De wereld is wreed. Wereld en wreed, het scheelt de L van liefde. Wreedheid zou uitsluitend in kunst een plaats moeten hebben. Als afbeeldingen van mythologische verhalen. Als uitbeelding van religieuze sprookjes. Als verslag van historische gruwelijkheden. Als weergave van de duistere kanten van de mens.
Dat katholieken er lang geleden barbaarse bekeringen op na hielden is bekend, maar volgens Richard Verstegen (1550-1640) konden protestanten er ook wat van. In zijn Theatrum Crudelitatum haereticorum (1587) hield hij de gruwelijkheden bij die protestantse gelovigen op katholieken botvierden. Op deze afbeelding gaan Hugenoten te keer, die zelf ook wreed vervolgd werden.
Horribilia scelera ab Hugenotis in Gallijs perpetrata, 1587.
Aan sommige bijbelse verhalen kleeft heel wat bloed.
Cornelis Cornelisz. van Haarlem, De kindermoord te Bethlehem, 1590.
Caravaggio, David met Goliath’s hoofd, 1607.
Artemisia Gentileschi, Judith en Holofernes, 1620.
In Den Haag maakte een opgehitste mensenmassa een wreed einde aan het leven van Johan en Cornelis de Witt.
Jan de Baen, De lijken van de gebroeders de Witt, 1672 – 1675.
De wereld is niet wreed. Het zijn de mensen. Of zijn de wreedheden onder het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime begaan door figuren die weinig menselijks meer hadden?
