Kieskompas III: Nieuwe ruimtes

Recentelijk schreven zowel Simon Otjes als Tom Louwerse over de zwakte van het Kieskompas: politieke partijen positioneren zich niet consistent in het model van het Kieskompas. Dat maakt de posities van partijen in de ruimte onzeker. In dit derde deel onderzoeken we de posities van de partijen op een inductieve manier. Er wordt door politici en opiniemakers veel waarde gehecht aan de posities die partijen zijn toegekend in het Kieskompas. Het dagblad Trouw berichtte uitgebreid over de posities van de partijen: de positie van de PVV week opvallend af van de VVD, de PVV staat namelijk links van de VVD. Ook de posities van de ChristenUnie (links en conservatief) en D66 (rechts en progressief) waren 'uniek' volgens de Trouw. Het model van het Kieskompas is echter opgelegd aan de politieke partijen, die zoals wij eergisteren zagen, inconsistent antwoord geven op de stellingen en dus onzekere posities hebben. Als we, in plaats van het ruimtelijke model op te leggen aan de posities van partijen, deze hierop baseren, krijgen we een veel preciezer beeld van de verschillen en gelijkenissen tussen politieke partijen. Een inductieve methode gaat uit van deze gelijkenissen en verschillen tussen politieke partijen en bouwt op de basis daarvan een model op. Het figuur hiernaast (klik op het plaatje voor een grotere versie) is gemaakt op basis van multidimensionale schaling, die een visuele weergave van de verschillen en gelijkenissen tussen partijposities maakt. Dit is een twee-dimensionale weergave van de verschillen tussen partijen. Volgens de data is een drie-dimensionale weergave het meest correct. Maar met de beperkingen van de hedendaagse techniek is een twee-dimensionaal model vele malen handiger: daarom zal ik het drie-dimensionale model in drie stappen moeten weergeven. Eerst dus de eerste en de tweede dimensie. Zoals je kan zien, bevindt de meeste spreiding zich op de horizontale dimensie. De afstanden op de verticale dimensie zijn kleiner. Je kan grofweg drie clusters zien:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kieskompas II: Onzekerheid partijposities

Gisteren schreven we reeds over de zwakte van het Kieskompas: politieke partijen positioneren zich niet consistent in het model van het Kieskompas. Dat maakt de posities van partijen in de ruimte onzeker. In dit tweede deel onderzoeken we wat de mogelijke posities van de partijen zijn. Dit is een bijdrage van Tom Louwerse.

Er wordt door politici en opiniemakers zeer veel waarde gehecht aan de posities die partijen zijn toegekend in het Kieskompas. Het Kieskompas lijkt te impliceren dat ze met grote precisie de posities van partijen kunnen vaststellen. Hier zitten echter flink wat haken en ogen aan. De schalingslogica die zo’n ruimtelijk model onderligt gaat er vanuit dat antwoorden op stellingen samenhangen: partijen die hogere belastingen willen, willen ook hogere uitkeringen. In de praktijk geven partijen niet altijd van die consistente antwoorden. Daarom zijn hun posities in het model niet allemaal even zeker.

Betrouwbaarheidsintervallen van de partijen

Om uitdrukking te geven aan deze onzekerheid kan je een betrouwbaarheidsinterval berekenen voor de posities van partijen in de ruimte. Deze geeft aan hoe (on)zeker de posities van de partijen zijn. Het Kieskompas doet dit al voor de positie van de gebruiker. Als jij als kiezer in de ruimte wordt geplaatst staat er een cirkel om je heen die aangeeft waar je met een bepaalde mate van zekerheid staat, op basis van de antwoorden die je hebt gegeven. Dat kan ook gedaan worden voor de posities van partijen. Die posities zijn immers gebaseerd op een dertigtal stellingen, maar de selectie van die stellingen is in zekere zin willekeurig. Men had ook hele andere stellingen kunnen kiezen en daarmee was men wellicht op (net iets) andere partijposities uitgekomen. Deze onzekerheid kan gesimuleerd worden door duizend willekeurige steekproeven te trekken uit de dertig stellingen (het zogenaamde bootstrapping) en de positie van de partijen te berekenen voor elk van die steekproeven. Je kan in de figuur hierboven rond de positie van iedere partij een ellips zien (klik op het plaatje voor een grotere versie). Deze ellipsen geven het gebied weer waar met 95%-zekerheid kunnen zeggen dat de partij daar staat. Hoewel deze simulatie waarschijnlijk niet geheel overeenkomt met de manier waarop de stellingen voor het Kieskompas zijn geselecteerd, geeft dit een indruk van de consistentie en zekerheid van de partijposities.

Omdat het Kieskompas om begrijpelijke redenen ‘maar’ dertig stellingen gebruikt, zal er altijd enige onzekerheid over de positie in de politieke ruimte bestaan. Middenpartijen zullen op sommige onderwerpen ‘links’ zijn en op andere ‘rechts’, waardoor de cirkel om de antwoorden van deze partijen relatief groot zal zijn. Als dit bij veel partijen het geval is, kun je je afvragen of je de antwoorden op de stellingen wel op één of twee schalen kunt plaatsen. Je kan zien dat de posities van sommige partijen in het Kieskompas weinig consistent en onzeker zijn:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kieskompas I: Modellen van partijposities

Er is veel discussie over de betrouwbaarheid van het Kieskompas. In een drietal artikelen zullen wij deze betrouwbaarheid proberen te achterhalen. Vandaag deel één: hoe betrouwbaar is de plaatsing van de partijen in de ‘politieke ruimte’.

Ruimte van het Kieskompas

Andre Krouwel, de man achter het Kieskompas, klaagt dat de Stemwijzer ‘kiezers voorliegt’ over de standpunten van politieke partijen. Een van de grote voordelen van zijn stemwijzer is dat het Kieskompas heel transparant is over de standpunten van politieke partijen. Echter bij het interpreteren van de posities van politieke partijen in zijn Kieskompas is voorzichtigheid ook geboden.

Meteen bij het uitkomen van het Kieskompas was er zeer veel aandacht van partijen en opiniemakers over de plaatsing van partijen in de politieke ruimte (klik op het plaatje voor een grotere versie). Anja Meulenbelt spinde er heel druk op los: D66 was volgens haar maar een rechtse partij en ook GroenLinks was een aardig eind naar rechts verschoven, ten opzichte van de SP. De Dagelijkse Standaard vond dat de PVV wel heel links staat in dit Kieskompas, dichtbij de traditionele linke partijen. Ook de Trouw berichtte uitgebreid over de posities van partijen in het landschap. Echter de ruimte waarin de partijen geplaatst zijn, is niet gebaseerd op de partijposities, waardoor uitspraken de posities met een grote korrel zout genomen moet worden.

Achter het Kieskompas zit een ruimtelijke theorie van partijcompetitie: kiezers kiezen voor de partij, die het dichtst bij henzelf staat in een politieke ruimte. De verschillen tussen partijen kan in ruimtelijke termen begrepen worden: sommige partijen en kiezers zijn links, sommige partijen en kiezers zijn rechts. Rechtse kiezers stemmen volgens deze theorie op rechtse partijen. In het geval van het Kieskompas wordt zo’n ruimte opgebouwd uit allerlei stellingen waar partijen en kiezers in meer of mindere mate mee instemmen. Het centrale idee achter deze stellingen is dat deze met elkaar samenhangen. Je kan op basis van een antwoord op de ene stelling, het antwoord op een andere stelling voorspellen: iemand die voor hogere belastingen voor de rijken is, is er waarschijnlijk ook voor de kinderbijslag inkomensafhankelijk te maken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politieke programma’s vol wantrouwen

Big Brother graffiti (Foto: Wikimedia Commons)

Hoe de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Aan de verkiezingsprogramma’s van verschillende politieke partijen kun je makkelijk aflezen wie zij het minst vertrouwen. Neem de proef op de som, zoek het woord ‘fraude’ op en je weet wie wie wantrouwt. Het levert zeer herkenbare en soms erg hilarische ideologische tegenstellingen op. Meest genoemd als fraudeur is de uitkeringsgerechtigde, maar ook mensen die langdurige zorg aanvragen vertrouwen sommige partijen voor geen meter.

Bij het CDA in het programma ‘Slagvaardig en samen’ – net zoals bij zowel PvdA als VVD – zijn het de bijstandsgerechtigden en gezinsmigranten de die verdacht worden van fraude. Zij krijgen een eigen, speciale vermelding in elk van deze programma’s. De SP verwacht echter meer fraude aan de bovenkant van de samenleving. De socialisten roepen bijvoorbeeld op tot meer fraudebestrijding door het Openbaar Ministerie bij de fiscus. Wellicht te verwachten bij een verkiezingsprogramma met de titel ‘Een beter Nederland voor minder geld’? De ChristenUnie (‘Vooruitzien’) maakt slechts een keer melding van het woord ‘fraude’, in relatie tot het gebruik van studiefinanciering. De partij van Rouvoet vertrouwt de student dus voor geen cent.

D66 – met hun verkiezingsprogramma ‘We willen het anders’ – gooit het over een hele andere boeg door in te zetten op een Meldpunt voor Slachtoffers Identiteitsfraude. Verdachte onbekend. Hetzelfde geldt voor de SP, die ook bang is voor internetfraude. Daarnaast vermoedt D66 vooral grote kans op fraude bij de mensen die een persoonsgebonden budget in de zorg aanvragen. Ook Trots Op Nederland vindt de zorg verdacht voor fraude, met name mensen die langdurige zorg vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten vergoed krijgen. De enige partij die mensen in Nederland volledig lijkt te vertrouwen is GroenLinks. Het woord ‘fraude’ komt in het verkiezingsprogramma ‘Echte keuzes voor de toekomst’ op geen enkele plek voor.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wat water ons bindt, wat water ons scheidt

Dolle boel bij de Gay Pride (Foto: Flickr/FaceMePLS)

Het is de komende dagen een drukte van belang in en rond het Nederlandse water. Dat water wat ons zo bindt, maar ook zo uit elkaar kan drijven. Want water is niet alleen de gemeenschappelijke vijand van droge voeten. Het dwingt ook tot gepoliticeer, waarover later meer.

Zolang het water zich koest houdt, doen we er graag leuke dingen mee. En daar staat de agenda dezer dagen dan ook vol mee. Een ander stukje Neerlands trots, groente en fruit, dobbert van vrijdag tot en met zondag rond in het Westlands Varend Corso. Wie dat te gezapig vindt, gaat de spectaculaire reddingacties van de Katwijkse Reddingsbrigade bekijken, want op water kunnen we ook heel stoer zijn. De meer sportievere geesten doen vanaf zaterdag natuurlijk een week lang mee aan de Sneekweek en wie niet van varen houdt, maar wel op een andere manier het water wil trotseren, doet een poging kampioen fierljeppen in Linschoten te worden.

Een en al gezellige gezamenlijkheid? Juist op dat element dat ons kleine landje zo groot heeft gemaakt? Wereldwijd worden we geroemd om hoe wij het water beheersen. We houden het buiten beroemde dijken, we reguleren het strak met polders en kanalen. En voor verstandig en schoon gebruik hebben we zelfs een royaal waterhoofd, dat overal met respect wordt ontvangen. Zo schoon en verstandig gaat het er echter niet overal aan toe. Ditzelfde weekend wordt het water misbruikt in een voormalig VOC-bolwerk. De luisterrijke gay-pride bootjes gaan feesten in de Amsterdamse grachten. Dat op zich is niet het misbruik van onze nationale natte trots. Dat hoort juist bij die trots. Maar, zoals iedereen inmiddels weet, het CDA vaart mee!

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.