Alleen het tempo is ongeëvenaard

Eerst moesten de feiten het ontgelden. Trump beweerde dat de opkomst bij zijn inhuldiging de grootste ooit was, ondanks foto’s die het tegendeel bewezen. Daarna zei hij dat er sprake was geweest van grootschalige stemfraude, en dat al die ‘valse’ stemmen naar Clinton waren gegaan – al hadden zijn advocaten eerder geen bewijs van dergelijke fraude gevonden. Toch hield Trump hartstochtelijk vol dat hij, goed beschouwd, wel degelijk ‘the popular vote’ had gewonnen. Zijn woordvoerder noemde dat een ‘alternatief feit’. Daarna was de beurt aan de wetenschap. De klimaatwebsite van het Witte Huis werd allerijl verwijderd, en voortaan moeten alle studies en onderzoeksgegevens van de EPA, de milieutak van de overheid, eerst door Trumps mensen worden goedgekeurd voordat ze mogen worden gepubliceerd. Naast alternatieve feiten krijgen we ook alternatieve wetenschap – wetenschap is alleen ‘waar’ wanneer die in Trumps straatje past. Ook andere overheidsinstellingen kregen te horen dat ze voortaan niets naar buiten mogen brengen zonder presidentiële goedkeuring vooraf. Censuur, noemen we zoiets in de gewone wereld.

Foto: Jason Eppink (cc)

Feiten? Die doen er niet toe

COLUMN - Het wantrouwen jegens politici, bestuurders, instanties, onderzoekers en media is groot. De aanname is dat zij hun standpunten uitsluitend innemen omdat ze daar profijt bij hebben – de baat gaat voor de feiten uit, zoiets. Alsof niemand in zo’n positie nog principes heeft, of oog voor de publieke zaak, laat staan zich moeizaam een weg door conflicterende belangen heeft gebaand en een beredeneerde afweging probeert te maken.

Alles is eigenbelang, en je kunt niemand vertrouwen; dat is de teneur.

Mijn broer, die ervan overtuigd is dat MH17 door de Oekraïne is neergehaald, in de hoop zo Rusland in de ogen van het westen in een kwalijk daglicht te stellen, deelt mij mee dat hij ‘de MSM [de mainstream media] niet meer vertrouwt’, gemakzuchtig De Groene Amsterdammer op dezelfde hoop oud vuil gooiend als waar De Telegraaf volgens hem thuishoort.

Het minutieuze onderzoek van het Londense BellingCat naar de bewegingen van de BUK-raket en de manschappen verwerpt hij, want ‘zij worden betaald door Soros, dan weet je toch genoeg?’ Die frauduleuze club is nota bene adviseur van de Nederlandse regering, sneert hij. Als ik om adstructie vraag, wijst hij op het rapport van de MH17-onderzoekscommissie, die BellingCat echter alleen als een van de vele bronnen gebruiken. Dat onderscheid schuift hij terzijde.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Paxson Woelber (cc)

Evenwicht

COLUMN - De pers betracht objectiviteit. Natuurlijk maakt elk medium zijn eigen keuzes in wat het nieuwswaardig acht, maar in de presentatie van items beogen ze balans: ze trekken uitspraken en feiten na, plegen hoor en wederhoor, trachten andere zienswijzen over het voetlicht te brengen.

Alleen werkt dat niet altijd.

De discussie over klimaatsverandering veegde de vloer aan met die gewrochte objectiviteit. Jarenlang poogde zowat elke redactie keurig gebalanceerde bijdragen te maken, en gaf klimaatsceptici derhalve volop gelegenheid om wetenschappers aan te vallen die zeiden dat er iets dramatisch gaande was met ons klimaat.

Een jaar of vijf geleden veranderde dat. Gaandeweg drong tot ons door dat de sceptici tezamen een slordige 0,5% van de klimaatwetenschappers vertegenwoordigden, en de overige 99,5% het akelig eens was: ons klimaat is hard aan het veranderen. De gefêteerde objectiviteit had erin geresulteerd dat de media een kleine groep fringe wetenschappers een even groot podium gaf als de immens grotere groep reguliere wetenschappers. En juist die krampachtige gelijkschakeling maakte dat klimaatsceptici een veel ruimer podium werd toebedeeld dan hun argumenten toekwam.

Momenteel worden zowat elke maand oude temperatuurrecords verbroken: de aarde warmt sneller op dan we konden bevroeden. Waren we niet zo dol geweest op controverse en ‘objectieve’ verslaggeving. dan waren beide standpunten niet zo lang als gelijkwaardige opties gepresenteerd. Mogelijk hadden we er dan nu wat beter voor gestaan, qua klimaatbesef en -maatregelen…

Foto: AJC ajcann.wordpress.com (cc)

Dat kan geen toeval zijn!

‘Wist u dat de ceremonie van de Grammy Awards eigenlijk een mediaritueel is ter ere van een historisch geheim genootschap, de Illuminati? En dat de aanslagen in Parijs eigenlijk een geheime operatie van de Franse regering waren? U gelooft het niet? Dan bent u wel heel naïef, er zijn keiharde aanwijzingen voor.’

Zo praten complotdenkers. Gaat het om mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis of om types die hardnekkig bevestiging zoeken voor hun ‘theorieën’ in plaats van die te falsifiëren? Volgens cultuursocioloog prof. dr. Stef Aupers is het eerder een algemeen maatschappelijk verschijnsel dat samenhangt met het afnemende vertrouwen in de instituties (bedrijfsleven, politiek, wetenschap, media) van onze samenleving. Een kleine, machtige elite is bezig het gewone volk om de tuin te leiden, terwijl ze achter de schermen de geschiedenis naar hun hand zetten en op doortrapte wijze hun eigen belangen nastreven.

Tegenwoordig weet je echt niet meer wie of wat je kunt vertrouwen

Complottheorieën zijn er al eeuwen, maar ze zijn de afgelopen halve eeuw van karakter veranderd, aldus Aupers. Waren het vroeger vijandige machten van buiten (zoals joden of moslims) die geheime acties uitvoerden, in de huidige tijd spannen onze eigen autoriteiten tegen ons samen. Het wantrouwen is wijd verbreid: volgens het SCP is zestig procent van de Nederlanders het eens met de stelling ‘Tegenwoordig weet je echt niet meer wie of wat je kunt vertrouwen’. Die onzekerheid vormt een rijke voedingsbodem voor complottheorieën.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dag van de waarheid

Vandaag zou dan de dag van de waarheid worden. De regeringsleiders zullen – zo hebben de afgelopen week beloofd – eindelijk met een oplossing voor de eurocrisis komen. Maar als het onze Europese leiders lukt om de financiële brand te blussen, dan is er nog die andere enorme brand die een vuurstorm dreigt te worden: het populisme.

In een aardig stuk waarschuwt The Economist deze week voor gemakzuchtige politici die niet tegen hun electoraat durven in te gaan. Ze durven niet de populistische bewegingen ter rechterzijde te schofferen, hetgeen leidt tot slecht beleid. En nu, met de opkomst van de Occupy-beweging, hangen steeds meer politici hun oren naar de linkerzijde van het populistische spectrum.

The Economist roept politici op om eerlijk te zijn en dan ook echt eerlijk. Dat zal ongemakkelijk worden, maar zal hopelijk ook louterend werken. En tot betere maatregelen leiden. En er is zoveel om eerlijk over te zijn:

Waarheid: de crisis is niet de schuld van de banken alleen. Wij dragen allemaal verantwoordelijkheid door niet op te letten, gemakzuchtig te zijn, waarschuwingen te negeren en door ons vooral te laten leiden door Hebzucht.

Waarheid: de Hebzucht van de afgelopen decennia is onhoudbaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Una verità dal nulla

Zes dagen geleden al (!) schreef Il Fatto Quotidiano, een van de felste anti-Berlusconikranten, over de vermeende uitspraak van Berlusconi dat Angela Merkel een “onneukbare vette kont” heeft. Ci vuol poco a creare una verità dal nulla, concludeert de krant – er is weinig voor nodig om uit het niets een waarheid te creëren. En: misschien komen we er binnenkort achter of het waar is.

De krant refereert aan een éénregelig commentaar van Jena in La Stampa, een dag eerder geschreven: Het ontbreekt er in onze huidige situatie nog maar aan dat er een afgeluisterd gesprek aan het licht komt waarin Berlusconi vulgaire dingen over Merkel zegt. Dat zinnetje zou de geruchten die al langer rondgaan onder de parlementaire pers tot een storm hebben aangewakkerd. Maar bewijzen zijn er dus niet voor. De uitspraak lijkt 100% Silvio, al is het taalgebruik zelfs voor zijn doen bijzonder grof.

Dagen later explodeert ineens het verhaal in de internationale pers. Bild, niet bang van een beetje overdrijving hier en daar, hield het gisteren nog op geruchten, maar The Independent weet al dat het allemaal waar is, en beweert zelfs dat ‘Italiaanse kranten’ er gewag van maken. Tegelijkertijd schrijven Italiaanse kranten alleen maar dat de The Independent en Bild er melding van maken – een pracht van een cirkelredenering.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarachtigheid

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Jan-Jaap van Peperstraten over liegen binnen filosofische en religieuze tradities.

Mag men liegen? Zo ja, onder welke omstandigheden? Zijn er religieuze regels, of zelfs hele religies, die het liegen en bedriegen niet alleen goedkeuren, maar zelfs voorschrijven? De omgang met de waarheid vormt vaak een lastig probleem. Enkel diegenen met weinig contacten met de medemens lijkt het te lukken zonder ook maar het kleinste leugentje-om-bestwil weg te komen. Over het algemeen is men het er echter over eens dat men zonder waarheid niet leven kan. Zonder de waarheid te kennen kan niemand een juiste beslissing nemen aangaande zijn of haar leven, door onszelf te bedriegen beschaden we onszelf, door anderen te bedriegen beschaden we anderen. Er zijn dus goede redenen om de waarheid te spreken, niet in het minst omdat we er zélf belang bij hebben dat wij de waarheid zo goed mogelijk leren kennen.

Traditioneel wordt in de Europese filosofische traditie de waarheid echter gezien als méér dan iets waar we enkel maar een belang bij hebben. Waarheid wordt traditioneel gezien als een intrinsiek goed , als iets wat goed is – ongeacht de voor- of nadelen die we ondervinden bij het nastreven ervan. We moeten dus waarachtig zijn, ongeacht de consequenties.

Vorige Volgende