Eendracht maakt maar een beetje macht

Een beetje progressieve partij is altijd dwars. Dat hebben PvdA en GroenLinks in ieder geval goed begrepen. Geheel tegen de tijdgeest van versplintering in, gaan ze de komende verkiezingen samen in. Met forse meerderheden stemden leden van GroenLinks en PvdA voor deelname aan de verkiezingen met een gezamenlijke kandidatenlijst en verkiezingsprogramma. In de laatste Peilingwijzer komt de combinatie PvdA/GL op minimaal 23, maximaal 27 zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 haalden ze 17 zetels (PvdA 9, GL 8). Op een enkel uitzondering na hebben fusies van politieke partijen tot winst geleid. Maar die winst was altijd vrij bescheiden. Wat de Peilingwijzer nu aangeeft is fors veel meer dan bij eerdere fusies is voorgekomen. Fusies sinds 1945 1946 PvdA: fusie van Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), Vrijzinnig-Democratische Bond  (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie 1948 VVD: opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP), een fusie van vijf partijen. Samen met en het Comité ter voorbereiding van een Democratische Volkspartij (voormalige leden van de VDB) werd de VVD opgericht. 1973 CDA: Fusie van Katholieke Volkspartij (KVP), Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en Christelijk Historische Unie (CHU). 1990 GroenLinks: Fusie van Communistische Partij Nederland (CPN), Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), Politieke Partij Radikalen (PPR) en Evangelische Volkspartij (EVP) 2000 ChristenUnie: Fusie van Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) en Reformatorische Politieke Federatie (RPF). Fusies en resultaten Wat was het verkiezingsresultaat na de fusies? We vergelijken de uitslagen van de laatste Tweede Kamerverkiezingen van voor een fusie met die van de eerste verkiezingen na de fusie. En om aan te geven waar de gefuseerde partijen nu staan, zetten we de verhoudingen sinds de verkiezingen van 2021 er bij. Wat aantal stemmen betreft was de CDA-fusie het succesvolst. Maar relatief was dat stukken bescheidener en heeft het de PvdA zelf helemaal niet geholpen. Het aantal gewonnen zetels was dus even bescheiden. In de tabel hieronder is ook de laatste Peilingwijzer opgenomen, waarbij het totaal van 27 zetels gelijkelijk is verdeeld is over PvdA en GL Kijken we naar wat de Peilingwijzer over alle partijen zegt, dan levert de fusie van PvdA en GL zeker een hele aardige winst van + 10 zetels op. Maar dat verbleekt onmiddellijk bij de 22 zetels winst die de BBB vermoedelijk gaat maken. Kortom: van louter een fusie alleen zal een eventuele winst voor PvdA en GL niet komen. Het zal dus toch van de inhoud afhangen. Of van Frans Timmermans.

Door: Foto: Mikael Blomkvist, via Pexels.
Foto: NiederlandeNet (cc)

(Levens)ervaring Tweede Kamer

De Tweede Kamer is, een hele ervaring rijker, met vakantie. Als Kamerleden op vakantie zijn heet dat officieel ‘met reces’. En tijdens dat acht weken durend zomerreces zitten ze niet te niksen, zo wordt traditioneel beweerd:

Tijdens de recesperiodes kunnen Kamerleden de volgende vergaderperiodes voorbereiden en allerlei stukken en dossiers bestuderen. Ook gaan zij in die perioden vaak op werkbezoek en het land in om hun achterban te spreken.

Die achterban zal ook op vakantie zijn. Maar politici en partijleden zullen ongetwijfeld nadenken over hoe het allemaal nu verder moet. Te beginnen bij de politieke partijen zelf. Bij een paar partijen zijn opzienbarende veranderingen op til.

Omtzigt, BBB en CDA

Geen transfer van CDA via ‘kleine zelfstandige’ naar de BBB. Pieter Omtzigt, een van de meest ervaren Kamerleden, denkt nog na over zijn toekomst, die niet bij de BBB zal liggen.

Misschien toch terug naar het CDA? Daar vertrekt de volledige politieke top. Wopke Hoekstra werd eind 2020 lijsttrekker nadat Hugo de Jonge ervan afzag, koud  vier maanden nadat hij de leiderschapsverkiezingen had gewonnen van Pieter Omtzigt. Sindsdien geldt Hoekstra als de CDA-leider. Hoekstra, De Jonge en fractievoorzitter Heerma stellen zich niet verkiesbaar.

Dat Omtzigt hierdoor genoeg vertrouwen in het CDA krijgt om terug te keren is hoogst  onwaarschijnlijk. Daarvoor zal zijn CDA-trauma toch te groot zijn.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Kamer op zoek naar zichzelf

ANALYSE - van Edgar Hoedemaker

Dit jaar wordt uitgebreid stilgestaan bij de 175e verjaardag van de Grondwet van 1848, de ‘Grondwet van Thorbecke’. Deze Grondwet zorgde voor een rechtstreeks gekozen Tweede Kamer, het recht van amendement en onderzoek, een sterker budgetrecht, een inlichtingenrecht, en het belangrijkste: ministeriële verantwoordelijkheid, waaruit een ongeschreven vertrouwensregel voortkwam. Kortom: een zelfbewuste, sterkere Tweede Kamer. Anno 2023, aan de vooravond van het zomerreces in het Thorbecke-herdenkingsjaar, is die zelfbewuste Tweede Kamer op zoek naar zichzelf. De Kamer heeft te maken met inflatie van de belangrijkste parlementaire instrumenten, een hard politiek debat (niet alleen in de zaal, ook in de (sociale) media), versplintering, het verdere verlies van parlementaire ervaring, en vastlopende parlementaire enquêtes. ‘Wie zijn wij, en hoe gaan wij met elkaar en onze taak om?’ is een vraag die voorligt. De Tweede Kamer is ruim twee jaar na de verkiezingen nog steeds niet uitgebalanceerd.

Het goede nieuws: de Tweede Kamer is met deze vraag aan de slag gegaan, zij het met wisselend succes.

In 2022 dienden Kamerleden gezamenlijk een recordaantal moties in. Maar liefst 4893. Dit aantal past in een langere trend waarin het aantal moties gestaag toeneemt. Dit baart de Kamer zorgen en daarvoor werden in 2021 al aanbevelingen gedaan. In de eindmonitor van het rapport Versterking functies Tweede Kamer op 5 juni 2023 staat echter het volgende:

Foto: Gerard Stolk (cc)

Waar gaat Nederland heen met de minister-president?

ANALYSE - In het Kamerdebat gisteren over de Provinciale Statenverkiezingen zaten in vak-K, naast Mark Rutte, ook de drie vicepremiers. Toen het tijd was voor de antwoordtermijn, sprak Rutte:

Zoals ik al zei (…) aan het einde van de eerste termijn van de Kamer, is het kabinet voornemens dat ik de vragen beantwoord, omdat vicepremiers staatsrechtelijk natuurlijk alleen een rol hebben als ik er niet ben. Maar ik ben er, dus zij hebben hier geen rol. Er was een verzoek van de Kamer om ze erbij te hebben, dus daarom zijn ze erbij. Ze zijn er niet om ook nog wat te gaan zeggen. Dat is om goede staatsrechtelijke redenen.

Voor het Montesquieu Instituut schreef  Mr. Rein Jan Hoekstra deze analyse over de rol van de minister-president.

De minister-president is meer dan een primus inter pares. Hij heeft meer mogelijkheden om bij zwakke, tegenstribbelende of tekortschietende ministers te interveniëren dan premier Rutte voorstelt. ‘Minister-president kom uit uw schulp!’

In de recente maanden heb ik, of ik het wilde of niet, weer veel nagedacht over het ambt van minister-president en dan vooral de vervulling daarvan.

De eerste gebeurtenis was het weglopen van het gehele kabinet uit de Tweede Kamer bij de Algemene Politieke Beschouwingen. De zogenaamde APB plegen al sinds jaar en dag het hoogtepunt te zijn van het parlementaire jaar. Het kabinet legt verantwoording af voor het naar zijn oordeel te voeren beleid, zoals neergelegd in de Troonrede en in de Rijksbegroting. Hoe verwerpelijk de verdachtmaking van Forum voor Democratie ook was naar minister Kaag toe, dit had niet mogen gebeuren. Het had voor de hand gelegen dat de minister-president de voorzitter van de Kamer had gevraagd of deze stoot onder de gordel door een fractievoorzitter door de beugel kon. Hij had vervolgens schorsing kunnen vragen van het debat in de Kamer voor nader beraad in het kabinet. Nu brak echter chaos uit en daarmee leed het aanzien van het kabinet en de Tweede Kamer schade.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Geopende detonatiepot op binnenvaarttanker

Open brief ronde tafel varend ontgassen 7 maart 2023

BRIEF - Naar aanleiding van de motie d.d. 24 januari 2023 is er besloten op 7 maart een ronde tafelgesprek te organiseren. In dit debat dient U naar mijn mening goed beslagen ten ijs te komen. Dit is alleen mogelijk, wanneer U over voldoende kennis / feiten inzake het ontgassingsdossier beschikt. Staat U mij als ‘klokkenluider’ toe U bij dezen informeel en geheel vrijblijvend van de nodige kennis / feiten te voorzien. Deze informatie is een aanvulling op mijn open brief aan de heer Harbers d.d. 30 januari 2023.

Feiten m.b.t. de uitgestoten dampen

Ontgassen is het met behulp van veel lucht uitstoten van gevaarlijke dampen uit de ladingtanks van een tankschip, daar een volgende lading niet met de dampen van de vorige lading in aanraking mag komen. Alle door tankers naar de vrije atmosfeer uitgestoten dampen zijn afkomstig van stoffen, die in Tabel C van het ADN worden opgesomd. Deze hebben inzake minerale oliën alle het predicaat ‘milieugevaarlijk’ ( bijlage 1 ). Behalve dat deze dampen een gevaar voor het milieu opleveren, hebben veel stoffen bij de classificatie in kolom 5 van Tabel C tevens de letters CMR staan ( zie bijlage 2 ). Dit betekent dat de betreffende stoffen en inherent hieraan de van deze stoffen afkomstige dampen carcinogene, mutagene en reproductie-toxische eigenschappen hebben.

Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022

Ledental politieke partijen stijgt licht

DATA - Het ledental van de politieke partijen (met een plek in het parlement) is afgelopen jaar gestegen van 374.000 naar 379.000. Daarmee zet de stijging van het jaar daarvoor nog wat door. De grootste partij qua leden is opnieuw de FVD met 61.000 leden. Op de tweede plaats staat de PvdA met 39.500 leden, gevolgd door GroenLinks met 33.800.

Hier een aantal grafieken die de ontwikkeling van de afgelopen jaren weergeven.

Grafiek ledental alle politieke partijen vanaf 1950

Ledental politieke partijen als percentage volwassen bevolking vanaf 1950

Ledental individuele politieke partijen vanaf 1967 per jaar

Ledental individuele politieke partijen vanaf 2000

 

Met dank aan het DNPP voor het jaarlijks publiceren.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Jan Willem Broekema (cc)

Vijf creatieve alternatieven voor een kiesdrempel

ANALYSE - een gastbijdrage van Simon Otjes, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Vrijwel ieder jaar steekt de discussie over de kiesdrempel wel even op. Dit jaar was het Jo Ritzen die samen met CDA-, D66-, VVD- en PvdA-prominenten pleit voor een kiesdrempel van 2%. Vaak is het Tom van der Meer die hier op Stuk Rood Vlees zijn licht laat schijnen over deze discussie. Dat deed hij hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier en hier. Ik zal zijn argumenten hier niet herhalen. U kunt in zijn eloquente betogen lezen waarom een kiesdrempel slecht is voor politiek vertrouwen.

Het is tijd voor creatieve alternatieven in het politiek debat. Daarom doe ik hier vijf voorstellen die de negatieve bijeffecten van versplintering adresseren zonder de stemmen van honderdduizenden Nederlanders weg te gooien.

Wat is het probleem waarvoor de kiesdrempel een oplossing is? Groep-Ritzen stelt dat de onelineliners domineren rond het Binnenhof. De controlerende en wetgevende taken delven ondertussen het onderspit. Dat koppelen zij in een achtergrondstuk via twee mechanismen aan versplintering.

Gemiddelde fractiegrootte

De gemiddelde Kamerfractie is nu kleiner dan 20 jaar geleden. Na de verkiezingen van 2003 waren dat 17 leden per fractie. Na de verkiezingen van 2021 waren dat 9 leden per fractie. Iedere fractie heeft voor alle onderwerpen een woordvoerder. Met kleinere fracties zijn Kamerleden dus woordvoerder op steeds meer onderwerpen. Hun portefeuille wordt steeds zwaarder portefeuille. Fracties missen daarmee kritische massa voor goede controle. Ze missen de deskundigheid om weerwerk te bieden aan het kabinet. En ze missen de tijd om zich goed in te lezen in onderwerpen.

Foto: Matt Kieffer (cc)

We gaan naar Qatar

COLUMN - We gaan naar Qatar. Nou ja, “we”? U misschien niet, maar de regering wel.

Dinsdag werd in de Tweede Kamer gestemd over de motie van D66 en ChristenUnie waarin het kabinet nog een keer werd opgeroepen geen delegatie naar het WK in Qatar te sturen.

‘Nog een keer’ want in 2021 werd een motie SP, D66, PvdA en ChristenUnie met eenzelfde boodschap al door de Tweede Kamer aangenomen. Omdat op 19 oktober jl.  bleek dat het kabinet die motie niet gaat uitvoeren. Er gaat wél een delegatie naar het WK. Welke bewindslieden afreizen zal later bekend worden gemaakt.

D66 en CU kwamen daarom nogmaals met een motie. Met een tweetal toevoegingen:

verzoekt de regering, indien de keuze wordt gemaakt toch te gaan, de delegatie zakelijk en sober vorm te geven door deze te beperken tot de minister van Buitenlandse Zaken en de mensenrechtenambassadeur

en

verzoekt de regering deze delegatie in te zetten om Qatar aan te spreken op de mensenrechten en te bewegen tot een royaal compensatiefonds voor de slachtoffers en nabestaanden van omgekomen arbeidsmigranten

De eerste motie (25 februari 2021) werd aangenomen met 96 stemmen voor en 53 tegen. Dit was de uitslag:
Voor: PVV (20), D66 (19), SP (14), GroenLinks (14), PvdA (9), ChristenUnie (5), PvdD (4), 50PLUS (3), SGP (3), DENK (3), Krol (1), Van Kooten-Arissen (1)
Tegen: VVD (32), CDA (19), FVD (2)

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022

Ongemak over gedragscode Tweede Kamer

COLUMN - van Prof. Dr. Joop van den Berg.

Sinds april 2021 kent de Tweede Kamer een gedragscode voor zijn leden, die voorziet in een procedure ter handhaving inclusief mogelijke sancties. Daarvan is nu voor het eerste gebruik gemaakt tegen (intussen) drie leden van Forum voor Democratie. Zijn fractievoorzitter, Thierry Baudet, is met een sanctie geconfronteerd, bestaand in schorsing als lid van de Kamer voor zeven dagen. Hij mag alleen deelnemen aan stemmingen. Daarmee laat de Kamer zien dat zij haar nog jonge gedragscode serieus neemt, al heeft het wel moeite gekost haar zo ver te krijgen. Meer dan eens heeft mijn collega columnist, Bert van den Braak, moeten attenderen op de grote aarzeling in de Kamer de gedragscode daadwerkelijk te handhaven. (1)

Vraag is overigens hoe het nu verder moet gaan. Niets wijst erop dat de sanctie van schorsing op Baudet indruk zal maken en dat hij alsnog opgave zal doen van nevenfuncties en neveninkomsten, zoals art. 15.7 van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (RvOTK) voorschrijft. Desnoods kan de Kamer besluiten hem maximaal dertig dagen te schorsen, maar dan houdt het op. De Tweede Kamer noch enige andere instantie heeft de bevoegdheid hem als lid te ontslaan. Dat is terecht, want er is maar één instantie die een volksvertegenwoordiger van zijn ambt kan beroven: de kiezer. Dat geldt uiteraard ook voor zijn beide fractiegenoten die intussen zijn berispt (een van de mogelijke sancties), omdat ook zij niet voldoen aan het voorschrift van art. 15.7 van het RvOTK.

Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022

Grote variatie in stemgedrag oppositie tijdens Rutte-IV

ANALYSE - gastbijdrage van Tom Louwerse, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees

In het publieke debat is terecht aandacht voor de ruwe omgangsvormen in het parlementaire debat. Persoonlijke beledigingen en verdachtmakingen gelden als een teken van sterke politieke polarisatie. Dat biedt echter maar een gedeeltelijk beeld van de verhouding tussen coalitie en oppositie. Allereerst omdat het parlementaire debat slechts een gedeelte van het representatieve werk betreft, maar ook omdat de retorische polarisatie zich toch vooral laat gelden door en ten aanzien van enkele van de rechtse oppositiepartijen – met Forum voor Democratie als meest bekende voorbeeld.

In dit stuk kijk ik niet naar wat de parlementariërs zeggen, maar hoe ze stemmen. Dat biedt een zicht op een ander, maar belangrijk, deel van het parlementaire werk. Uit een analyse van hun parlementaire stemgedrag komt naar voren dat oppositiepartijen onder Rutte-IV heel uiteenlopend stemmen. Niet alleen inhoudelijk, maar ook in de mate waarin hun stemgedrag onderscheidend is van de regering en de coalitiepartijen.

Steun voor wetgeving

Allereerst kunnen we kijken naar de wetsvoorstellen van de regering die onder Rutte-IV in stemming zijn gebracht. Ik laat de begrotingswetten daarbij buiten beschouwing. Het verwerpen van wetsvoorstellen van de regering is een duidelijk manier voor oppositiepartijen om zich af te zetten tegen het regeringsbeleid. Toch zien we over het algemeen veel steun voor wetgeving onder oppositiepartijen. Partijen als Volt, PvdA en GroenLinks en ook de eenpitters Den Haan en Gündoğan steunen ruim 9 op de 10 wetsvoorstellen van de regering. Bij DENK, SP en PvdD gaat het om ongeveer 8 op de 10, en voor BIJ1 iets minder dan 7 op de 10. Bij de oppositiepartijen die je rechts van de regering zou kunnen plaatsen zien we iets lagere percentages, vooral bij Forum (steun voor minder dan de helft van de wetsvoorstellen). PVV, JA21 en Van Haga steunen zo’n 7 op de 10 wetsvoorstellen. Bij Omtzigt, SGP en BBB betreft het pakweg 8 op de 10 wetsvoorstellen. Ter vergelijking staan in onderstaande figuur ook de cijfers voor Rutte-III, waarbij we redelijk vergelijkbare patronen terugzien.

Vorige Volgende