Bijstandsexperimenten, vraag me alles!!

Ok, dit was het denk ik voorlopig weer even. Op 2 januari 2018 schreef ik hier voor het eerst over het Nijmeegse bijstandsexperiment, dat toen net één maand bezig was. En waar ik al een paar jaar voor aan het werk was om het voor te bereiden. En als buitenpromovendus nog jarenlang wetenschappelijk onderzoek zou doen. Ook na het afronden van mijn proefschrift ben ik hier veel met jullie blijven delen. Over de resultaten van het Nijmeegse experiment, en van andere experimenten. Over het leven als buitenpromovendus. Het ambtelijke werk dat in de voorbereiding van de experimenten ging zitten. En allerlei rare en soms irritante dingen in de wetenschap. Eigenlijk vraag ik me vooral af: hebben jullie nog vragen? Dus als iemand nog iets wil weten over alles waar ik de afgelopen jaren over heb geschreven onder het kopje ‘proef bijstand’, dan is nu de kans! Antwoord niet gegarandeerd, maar wel waarschijnlijk. Vanaf nu dus geen niet-iedere-week-maar-toch-vrij-regelmatige donderdagochtendblog over dit onderwerp meer. Maar, mochten er nieuwe interessante dingen te vertellen zijn, over dit experiment of (klop klop) vervolgexperimenten, dan meld ik me vanzelf wel weer.

Door:
Foto: Killian77 (cc)

Hans Clevers en de knikkers

Dat allerlei belangrijke academische titels en rollen, dat het grootste materiële succes, geen garantie zijn tegen afschuwelijk cynisme, werd deze week weer bewezen door Hans Clevers: universiteitshoogleraar in Utrecht, voormalig president van de KNAW, en in staat om het wetenschappelijk bedrijf te vergelijken met het verkopen van auto’s.

Tegen de Utrechtse universitaire krant DUB zei hij eerder deze week:

De universiteitshoogleraar benadrukt het belang van wat hij noemt “een outputmeting” van onderzoekers. “Net als een autoverkoper wordt afgerekend op het aantal auto’s dat hij heeft verkocht, moet je onderzoekers ook kunnen afrekenen op de ontdekkingen die zij doen. Dat moet kunnen, vind ik. Dat is waar wetenschap in de kern om draait.”

Ik weet niet of je een autoverkoper echt alleen moet afrekenen op ‘het aantal auto’s dat hij heeft verkocht’. Ik weet wel dat een kind begrijpt dat je ontdekkingen niet kunt tellen. Dat het voor altijd onmogelijk is om een ‘ontdekking’ in de kunstgeschiedenis te vergelijken met één in de biochemie. En dat je ze over het algemeen al helemaal niet kunt toeschrijven aan een enkel geniaal individu. En dat het in de wetenschap om meer gaat dan ‘ontdekkingen’.

Wildwestkapitalisme

Het idee dat je alles moet organiseren volgens een karikaturaal soort wild west-kapitalisme – de wereld één groot gevecht van individuen tegen elkaar – wordt natuurlijk niet zonder slag of stoot verlaten door degenen die groot zijn geworden dankzij dat systeem. Clevers is in Nederland een gezicht van de wetenschap geworden, niet eens omdat er dankzij hem zoveel auto’s verkocht zijn, maar omdat hij erin is geslaagd zoveel verkochte auto’s op zijn eigen naam te schrijven. Wat iets anders is: het ene is een bijdrage aan een collectief, het andere een kwestie van ellebogen en zorg voor zichzelf.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Maikel van den Bos (cc)

De Ware Opening van het Academisch Jaar: de (af)rekening

WOinActie organiseert ook dit jaar samen met de AOb en FNV de Ware Opening, een alternatieve opening van het academisch jaar in protest tegen de structurele onderfinanciering van de universiteiten. Met een knipoog naar de jaarlijkse ranking van ’topuniversiteiten’, is het thema van de protestbijeenkomst dit jaar ‘de (af)rekening’. Tijdens de bijeenkomst vanmiddag in Utrecht worden rankings van de slechtste universiteiten onthuld en prijzen uitgereikt aan de universiteiten met het duurste CVB, het meest massale onderwijs, de meeste wegwerpdocenten en de slechtste contracten.

Want het is zeker niet allemaal de schuld van drie Rutte-kabinetten: de universiteiten kiezen er zelf ook voor om een groot deel van hun werknemers in de kou te laten staan. “Ik vraag me al jaren af waarom sommige universiteitsbestuurders nog liever dood neervallen dan dat ze goed functionerende medewerkers een vast contract geven”, schreef wetenschapshistorica Hieke Huistra in haar column. De ‘flexibele schil’ van tijdelijk personeel aan universiteiten is groot: 40 procent van het wetenschappelijk personeel is in tijdelijke dienst, 60 procent als je promovendi meetelt. Zelfs als je een ‘prestigieuze’ NWO-onderzoekssubsidie meeneemt – waarmee je dus een deel van je salaris hebt gefinancierd – krijg je geen vast contract, zo ondervond ik zelf toen ik bij de Erasmus Universiteit ging werken. Ik moest mezelf eerst maar eens bewijzen.

Foto: Hans Splinter (cc)

Carel Stolker mag zichzelf wel eens wat meer achter de oren krabben

COLUMN - Met de recente implosie van Forum voor Democratie kwam daar ook weer eens een herkenbaar bericht van de Rector Magnificus van de Universiteit van Leiden, Carel Stolker, langs. Paul Cliteur diende zich weer eens te distantiëren, nu voor het antisemitisme dat kennelijk leeft onder Forum. Want anders moesten we ons toch maar eens beraden op het hoogleraarschap van Paul Cliteur.

Déjà vu

Een gevoel van déjà vu is hier op z’n plaats. Want in mei riep Stolker ook al eens iets soortgelijks: Cliteur mocht wel eens duidelijk maken waar hij stond in dat beeld dat Baudet had neergezet in zijn beruchte uilentoespraak – universiteiten zijn bolwerken van linkse ideologie, die de samenleving actief ondermijnen.

We hebben er niet veel meer van gehoord. Cliteur pruttelde wat over afrekenen op eigen woorden, Stolker murmelde wat terug in het publiek, en Cliteur was in de maanden daarna nog steeds senator voor Forum, en nog steeds hoogleraar in Leiden. Dit in gedachten moeten we kennelijk ook niet al te veel verwachten van de recente schrobbering aan het adres van Cliteur.

Het feit dat Cliteur met zijn senatorschap voor Forum een blamage is voor de academische wereld is triest te noemen; dat hij vervolgens ook nog met fluwelen handschoenen aangepakt wordt door zijn baas Stolker is nog triester. Want waarom is Cliteur dan nu ineens een grens over gegaan? Die grens is al veel langer overschreden. En dat is – oh ironie – opnieuw een déjà vu.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: mkhmarketing (cc)

‘Dat is toch ook maar een mening’

RECENSIE - Experts verliezen steeds meer gezag bij eigengereide burgers die geen deskundig advies meer nodig denken te hebben.

Tom Nichols, hoogleraar Nationale Veiligheidsvraagstukken, maakt zich boos over zijn Amerikaanse medeburgers die lak hebben aan experts, mensen die ergens voor gestudeerd hebben en het beter kunnen weten. Hij is boos op Trump die altijd alles beter weet. Voor hem heeft hij zelfs zijn lidmaatschap van de Republikeinse partij opgezegd. Hij maakt zich ook druk over het klimaat op de Amerikaanse universiteiten, de inflatie van diploma’s, de verstikkende politieke cultuur en het gebrek aan respect bij studenten voor de expertise van de docent. In The Death of Expertise: the Campaign Against Established Knowledge and Why it Matters laat hij zien hoe het internet en de journalistiek bijdragen aan de aftakeling van het het gezag van experts en publieke intellectuelen en hoe steeds meer Amerikanen uitsluitend vertrouwen op hun eigen mening en standpunten die hen daarin bevestigen.

Wie discussies op Sargasso of vergelijkbare platforms regelmatig volgt zal de problematiek herkennen.

Of het hier ook zo erg is als Nichols beweert dat het in zijn land is betwijfel ik, maar de tendensen die hij beschrijft zijn wel degelijk herkenbaar.   ‘Deskundigheid – kennis van zaken, strategisch vernuft – heeft zijn publicitaire waarde vrijwel verloren,’ schrijft Binnnenhof-watcher Tom-Jan Meeus in de NRC. En, met verwijzing naar de tot amateurisme en entertainment vervallen Amerikaanse politiek: ‘…meestal duurt het geen vijf jaar voordat dit soort verschijnselen naar onze politiek overwaait.’

Foto: Marco Schwarz (cc)

Promotie tot probleem

COLUMN - Steeds meer mensen in Nederland schrijven een academisch proefschrift. Er worden in ons land circa 5.000 proefschriften per jaar verdedigd. Dat is ongeveer tweemaal zoveel als in het jaar 2000. Veel van deze promovendi kampen met zware problemen. Een inkijkje in hun situatie.

“Depressie en burn-out zijn schering en inslag.” Afgelopen maand haalden 80 Vlaamse onderzoekers in een open brief in tijdschrift Knack wetenschappelijk onderzoek aan, dat stelt dat 1 op 3 promovendi “mentale welzijnsproblemen riskeert.” Wie promoveert “heeft bijna 2,5 keer meer kans op mentale welzijnsproblemen dan hoogopgeleide mensen die een niet-academische functie uitoefenen.”

Dit strookt met eerdere bevindingen uit verscheidene landen. De geestelijke gezondheid van ongeveer een derde van degenen die werken aan een proefschrift is in gevaar, zo blijkt keer op keer. Dat gaat vaak mis. Vorige maand zei circa 5% van de promovendi aan de Universiteit van Amsterdam met depressie te kampen. Daarnaast had een flink aantal last van angstaanvallen of van een burn out.

Dit kan deels komen doordat promovendi tevoren al gevoeliger waren voor psychische problemen. Maar veel onderzoek wijst op negatieve effecten van werkdruk, hetgeen suggereert dat de causaliteit grotendeels andersom loopt. Overigens komt er in landen waar promovendi een nog lager salaris krijgen (of helemaal geen, of zelfs moeten betalen) wellicht ook nog schuldenproblematiek bij.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Pieter Bruegel the Elder - The Tower of Babel via Wikipedia

Het Engels trekt aan ons allemaal

ANALYSE - Het was fijn dat Bas Heijne zaterdag in de NRC pleitte voor een zakelijk debat over het hoger onderwijs. Helaas zag hij, net als veel andere deelnemers aan de discussie, daarbij één ding over het hoofd: dat de hang naar het Engels niet slechts een rare modegril is van ijdele bestuurders, of een teken dat de universiteit met de rug naar de samenleving staat. Het is minstens evenzeer een teken hoe de universiteit gevoelig is voor dezelfde zaken als wij allemaal.

Het Engels heeft op vrijwel alle Nederlanders een bijna onweerstaanbare aantrekkingskracht – dat geldt trouwens voor vrijwel iedereen in de westerse wereld. Het is zeker niet alleen een taal voor de elite. Er is bijvoorbeeld geen politicus die zo vaak in het Engels twittert als Geert Wilders (PVV), terwijl die zich er juist op laat voorstaan op te komen voor ‘het volk’. Geboren Nederlanders met een Engelse voornaam als Kevin of Ashley hebben bovengemiddeld vaak ouders met een lagere opleiding. Populaire tv-series hebben vaak Engelse namen, ook als ze bijvoorbeeld uit Scandinavië komen. Populaire thrillers en andere boeken zijn bovengemiddeld vaak vertaald uit het Engels: zelfs wie die taal niet vlot leest, wil kennelijk wel het liefst boeken lezen die erin geschreven zijn.  Zelfs het feit dat zowel Groot-Brittanië als de Verenigde Staten zich politiek recentelijk isoleren, lijkt geen verandering te brengen in die fascinatie.

Foto: Guido van Nispen (cc)

Meer eigenaarschap voor studenten en medewerkers

Het wordt tijd dat bestuurders meer oog krijgen voor de oorspronkelijke betekenis van het begrip universiteit: gemeenschap van docenten en studenten.

Gerard Meijer vertrekt als voorzitter van de Radboud Universiteit en beklaagt zich in de Volkskrant over het gebrek aan Haags vertrouwen in het universiteitsbestuur. Dat zou leiden tot het vertrek van veel bestuurders. De politieke afhandeling van de Maagdenhuisbezetting – bij de Universiteit van Amsterdam – is daarbij zijn voornaamste illustratie. Daarin werden collegevoorzitters en hun collega’s volgens hem weggezet als graaiers en plucheplakkers.

Niet genoeg luisteren

Laat ik vooropstellen dat ik begrijp dat het vervelend is te worden geconfronteerd met een dergelijk frame. Maar in de Haagse politieke debatten over de bezetting van het Maagdenhuis, is hier nauwelijks iets over gezegd. Wel beklemtoonden Kamerleden dat bestuurders van Nederlandse universiteiten en hogescholen beter moesten luisteren naar hun medewerkers en studenten. Dat dit vaak niet gebeurde is aan de UvA ook door het bestuur toegegeven, zelfs met het opstappen van de toenmalige collegevoorzitter én de Raad van Toezicht als gevolg. Het Maagdenhuis werd namelijk niet bezet door mensen die uit waren op een relletje, maar door personeel en studenten die zich niet gehoord voelden en bot vingen als ze via de gangbare weg – de medezeggenschap – probeerden het beleid te beïnvloeden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Blondinrikard Fröberg (cc)

Topdocenten zijn overal

ONDERZOEK - Onlangs werd ik benaderd door een studente bestuurskunde. Ze had een rapport gelezen waar ik als projectleider eindverantwoordelijk voor was en haar opdracht was om een kritische reflectie te schrijven op het rapport, op basis van een lijst kwaliteitscriteria. Dat was een leerzame ervaring voor ons beiden. Zo vond ze dat alle experts die geraadpleegd waren met naam en toenaam genoemd moesten worden in het openbare rapport. Ook een integraal verslag van een expertbijeenkomst ontbrak; dat had transparanter gemogen.

De presentatie van onderzoeksresultaten was ook bij het schrijven voortdurend een punt van aandacht geweest. We hadden 50 mensen geïnterviewd, maar kozen er niet voor om resultaten in percentages uit te drukken. Dit omdat deze 50 mensen allen heel verschillende organisaties vertegenwoordigden, met verschillend “gewicht”. Ook wilden we geen kwantitatief beeld schetsen op basis van kwalitatieve methoden. Het kostte ons nogal wat moeite om de druk te weerstaan: de verleiding om toch percentages te noemen was groot.

Aan die ervaring moest ik denken bij het lezen van het onderzoekspaper over topdocenten. Het was afgelopen week groot in het nieuws: volgens diverse media geeft een derde van de docenten op universiteiten slecht les.

Onderwijsgrafiek -Topdocenten universiteiten

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende