Themablog | Tweede Kamer aan zet

Deze week vinden de Algemene Politieke Beschouwingen plaatst. Op woensdag komen eerst alle fractievoorzitters aan het woord om hun visie op de hoofdlijnen uit de Troonrede en de Miljoenennota te geven. Daarna spreekt de minister-president namens het kabinet, vervolgens mogen de fractievoorzitters weer en geeft de premier zijn laatste reactie. Het is een belangrijk moment voor het kabinet: tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen proeven ze hoeveel beweegruimte ze hebben bij de uitvoering van het beleid het komende jaar. Wat zijn de hete hangijzers? Hoe zit het eigenlijk met de geschiedenis van de Algemene Politieke Beschouwingen, en hebben regeringspartijen VVD en PvdA zich wel aan de afspraken in het Regeerakkoord gehouden? Sargasso onderzoekt het deze week in het themablog "Tweede Kamer aan zet".

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: pieter musterd (cc)

Coalitie kan beter in Verenigde Vergadering opereren

ANALYSE - Alexander Pechtold stond in de gangen van de Eerste Kamer te dreigen dat hij zich geen D66-senator kon voorstellen die voor een begroting met bezuinigingen op onderwijs zou stemmen. Tiny Kox en Emile Roemer stuurden gezamenlijk een ingezonden stuk naar de Volkskrant om te dreigen met de bevoegdheden van de volksvertegenwoordiging. En Elco Brinkman heeft al laten weten dat men voor de steun van zijn fractie bij Van Haersma Buma moet zijn. De oppositiepartijen schuiven hun fracties in de Staten-Generaal zo steeds dichter in elkaar. Kan de coalitie dat niet ook doen? Dat kan, maar dat gaat – net als het ontbinden – wel weer over het soort staatsrecht dat in de literatuur constitutional hardball heet.

De Grondwet heeft twee smaken, als het om de volksvertegenwoordiging gaat: Eerste en Tweede Generaal gezamenlijk, of een zogenaamde Verenigde Vergadering. Soms schrijft de Grondwet voor dat een wetsvoorstel wordt behandeld door de Verenigde Vergadering. Dan gaat het vaak om zaken die zo belangrijk zijn dat voorkomen moet worden dat de Eerste en Tweede Kamer tegenover elkaar komen te staan, zoals het instemmen met een door een troonopvolger voorgenomen huwelijk. Soms lijkt de achtergrond meer te zitten in het voorkomen van dubbel werk voor de Koning. De troonrede, bijvoorbeeld, wordt voorgelezen in een bijeenkomst van de Verenigde Vergadering, voor de gelegenheid belegd in de Ridderzaal. In de meeste gevallen zegt de Grondwet er echter niets over. Technisch is het mogelijk een wetsvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer, maar bij de Verenigde Vergadering.

Foto: Christian van Elven (cc)

Spelregels van de Kamer

ANALYSE - Terwijl de Kamer met reces is, blikt Lieke Ruijmschoot terug op de Tweede Kamerdebatten over handel en ontwikkelingssamenwerking. Als buitenstaander probeert zij de ongeschreven regels van het spel te ontcijferen, en ontdekt dat er niet alleen universele, maar ook partijspecifieke regels zijn.

Ooit reisde ik met drie vrienden door China. Tijdens een lange treinreis besloten we de tijd te doden met een potje klaverjassen. Al gauw verzamelde een handvol Chinezen zich om ons heen, ongegeneerd op onze schouders leunend, druk met elkaar in conclaaf elke keer dat er een kaart werd gespeeld. Ze probeerden de spelregels te ontcijferen door onze zetten te analyseren – geen makkelijke opgave.

De afgelopen maanden voelde ik me bij het volgen van de Tweede Kamer debatten over ontwikkelingssamenwerking soms net zo. Als nieuwkomer moest ik geregeld om uitleg vragen aan mijn buren op de publieke tribune, of aan mede-twitteraars bij het volgen van een livestream. Ik probeerde me voor te stellen dat ik een onwetende Chinees bij me had, die ik de spelregels van het debat moest uitleggen.

Kamerjargon

Stap één is dat je je het taalgebruik een beetje eigen moet maken. Niet alleen de Kamerleden spreken elkaar, via de voorzitter, in de derde persoon aan, zelfs de minister gebruikt deze aanspreekvorm graag om naar haarzelf te verwijzen: ‘Voorzitter, zoals de heer Van Dijk heel goed weet, is de minister het op dit punt met hem eens.’ Dan het debatjargon. Een debat is ingedeeld in een eerste en tweede termijn, maar anders dan bij voetbal zijn dit geen twee gelijke helften maar biedt de kortere tweede termijn de Kamerleden de kans om op elkaars eerste termijn speeches, en de antwoorden van de minister, te reageren. Elke fractie krijgt een bepaalde hoeveelheid spreektijd, die ze onder de fractieleden kunnen verdelen, maar ook als gunst aan een andere fractie kunnen ‘geven’. Zo deelt VVD-Kamerlid Ingrid de Caluwé, die zich voor 100% op de agenda van hulp en handel stort, haar spreektijd en onderwerpen met fractiegenoot Rene Leegte. Terwijl Marianne Thieme van de tweekoppige PvdD-fractie vaak direct na haar spreektijd de zaal uit rent om nog met een andere stemming mee te kunnen doen – en bij afwezigheid haar spreektijd aan een andere partij overdraagt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: SP (cc)

Algemene Rekenkamer moet belastingontwijking onderzoeken

NIEUWS - De Tweede Kamer heeft de Algemene Rekenkamer gevraagd onderzoek te doen naar belastingontwijking in Nederland. Een Kamermeerderheid steunde een motie van SP en GroenLinks met die strekking.

SP Kamerlid Jasper van Dijk: ‘Onafhankelijk onderzoek is hard nodig, omdat iedereen met verschillende bedragen schermt over de omvang van Nederland Belastingparadijs. Het wordt tijd dat een onpartijdige instantie duidelijkheid biedt.’

Het onderzoek moet duidelijk maken hoeveel geld andere landen mislopen als gevolg van belastingontwijking via Nederland. Daarnaast moet de Rekenkamer in kaart brengen wat de Nederlandse fiscus misloopt als gevolg van belastingontwijking via andere belastingparadijzen.

Van Dijk maakte de motie nadat Oxfam Novib becijferde dat ontwikkelingslanden tenminste 460 miljoen euro mislopen door belastingontwijking via Nederland. Daarna kwamen er andere onderzoeken met andere cijfers. Zo schatte SOMO dat ontwikkelingslanden 771 miljoen euro mislopen, terwijl de Stichting Economisch Onderzoek op een bedrag van 145 miljoen euro kwam. En onderzoeker Francis Weyzig houdt het op ‘enkele honderden miljoenen.’

Van Dijk is blij met de aangenomen motie. ‘Het is een belangrijke stap in het debat over Nederland Belastingparadijs. Geleidelijk zetten we stappen richting een eerlijker wereld.’ Ook zijn collega Arnold Merkies – organisator van de Tax Free Tour – is opgetogen.

Of de Algemene Rekenkamer de motie ook zal gaan uitvoeren, is nog niet zeker. Via Twitter laat zij weten dat zij haar eigen agenda bepaalt. Na ontvangst van het verzoek zullen ze laten weten of ze inderdaad een onderzoek zullen uitvoeren.

Foto: -JvL- (cc)

Tweede Kamer opnieuw inconsequent bij burgerinitiatief

ANALYSE - De Tweede Kamer bevestigt met haar recente besluit voor het accepteren van het burgerinitiatief over een EU-referendum dat ze haar eigen regels inconsequent toepast. En daarmee devalueert de Tweede Kamer opnieuw een mooi democratisch instrument.

Twee weken geleden was er al de uitspraak dat de commissie voor verzoekschriften en burgerinitiatieven van de Tweede Kamer het burgerinitiatief ‘geen overdracht bevoegdheden naar EU zonder referendum’ op de agenda plaatste. Het duurde alleen weer even voor het verslag ook voor de gewone sterveling vindbaar en leesbaar was. Het verslag maakt pijnlijk duidelijk hoezeer de commissie met twee maten meet. Het is even taaie kost om te lezen, maar graag neem ik u in stapjes door het aangenomen burgerinitiatief met bijpassende motivering en een afgewezen burgerinitiatief met de motivering daarvoor.

Vooraf even de belangrijkste regel uit het reglement van orde van de Tweede Kamer zelf:

132a, lid 2
c. een onderwerp waarover korter dan twee jaar voor indiening van het burgerinitiatief door de Kamer een besluit is genomen, behoudens in het geval van substantiële en voldoende concrete nieuwe feiten of omstandigheden die ten tijde van de beraadslaging over het onderwerp in de Kamer niet bekend waren;

Nederland krijgt geen nieuwe energie

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Mike McGuff (cc)

De Tweede Kamer ‘jokkebrokt’ mee

ANALYSE - Ook de stroom die in het Tweede Kamergebouw gebruikt wordt, is niet echt groen.

Het heeft even geduurd, maar na niet éénniet tweeniet drie, maar vier keer vragen is het hoge woord er uit: de Tweede Kamer ‘jokkebrokt’ zelf lekker mee over groene stroom, evenals de Nederlandse overheid. Daarmee voldoen de Tweede Kamer en de overheid niet aan mijn verwachtingen van duurzaam inkopen: de Nederlandse overheid zet haar inkoopvolume van 1 TeraWattuur aan stroom niet in voor meer duurzame stroom in Nederland.

Hoe zat het ook al weer?

Half mei lanceerde de Nederlandse Energie Maatschappij de campagne ‘Jokkebrokken‘. Daarin legt ze uit dat groene stroom in Nederland vaak niet is wat de consument er van verwacht. Slechts eenderde van de in Nederland als groen verkochte stroom wordt ook in Nederland opgewekt. De rest is fossiele stroom die groen gemaakt is door het kopen van zogenaamde garanties van oorsprong (GvO’s) uit het buitenland.

Voor kenners van de duurzame energiewereld geen nieuws, want Nederland bungelt al jaren in de onderste regionen van het rechterrijtje van EU-lidstaten (om in voetbaltermen te spreken) als het gaat om productie van duurzame energie en duurzame elektriciteit.

Reactie Tweede Kamer

Ondanks deze voorkennis stelde de Tweede Kamerleden Jan Vos (PvdA) en Agnes Mulder (CDA) op 24 mei schriftelijke vragen aan de minister van Economische Zaken over de import van buitenlandse GvO’s. Dat was voor mij reden om bij de Tweede Kamer en de Rijksoverheid na te vragen wat voor groene stroom ze zelf gebruiken.

Foto: Maarten (cc)

Wie wakkeren het vuur aan Weekers’ schenen aan?

ANALYSE - Interessanter dan de Bulgaren zijn de sponsoren achter de schermen van de affaire-Weekers. 

Geen politiek schandaal kan zonder sponsoren en opponenten. Sponsoren doen er alles aan om (achter de schermen)  het momentum van een schandaal te voeden, zodat het blijft rollen. Opponenten doen het tegenovergestelde. En zo ontstaat een bloedige strijd om de dominante betekenis van de ‘feiten’ en in de slipstream van dit gevecht een schandaal. Een politiek schandaal in the making is politiek bedrijven met andere middelen. En niet iedereen, blijkt maar weer, is daar even bedreven in.

In dit mijnenveld van voor- en tegenstanders – dat overigens niet wezenlijk afwijkt van de dagelijkse gang van zaken, maar nu met dreigende politiek en institutionele consequenties – zit Weekers nu gevangen. Er zijn vele sponsoren die het vuur blijven opstoken (denk aan zijn eigen ambtenaren die, met een verkiezing in eigen gelederen, niets chromen om op televisie eens flink vaan leer te trekken tegen hun broodheer). Anderzijds zijn er nauwelijks opponenten die hem publiekelijk een helpende hand toesteken. Interessanter dan de Bulgaren die hun levensonderhoud keurig kregen overgemaakt, zijn de mensen achter de schermen die er tabak van hadden en ondanks de staatssecretaris daartegen wilden optreden. Uit het feitenrelaas, dat ik maar even heel kort doorloop, zijn een aantal sponsoren aan te wijzen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: marie-ll (cc)

Huil niet om Buma, maar om Groot

ANALYSE - Anouchka van Miltenburg had afgelopen week haar eerste akkefietje als Kamervoorzitter te pakken, toen ze de schijn van partijdigheid over zich afriep. 

Dat het niet gemakkelijk kon zijn om Verbeet op te volgen, was al vanaf het begin duidelijk. Hoewel ook het voorzitterschap van Verbeet in het begin niet onomstreden bleef, zat het al snel op eenzame hoogten. Het laatste staaltje vakmanschap, toen ze de filibuster van de PVV en de SP in hun eigen grindbak liet vastlopen, is nog altijd de absolute kroon op Verbeets gezag. Toch was ook toen al duidelijk dat haar orde niet vanzelfsprekend was. Als soms Van Gent of Van Beek de regeling deden, ontstond dezelfde roerige rellerigheid waar Van Miltenburg afgelopen week in belandde. Was het een rite de passage voor Van Miltenburg? Of had Buma een punt?

De Regeling was vanaf het begin al opgefokt. Eerst blijft dat verscholen achter de permanente staat van opwinding waarin Pieter Omtzigt sinds zijn 15.000 voorkeursstemmen verkeert. Hij spreekt schande van een brief die naar zijn idee te kort door de bocht is, maar dat alarmeert niemand meer. Onze pensioenenwaakhond schijnt inmiddels zelfs met verontwaardigde armgebaren een kroket te bestellen in het Kamerrestaurant. Omtzigt wordt echter onmiddellijk gevolgd door een voltallige oppositie die zich – regelingstechnisch overbodig – stuk voor stuk getergd toont. En dat was niet zonder reden.

Vorige Volgende