WW: Zelfvouwende origami

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Als je door oude WW's en andere populair-wetenschappelijke blogs bladert overkomt je wel eens het gevoel dat er een grote groep wetenschappers en techneuten erg goed heeft onthouden wat ze vroeger op televisie zagen. Dit lijkt in ieder geval te gelden voor de bedenkers van 'programmable matter by folding' oftewel zelfvouwend origami die blijkbaar veel naar een verder niet nader genoemde robots-die-in-auto's-veranderen tekenfilmserie keken. De schaal is voorlopig klein, in plaats van grote rode trucks begonnen de wetenschappers van het MIT met kleine platte vouwbare plaatjes. In de vouwen van deze plaatjes zitten hitte-geactiveerde actuatoren die een vouw tot 180 graden kunnen buigen. Deze actuatoren zijn los van elkaar te activeren door een computerprogramma. Het juiste programma kan een plat plaatje in zo'n 15 seconden in de vorm van een bootje of vliegtuigje vouwen (zie filmpje beneden). Tot nu toe blijft het bij deze twee vormen, maar in de toekomst willen de onderzoekers nog veel flexibelere vouwblaadjes maken.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Patroniciteit

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Wat zie je hierin, het antwoord in Shermers TED video (Still uit Shermers TED praatje)

Eén van de taken van wetenschappers is het onthullen van verkeerde aannames en gevolgtrekkingen die onder het publiek leven door de werkelijke machinaties erachter overtuigend en wetenschappelijk aan te tonen. Michael Shermer, de oprichter en hoofdredacteur van het blad Skeptic, heeft zich deze taak ter harte genomen en wijdt zijn werkzame leven aan het onthullen van populaire pseudowetenschappelijke larie en apenkool.

Ook op de Skeptic website zijn artikelen te lezen en video’s te bekijken over waarom de wereld niét vergaat in 2012, wat je moet doen om ‘helderziend’ te worden of wat de beperkingen zijn van positief denken. Er wordt niet alleen maar met het vingertje gezwaaid maar ook luchtig maar helder geargumenteerd. Skeptic is eigenlijk een iets meer wetenschappelijke variant van het Discovery-programma Mythbusters. Maar Shermer is er niet alleen op uit om mensen op hun fouten te wijzen, hij is ook geinteresseerd in waarom mensen zich elke keer voor het lapje laten houden door hun eigen hersenen en geloven in UFO’s, Bigfoot of een Intelligent Designer.

In een artikel in de Scientific American van december 2008 en in onderstaand TED praatje van 2010 laat Shermer een aantal verschillende cognitie-onderzoeken zien over de neiging van onze hersenen om overal patronen te zien: de zogenaamde patternicity of patroniciteit (copyright Nederlandse vertaling: Victor/GC).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Lucide dromen

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Zie je een tibetaanse monnik en twee kinderen op een luchtbel, dan is het waarschijnlijk een droom (Foto: Flickr/h.koppdelaney)

Het moet een jaar of twintig geleden zijn, maar het maakte zo’n indruk dat ik het me als de dag van gisteren herinner. Ik lag in mijn kinderbed en droomde één of andere onbelangrijke droom waarin ik rondliep door mijn basisschoolgebouw. En toen gebeurde het: zonder enige duidelijke aanleiding was ik me er plotseling volledig van bewust dat ik aan het dromen was. Ik keek om me heen en zag dat die droomwereld er iets anders uitzag dan de echte wereld. Beter nog, ik had eindelijk volledige, bewuste controle over mijn droom-ik. Dit was mijn kans, ik kon doen wat ik wilde, zonder consequenties in de échte wereld! Blijkbaar was ik nog te jong om echt spannende dingen te doen, want ik besloot dat op de tafel dansen een goede eerste zet was. Dat was al erg leuk, maar ik weet nog goed dat ik besefte dat deze droom wel eens snel voorbij zou kunnen zijn en dat ik snel iets echt gaafs moest doen. En dus sprong ik in mijn lucide droom door het raam van mijn school. Eenmaal buiten op de grond neergekomen was het inderdaad over en werd ik bijna juichend wakker. Ik ging er eigenlijk vanuit dat dit soort dromen wel vaker zouden voorkomen, maar helaas is het bij die ene keer gebleven.

Later onderzoek wees uit dat ik niet de enige was die deze ervaring heb gehad. Het gaat hier om het fenomeen van de lucide droom, voor het eerst beschreven in 1913 door de Nederlandse psychiater Frederik van Eeden, die trouwens ook ‘De kleine Johannes‘ heeft geschreven. In een lucide droom is degene die droomt zich simpelweg bewust van het feit dat hij droomt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: de kunst van het democratisch argument

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Vandaag staat GeenCommentaar uiteraard volledig in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen, maar ter afleiding vandaag toch ook een WW, zij het een lekkere korte. We blijven wel in verkiezingssfeer en het onderstaande TED-filmpje is dan ook speciaal voor iedereen die doodmoe is van alle retorische trucs en desinformatie die tijdens de debatten en vanuit al de campagnebussen gespuid werd.

Politiek filosoof Michael Sandel bespreekt in zijn praatje welke factoren er aan een politieke discussie ten grondslag liggen. Hij neemt hiervoor een lange maar leuke omweg, via fluiten en golf. Geniet van hoe discussies wél gestructureerd kunnen verlopen en vergeet niet te stemmen vandaag!

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Stephen Anderson’s verleidende feedbackloops

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Een sample van de mental notes-kaarten (Foto: Victor de Boer)

Gisteren werd in het Muziekgebouw aan het IJ te Amsterdam de conferentie ‘The Web and Beyond‘ gehouden. Gedurende één dag kwamen web- en interactiedesigners uit heel Nederland bijeen om te luisteren naar vele nationale en internationale sprekers en hun ideeën over de (verre) toekomst van het Web.

Onder de sprekers was design consultant Stephen P. Anderson die in een goed samengesteld praatje uiteenzette hoe bekende psychologische effecten ingezet kunnen worden voor het ontwerpen van effectieve (web)applicaties. Anderson verzamelde zijn als designer opgedane kennis op een set speelkaarten: Mental Notes. Op deze brainstorm-kaarten staan simpele psychologische effecten die gebruikt zouden kunnen worden voor het ontwerpen van succesvolle producten, services of websites. Anderson pikte er in zijn praatje één in het bijzonder uit: die van de feedback-loop.

De koptekst van dit kaartje luidt: “We are engaged by situations in which we see our actions modify subsequent results“: als we direct de resultaten van onze acties zien, zijn we meer betrokken bij de taak. Bij auto-rijd-gedrag zien we twee voorbeelden: Als er naast een ‘max 50′ bord ook een electronisch bord staat dat je huidige snelheid aangeeft, rijden mensen veel vaker tegen die 50 km/u aan. En in auto’s die uitgerust zijn met een ‘eco-meter’ die aangeeft hoeveel benzine je slurpt zie je dat automobilisten er een spelletje van maken om zo zuinig mogelijk te rijden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Een wandeling door het verleden

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Oude AR-applicaties laten alleen icons zien op het scherm (Foto: Flickr/DanieVDM)

Een jaar geleden berichtten we over augmented reality, toen de nieuwste hype in het digitale medialandschap. Bij augmented reality wordt de echte wereld gemixt met digitale informatie. Zo kunnen aan het beeld van de camera van je smartphone vele verschillende digitale plaatjes worden toegevoegd, gebaseerd op je locatie.

Nu, een klein jaar later, schieten de augmented reality-bedrijfjes en -applicaties uit de grond. Zo is er Wikitude waarmee wikipedia- of flickr informatie die ge-geotagged is (oftewel voorzien van geografische coordinaten) getoond kan worden op je smartphonescherm. Neerlands trots is het bedrijf Layar, die een gelijknamige AR-service aanbieden waarbij iedereen die geotagged data heeft, deze aan kan bieden als een ‘layar’. Zo kun je met de Funda-layar alle te koop staande huizen in de buurt zien en met de ING layar zie je alle pinautomaten op je schermpje verschijnen.

Een beperking van zowel Wikitude als Layar is dat ze eigenlijk alleen ikoontjes op het scherm tonen: bij de Funda-layar een simpel paars puntje, bij Wikitude een wikipedia-wereldbolletje. Aan deze puntjes zit wel informatie vast, maar écht interessante AR-applicaties krijg je pas als je volwaardige 2D of 3D plaatjes op je scherm kan zien verschijnen als ‘overlay’ over de werkelijkheid zoals je die door je cameraatje ziet.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Fermilab vindt voorkeur voor materie

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Pas op voor je evil antimaterie tweeling (Foto: Flickr/B Rosen)

Het onderzoek van een grote groep fysici van het Amerikaanse Fermilab heeft waarschijnlijk antwoord gegeven op één van de grote onopgeloste vragen in de natuurkunde: Waarom leven wij in een materie-universum en niet in een antimaterie-universum.

Alles om ons heen is opgebouwd uit materie. Dat wil zeggen: atomen die bestaan uit positieve kernen en negatieve electronen enzovoorts. Maar elementaire deeltjesfysica leert ons dat er van elk deeltje ook een ‘evil twin’ versie moet bestaan met precies de ongekeerde polariteit. Materie die hieruit is opgebouwd noemen we antimaterie. Een leuke eigenschap van die antimaterie is dat wanneer dit met materie in aanraking komt, beide in een flits van energie oplossen in het niets (ze heffen elkaar op). Andersom kunnen ook uit het niets ook weer twee tegengestelde deeltjes ontstaan, materie en antimaterie, die ieder huns weegs gaan.

Het grote onopgeloste probleem waar ik mee begon is simpelweg: waar is alle antimaterie? Volgens het bovenstaande principe zou er bij het ontstaan van het heelal net zoveel materie als antimaterie ontstaan moeten zijn, maar alles wat wij als mensheid tot nu toe waargenomen hebben is materie. Er zijn eigenlijk twee logische oplossingen voor dit probleem:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Geen Mozart-effect

De woensdagmiddag is op GC Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Vorige week was ik de WW glad vergeten, daarom deze week een éxtra leuke.

Mozart en kinderen, altijd een freaky combinatie (Foto: Flickr/mharrsch)

Nou, het heeft even geduurd, maar we zijn eruit. Eén van de meest prangende vragen uit de opvoedkunde is eindelijk eens goed wetenschappelijk onderzocht. En de resultaten zijn duidelijk genoeg om voor eens en voor altijd een langlopende urban legend uit de wereld te helpen: van luisteren naar Mozart wordt je niet slimmer.

In tegenstelling tot heel veel andere pseudo-weten- schappelijke mythes komt deze uit een wel heel erg gerespecteerde bron. Psychologen Rauscher, Shaw en Ky publiceerden in 1993 in het toonaangevendste aller tijdschriften, Nature, de vreemde resultaten van een onderzoek waarbij proefpersonen spatio-temporele taken moesten oplossen nadat ze naar een Mozartsonate, saaie ontspanningsmuziek danwel stilte hadden geluisterd. De uitkomst: de Mozarters bleken significant beter in hun taakje. Het Mozart-effect was geboren.

Direct na publicatie kwamen er al sceptische reacties uit de wetenschappelijke hoek en de auteurs zelf probeerden de beperkingen van hun onderzoek aan te geven (na vijftien minuten waren alle zogenaamde positieve effecten uitgewerkt), maar het kwaad was al geschied. Journalisten gingen met het verhaal op de loop, gevoerd door vervolgpublicaties zoals het boek “The Mozart Effect: Tapping the Power of Music to Heal the Body, Strengthen the Mind, and Unlock the Creative Spirit” van Don Campbell werden duizenden baby’s en kinderen blootgesteld aan pianoconcerten van Mozart. Het werd bijna een misdaad als je je kind niet de juiste opvoeding gunde door ze klassieken te voeren. Zell Miller, de gouverneur van Georgia liet in 1998 zelfs een tape met klassieke muziek verspreidden onder zijn onderdanen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: The Bloop

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Spectogram van The Bloop (Foto: NOAA/Wikimedia Commons)

De mens is een nieuwsgierig wezen, al eeuwenlang bouwen we instrumenten om te kijken op plekken waar we niet met het blote ook kunnen kijken en te luisteren naar geluiden uit de diepste oceanen. Dit leverde ons natuurlijk een schat aan informatie op over o.a. ons zonnestelsel of de diepste delen van de oceaan. Maar af en toe horen of zien die instrumenten iets dat meer vragen oproept dan beantwoord.

Een van de bekendste voorbeelden is dat van ‘the Bloop‘. In 1997 pikten meerdere sensors van het National Oceanic and Atmospheric Administration – oorspronkelijk bedoeld om Sovjet-onderzeeërs op te sporen – ten zuiden van Zuid-Amerika een serie ultra-lage zeer luide geluiden op. Gedurende ongeveer één minuut steeg de frequentie van het geluid zeer snel. NOAA sloot al snel uit dat het hier ging om een onderzeeër of bom. Ook zou het niet gaan om een vulkaanuitbarsting of aardbeving. Nee, volgens de deskundigen past de voetafdruk van het geluid bij die van een biologische oorsprong. Maar het geluid was vele malen sterker dan het luidst bekende biologische geluid (de zang van een blauwe vinvis). Wat er zich allemaal precies in de diepten van de oceanen afspeelt weet niemand, dus er is genoeg ruimte voor speculaties.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wat gemeten wordt kan veranderd worden

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Voorbeeld: arbeidsparticipatie en werkloosheid van vrouwen in Nederland (Data: Wereldbank, visualisatie: Victor de Boer)

We berichtten er al eerder over: steeds meer ruwe gegevens worden via het internet over de wereld verspreid. Klaar om gebruikt, getoond of gecombineerd te worden. Dat deze beweging naar Open Data zich niet alleen in academische of hackers-kringen afspeelt blijkt wel uit het recente initiatief van de Wereldbank om grote hoeveelheden van hun data vrijelijk beschikbaar online te zetten.

In een video (hieronder te zien) legt de president van de Wereldbank Robert B. Zoelick de gedachte achter het openstellen van de data uit. Hulp aan landen en bevolkingsgroepen die dat nodig hebben – zoals bijvoorbeeld de Haitianen na de aardbeving – wordt niet slechts door één enkele instantie gegeven. Informatie die bij de ene organisatie verzameld is, kan door een andere organisatie op een nieuwe manier gebruikt worden, al dan niet gecombineerd met andere data.

En dus stelt de Wereldbank getallen verspreid over meer dan 2000 indicatoren beschikbaar, waarbij ze vooral focussen op de Milleniumdoelen zoals die in 2000 zijn afgesproken. Hieronder bevinden zich de gegevens zoals levensstandaarden, inkomens en sterftecijfers van vele verschillende locaties, maar ook cijfers over educatie, ‘gender equality’ en HIV/AIDS bestrijding.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende