerntaak  “bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen en het daaraan ondergeschikte verbonden vastgoed.”

Ik kijk er niet van op.  Zeker, Vestia had teveel derivaten, Woonbron ging een beetje de mist in met een schip, maar globaal is de hierboven gedefinieerde kerntaak toch wat de corporaties in Nederland heel behoorlijk doen? De suggestie dat corporaties zijn weggedreven van het publieke belang vind ik een beetje ondermaats.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Het Regeerakkoord | Naar kostendekkende huren?

, door

ACHTERGROND - In een nieuwe serie behandelt Sargasso enkele thema’s die in het regeerakkoord zouden moeten staan. We bijten het spits af met een tweeluik van redacteur Tom van Doormaal, waarin hij de geschiedenis van het wonen verklaart voor jonge politici, die  menen dat de sociale volkshuisvesting vooral geld kan opleveren. Maar er is meer aan de orde dan geld.

De gemeente en het lokaal bestuur vormen de basis van ons politiek systeem.  Maar decentralisatie moeten we steeds opnieuw uitvinden.  Bij het wonen zijn we daar maar half in geslaagd: woningcorporaties en gemeenten maken prestatieafspraken. Dat is privatisering en decentralisatie. Maar de huurprijs en huurtoeslag zijn nog steeds rijkszaken, hetgeen merkwaardig mag heten: hoe kun je ondernemen als je de prijs van je produkt niet zelf mag vaststellen en je klanten individueel worden ondersteund?

Het sleutelprobleem is het inkomensbeleid: gemeenten moeten daar ver van blijven, zo zegt de bestuurlijke regel.  Maar de sociale woningbouw doet daar wel aan. Daardoor is het beleid in de sociale huisvesting zo weerbarstig.

Sociaal of markt?

Veel adviseurs pleiten voor “marktconforme (of kostendekkende) huren”, een pleidooi dat vaak terugkomt, maar de kern van de sociale woningbouw miskent. Want die marktprijs voor een huurhuis werd op vrije markten bepaald en leidde tot de “revolutiebouw”, tot onaanvaardbare woontoestanden en een bijna onoplosbare stadsvernieuwingsproblematiek. Dat was het probleem dat tot de oprichting van woningcorporaties leidde, eind negentiende eeuw.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Semi-overheid heeft hedgefunds nodig

, door

Hedgefunds zijn de aasgieren van het bedrijfsleven. Ze pikken de zwakke broeders eruit, saneren ze (omdat ze slecht bestuurd werden) of splitsen ze op (omdat ze te log geworden waren). Daar kun je terecht van alles van vinden, onder meer dat ze volstrekt voor eigen gewin gaan en soms onfatsoenlijk te werk gaan, maar ze hebben wel een functie: de aanwezigheid van hun gierenoog houdt bedrijven als het goed is waakzaam.

Dat waakzame oog heeft in de semi-overheid de afgelopen jaren behoorlijk ontbroken. Als Vestia een hedgefund als aandeelhouder had gehad, zou er allicht van alles gebeurd zijn, maar de financieel directeur had nooit zoveel volmachten gekregen dat hij in zijn eentje miljardendeals kon sluiten. Een activistische aandeelhouder zou onderwijsmoloch Amarantis niet hebben laten ontstaan, omdat de meerwaarde van de overnames niet duidelijk was.

Dit zijn zomaar twee voorbeelden van semi-overheidsinstellingen die in de problemen gekomen zijn, omdat in hun sector wel marktwerking is ingevoerd, maar op een te brave manier, met Raden van Toezicht die geen serieus toezicht konden houden. In het bedrijfsleven is het ook zelden de Raad van Commissarissen die radicale ingrepen doet: ze zit simpelweg te dicht op het bestuur om conflicten aan te gaan (recente uitzondering). De echte scherpte komt van buiten, van activistische aandeelhouders, zoals hedgefunds, pensioenfondsen en milieugroepen (zelfs Goldman Sachs moet eraan geloven).

Foto: copyright ok. Gecheckt 14-10-2022

Ondernemen en toezicht

, door

“Kan iemand mij dat kunstje even leren, risicoloos geld verdienen?”  Enneus Heerma was als politicus in Amsterdam opgegroeid en daar krijg je de scherpte van de straat van. Het was in de jaren negentig, in een vergadering op het departement van VROM, waar de eerste narigheid werd besproken, waar de verzelfstandigde woningcorporaties in beland waren.

Heerma zelf vond het allerminst een drama: als je meer ondernemerschap wilt, moet je niet vreemd opkijken dat er wel eens iets verkeerd loopt. Daar moet je wel iets aan doen, maar een ontsporing wil niet zeggen dat je hele systeem fout is. Sindsdien is er wel vaker wat geweest, maar veel is het niet en de drama’s die de tegenstanders van de verzelfstandiging voorspelden zijn uitgebleven.

Maar de zelfstandige woningcorporaties konden surfen op de golf van waardestijgingen in het vastgoed, de ellende begint nu. Het is een plausibele tegenwerping. Maar zou het? Wat is er precies mis met Vestia in Rotterdam, de grootste woningcorporatie in Nederland? Vestia heeft met derivaten gepoogd het risico van rentestijging te neutraliseren, maar verloren omdat de rente extreem daalde. Dat wijst niet op rare goklust. Wat is er fout gegaan?

De oplossingen zijn er al weer, voordat er iets helder is: meer en strenger toezicht. Vestia en topman Staal hebben de schijn wel tegen: Vestia opereerde solistisch en Staal was een onmatige verdiener. Maar in de vakwereld is Vestia bekend als een goede en sociale huisvester, bij collega-instellingen en gemeenten. Het kan dus wel iets ingewikkelder zijn, dan het lijkt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het radicale middenveld

, door

De ideologie van de carnavalsvereniging, zou je het dogma van het maatschappelijk middenveld waar het CDA traditioneel op leunt, kunnen noemen. Niet het heil van de staat of de markt, maar zoals dat met tenenkrommende christelijke oprechtheid wordt gezegd, de kracht van de samenleving. Echter, in het rapport van het strategisch beraad komt de term maatschappelijk middenveld niet meer voor. Al is dat voor een partij die, onder de noemer van de eigen verantwoordelijkheid een dependance van het liberalisme is geworden, misschien niet vreemd.

Maar terwijl het CDA haar aandacht verplaatst, blijven de instituties die ze als maatschappelijk middenveld aanduidt achter in een situatie die soms tot veel maatschappelijke irritatie lijdt. Dat geldt natuurlijk niet voor de sport, naai- en carnavalsvereniging, maar wel voor scholen en woningbouwcorporaties. Zij laten zien waarin het maatschappelijk middenveld radicaal kan zijn en waar politieke partijen de plank missloegen. Niet alleen het CDA.

Een van de drijvende ontwikkelingen in dat middenveld is de schaalvergroting, die zowel bij scholen als woningbouwcorporaties heeft plaatsgevonden. Een ontwikkeling waar het CDA bij stond te kijken, zonder te begrijpen dat het de ontworteling uit de lokale gemeenschappen betekende. Terwijl juist dat de natuurlijke habitat van dat middenveld is. Waar enkele decennia geleden kleinschalige scholengemeenschappen nog door ouders in hun vrije tijd werden bestuurd, zijn het tegenwoordig fusieproducten met een management.

Vorige Volgende