Wat de camera niet ziet

Het ene toezicht is het andere niet. Er wordt semipermanent gelet op zowat al onze publieke gedragingen: camera’s kijken of iedereen zich aan de snelheidsregels houdt, zich op straat niet agressief gedraagt, geen zakken rolt in winkels of verdacht rondhangt. Vanmorgen las ik een reportage over de onzalige vorm die cameratoezicht in Dubai heeft aangenomen. Op straat, in taxi’s, in hotels, in winkels: iedereen wordt overal gevolgd, en die camera’s worden steeds slimmer. Ze doen aan gezichtsherkenning, ze kunnen je locatie aan elkaar doorgeven, ze kunnen al wie op een vip-lijst staat een voorkeursbehandeling geven en wie op een zwarte lijst voorkomt meteen bij de politie melden. Wie ergens op betrapt wordt krijgt subiet straf, en met mazzel word je alleen het land uitgebonjourd.

Miljoenenboetes voor KPN, Tele2, T-Mobile en Vodafone

NIEUWS - De ACM (Autoriteit Consument en Markt) beboet KPN, Tele2, T-Mobile en Vodafone voor onjuiste en onvolledige informatie over hun aanbod op hun websites voor consumenten. In totaal is er voor ruim 12 miljoen euro aan boetes opgelegd.

De boetes zijn opgelegd voor “het niet duidelijk vermelden van eenmalige kosten bij de aanbieding van een abonnement, waardoor het aanbod goedkoper lijkt dan het in werkelijkheid is (KPN, Tele2, T-Mobile, Vodafone), het vermelden dat databundels voor gebruik ‘onbeperkt’ waren, terwijl dat niet zo was binnen de EU (Tele2, T-Mobile), bel- en sms-bundels als ‘onbeperkt’ aanbieden, terwijl er een maximum van 3000 belminuten/sms gold (KPN) en een abonnement in combinatie met een toestel aanbieden tegen een prijs die alleen gold voor consumenten die al internetklant waren bij Ziggo. Als je dat niet was, kostte het abonnement 5 euro meer (Vodafone)”.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Bron: pixabay.com

Slimme meter?

COLUMN - Ik ben de installateur van de “slimme meter” al een paar keer misgelopen. Toen hij – volgens een keurige brief – zou komen, kwam hij niet. Later vond ik op verschillende andere tijdstippen bericht dat hij langs was geweest, toen ik niet thuis was. Maar ik ben niet zo happig op dat ding, dus ik ben er niet achteraan gegaan. Maar Liander wil het blijkbaar heel erg graag, want pas geleden kreeg ik weer zo’n brief dat ik nu toch echt binnen 4 weken een afspraak moet maken. En ik was van plan dan toch maar overstag te gaan, want je kunt de verbinding (waar ik dus een probleem mee heb, want privacy en hacken en ik wil dat soort shit gewoon niet in mijn huis, rot op met je Internet of Things) ook uitzetten. Het is tenslotte best ouwe meuk wat hier in de meterkast hangt.

Kassa

Na de uitzending van Kassa van afgelopen zaterdag ga ik eerst maar even uitzoeken welk merk Liander gebruikt. En of dat allemaal wel veilig is. Want een jaar geleden werd al geconstateerd dat de slimme meters van Landis & Gyr niet voldoen aan de eisen, waarna minister Wiebes gesommeerd heeft al die krengen stante pede te vervangen. Dat is voor een groot deel inderdaad gebeurd, maar het blijkt dat de netbeheerders het probleem niet heel erg serieus hebben genomen. Ze hebben daarna Honeywell-meters ingekocht en geplaatst, die zo mogelijk nog gevaarlijker zijn. Het gaat bij beide modellen om niet passend schroefdraad op een onderdeel, waardoor er gas zou kunnen gaan lekken.

Foto: cc commons.wikimedia.org. Auteur Arch File Slotervaart ziekenhuis Amsterdam 6

Malaise in de marktwerking

COLUMN - Het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen zijn al jarenlang zorgenkindjes. Paar keer bijna failliet gegaan, fiks gedonder gehad met eigenaars of bestuursleden, en ze zaten geregeld diep in de rode cijfers. De IJsselmeerziekenhuizen waren inmiddels onder verscherpt toezicht gesteld, het Slotervaart bleek na de zomer 4,6 miljoen in het krijt te staan en presteerde al jaren slecht. De ziekenhuizen bedelden bij de bank en bij zorgverzekeraars om uitstel van terugbetaling van leningen – een veeg teken. Bovendien hadden de specialisten in het Slotervaart het vertrouwen in een van de bestuurders al voor de zomer opgezegd. Ook de Inspectie had haar zorgen uitgesproken.

Dat de zorgverzekeraars niet langer voor het kennelijk onverantwoorde bestuur en beheer van deze ziekenhuizen wilden opdraaien, vind ik dan niet zo heel vreemd. Ook dat hoort bij de zo bejubelde marktwerking in de zorg. Sterker: dat lijkt me een van de weinige verstandige gevolgen van zo’n aanpak. Zorgverzekeraars zijn er immers niet om de kassen van kennelijk onbekwame bestuurders te spekken. Dat de schuldeisers de ziekenhuizen zo snel ontruimden, lijkt me daarenboven een teken dat er meer aan de hand is: de gedachte aan malversaties dringt zich onwillekeurig op.

Dat laat onverlet dat de ontruiming bepaald chiquer had gekund. Op z’n minst hadden alle opgenomen patiënten eerst volgens afspraak behandeld moeten worden, en naar andere locaties overgebracht zodra ze daarna weer enigszins op de been waren. Mensen een paar uur voor hun operatie naar huis sturen is ronduit smakeloos – je wilt nooit en te nimmer dat een zorgverzekeraar zoiets veroorzaakt, of faciliteert.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Autoriteit Persoonsgegevens verre van waaks als privacy-waakhond

ANALYSE, OPINIE - Volgens Wim Jongejan, voormalig huisarts, faalt de Autoriteit Persoonsgegevens in haar toezicht op de bescherming van de privacy in de zorg:

Terwijl de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in haar jaarverslag over 2016 opgeeft over alles waar ze op toe zag o.a. in de zorg, is het goed op deze plaats eens stil te staan bij het aperte falen van de AP. Juist over zaken, waarvan de AP door deelname aan Europees overleg weet van had, liet ze duidelijk steken vallen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Winkelwagentje

COLUMN - Vorige week was ik het abrupt zat: ik wil geen kip of vlees meer kopen. De afschuw van de vleeshandel overviel me plotseling. Die werd niet eens veroorzaakt doordat we voor de zoveelste keer middenin een voedselschandaal zaten – ook al schrok ik enorm dat er miljoenen kippen ‘geruimd’ moeten worden, zoals vergassen tegenwoordig eufemistisch heet, omdat een roofhandelaar het efficiënt achtte om flink met gif in kippenstallen rond te spuiten.

Evenmin was het omdat het toezicht van de Nederlandse overheid op de veehouderij kennelijk zo armzalig is dat een veeboer met een beroepsverbod in Duitsland hier stal na stal kan openen, ook al zijn z’n dierenonderkomens evident ondermaats en onveilig, en leidde zijn laatste misstap tot het levend verbranden van maar liefst 20.000 varkens – en dat de overheid zelfs dán nog niet ingrijpt.

Wat me zo faliekant deed omslaan, was een eenvoudig spotje van Wakker Dier.

Je ziet een varkentje dat krabbelt in een winkelwagen en vergeefs probeert om uit het karretje te klimmen. Zo’n winkelwagentje, meldde de stem die bij de spot hoorde ons, komt vrij nauwkeurig overeen met de leefruimte van varkens die wij voor de slacht grootbrengen.

Foto: Andrew Black (cc)

Kwaliteit van hoger onderwijs (9) – opleidingen controleren

ANALYSE - Lees ook deel één, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven en acht.

In deze serie is uitgebreid aandacht besteed aan hoe in ons hoger onderwijs het toezicht op kwaliteit is geregeld. In dit laatste artikel in deze serie wil ik het hebben over wat er beter kan aan de externe kwaliteitscontrole op opleidingsniveau. Want hé, na acht stukken over wat er allemaal niet deugt aan wetten, wetsvoorstellen, instanties en systemen, mag de lezer ook wel een visie verwachten over hoe het dan wél moet.

Hoe kan het beter?

Momenteel kennen we twee soorten controles op opleidingsniveau: beperkt en uitgebreid. De uitgebreide controle vindt plaats bij hogescholen en universiteiten die een toets op instellingsniveau niet hebben gehaald, of niet hebben gedaan. Bij de uitgebreide controles op opleidingsniveau is naast kwaliteit ook aandacht voor beleidsmatige onderwerpen. Terwijl als de opleidingskwaliteit goed is, we aan kunnen nemen dat bijvoorbeeld het personeelsbeleid ook op orde is. Als we die conclusie doortrekken, en de uitgebreide controles afschaffen, hoeft het panel van deskundigen dat langs komt zich alleen op de inhoud van het onderwijs te richten. En dat is toch veruit het boeiendst.*

Een andere verbetermogelijkheid is de controle van een opleiding aan de ‘achterkant’ te beginnen: bij het door de studenten gerealiseerde eindniveau. Ook nu al kijkt het panel van deskundigen naar de afstudeerstage, eindscriptie, de meesterproef, het eindportfolio, het kunstwerk, of wat het dan ook is waarmee studenten aantonen dat ze het gewenste eindniveau bereikt hebben. Wanneer het panel begint bij het eindproduct, en uit een steekproef blijkt dat de studenten het juiste niveau hebben, kunnen we er van uitgaan dat het onderwijs dat daartoe heeft geleid óók van niveau is. En geen verder onderzoek behoeft. Wanneer er uit de eindwerken van studenten wel blijkt dat ergens iets aan schort, kan een panel besluiten tot een controle ‘on site’, of gesprekken met de opleiding.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Margolum Smargol (cc)

Kwaliteit van hoger onderwijs (8) – het verminderen van de toezichtlast

ACHTERGROND - Lees ook deel één, twee, drie, vier, vijf, zes en zeven.

Veelgehoorde kritiek op het toezicht in het hoger onderwijs, is dat het te veel (bureaucratische en financiële) lasten met zich meebrengt. Vaak richt deze kritiek zich op de externe controle op opleidingsniveau, de opleidingsaccreditatie. Dit is niet altijd terecht. Zoals eerder in deze serie al is beschreven komt veel van de last die docenten ervaren helemaal niet voort uit deze kwaliteitscontroles, maar uit gebrekkig beleid van de eigen instelling. Ook de financiële lasten van de opleidingsaccreditaties vallen op de totale kosten van het onderwijs reuze mee.

Aan de andere kant: het klopt dat we veel instanties hebben die zich bezig houden met toezicht. Intern hebben instellingen medezeggenschapsraden en opleidingscommissies (al is hun formele invloed beperkt). Instellingen hebben een Raad van Toezicht. Extern houdt de NVAO toezicht op de kwaliteit van opleidingen, maar toetst tevens op instellingsniveau (hier beschreven). Er is ook een landelijke Reviewcommissie. Die controleert of instellingen zich houden aan afspraken met OCW (‘prestatieafspraken’) waarmee ze extra geld kunnen krijgen. De Onderwijsinspectie houdt toezicht op het stelsel van hoger onderwijs. En de Commissie doelmatigheid oordeelt over de vraag of een nieuwe opleiding iets toevoegt.

Foto: SP (cc)

Kwaliteit van hoger onderwijs (7) – slechte doelstellingen, slechte voorstellen, slechter toezicht

ACHTERGROND - Lees ook deel één, twee, drie, vier, vijf en zes.

Het ministerie van onderwijs werkt aan een nieuw systeem voor het toezicht op de kwaliteit van het hoger onderwijs, onder de noemer ‘accreditatie 3.0’. Zoals besproken in de vorige twee stukken zijn enkele doelstellingen die aan die wijziging ten grondslag liggen twijfelachtig. En als de doelstellingen niet deugen, dan deugen de nieuwe regels natuurlijk ook niet. In dit artikel een opsomming van een aantal vreemde wendingen die de minister wil maken.*

Eén van de voorstellen is om voortaan toe te staan dat opleidingen worden gekeurd door medewerkers van de eigen instelling. Zolang het niet de opleiding is waar ze zelf aan verbonden zijn. Zo iemand komt in een onmogelijke positie, als het oordeel richting een onvoldoende zou gaan. Een (mogelijke) sluiting van een opleiding zal hem of haar niet in dank worden afgenomen door de collega’s daar, en ook niet door leidinggevenden. Ook in het panel van experts leidt het tot een ongemakkelijke positie. Stel: de expert die verbonden is aan de instelling waarvan een opleiding gekeurd wordt, is positiever dan de andere panelleden. Dat kan onmiddellijk wantrouwen oproepen: hoe onafhankelijk is dit panellid? Uiteraard komt dit alles ook niet ten goede aan het maatschappelijk vertrouwen in ons hoger onderwijs.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Geheime, zwarte gaten

OPINIE - Amerikanen martelen, Nederlanders niet. Tenminste: niet zolang we er geen (journalistiek) onderzoek naar doen. Maar helaas: geheime diensten zijn in Nederlandse media weinig sexy. En zo modderen ze voort.

Het kostte de Amerikaanse politica Dianne Feinstein (81 jaar – u leest het goed) ruim zes jaar om een rapport over Amerikaanse martelpraktijken boven tafel te krijgen.

Tot dat moment, nu een maand geleden, waren er goed gedocumenteerde vermoedens in Amerikaanse media. Het was wachten op een officiële bevestiging van de CIA zelf. En die ligt er nu – binnen één generatie. Rijst de vraag wat dit rapport zegt over de openbaarheid van de praktijken van de Nederlandse geheime dienst: AIVD. Wie zou in het Nederlandse parlement zo’n rapport boven tafel kunnen krijgen? Over, zeg, de Molukse treinkapingen, acties tegen de Nederlandse kraakbeweging, optreden van Nederlandse militairen in Libanon, Joegoslavië of Afghanistan?

Waarschijnlijk niemand.

Parlementair toezicht op de AIVD valt onder de Commissie Stiekem waarin fractieleiders vooral zaken geheim houden, want zo is het nu eenmaal institutioneel verankerd. Dus zijn we aangewezen op de vierde macht – de pers. Maar wie houdt zich actief met de geheime dienst in Nederland bezig? Je moet aan diepe zelfhaat lijden om in het onderwerp te duiken. Zelden blijven zoveel deuren gesloten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende