Kunst op Zondag en de drie van Venlo

Tegenover het station van Venlo liggen twee mooie musea: Museum Van Bommel Van Dam en het Limburgs Museum. Deze zomer vind je hier een interessant programma voor een culturele ontdekkingsdag in het zuiden. Voor Kunst op Zondag bezocht ik de zomerse drie van Venlo. Het zijn de tentoonstellingen Giselle Kuster en It’s not a Joke in Museum Van Bommel Van Dam en bij de buren (het Limburgs Museum) de Hete Vuren. [caption id="attachment_358320" align="aligncenter" width="450"] Impressie van het aanbod in Giselle's galerie in Leiden© collage WL.[/caption] Kennismaking met Giselle Kuster Tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling 'De luiken Open' van Evert Thielen (Venlo, 1954) zag ik een oproep voor werken van Giselle Kuster (1911-1972). Voor mij een onbekende schilder. Maar de oproep leverde tot grote verrassing van het museumteam ruim 130 werken op. Ook het museum zelf heeft verschillende werken van Kuster in haar collectie. Uit dit grote aanbod zijn 75 werken geselecteerd die je in vier thema’s kennis laten maken met het  leven en werk van Giselle Kuster. Haar ouders hadden een kledingatelier. Al vroeg zagen zij dat hun dochter een groot tekentalent had. Giselle kreeg tekenles en ging na de middelbare school naar de kunstacademie in het Belgische Luik. In 1940 verhuist het gezin naar Leiden en Giselle opent daar haar eigen galerie. Naast eigen werk exposeert ze werk van tijdgenoten als Charley Toorop, Otto Rees, en Jan Sluijters. [caption id="attachment_358321" align="aligncenter" width="450"] Kuster verblijft in de jaren 50 zomers op Formentera © collage WL.[/caption] Onbegrensd Giselle Kuster In Venlo leer je Kuster kennen als een vrouw met een groot artistiek talent. Ze volgt onbevreesd haar eigen weg en probeert steeds nieuwe kunststijlen uit. In haar Leidse dagen wordt er minstens zo veel geld voor haar werk betaald als voor een doek van Sluijters. In Leiden leert Kuster student geneeskunde Carl van Essen kennen. Na WO II trouwen ze en wordt Van Essen uitgezonden als militair naar Nederlands Indië. Na en jaar volgt Kuster hem naar de Gordel van Smaragd. Over deze periode zegt  ze tegen een journalist, na terugkeer in 1951, dat de mensen en de natuur haar intens inspireerden. Ze zou genoeg inspiratie hebben opgedaan waaruit ze nog zeker tien jaar kon putten. [caption id="attachment_358319" align="aligncenter" width="450"] Kuster onderzoekt nieuwe stijlen in Indonesië © collages Wilma Lankhorst.[/caption] Indië en Formentera Na haar verblijf in Indië schildert Kuster portretfantasieën en geabstraheerde, gefragmenteerde voorstellingen die doen denken aan de kubistische uitingen van Pablo Picasso (1881-1973). Na terugkeer in ons land verhuist het echtpaar naar Maastricht. Kort daarna wordt het huwelijk ontbonden en verhuist Kuster richting Heerlen. In de jaren 50 en 60 is ze ’s zomers vaak op het Spaanse eiland Formentera. Met deze periode eindigt de tentoonstelling 'Onbegrensd Giselle Kuster'. Onbegrensd Giselle Kuster is nog tot en met 24 augustus 2025 te zien in Museum Van Bommel Van Dam. Kijk hier voor de details. MK = geldig. [caption id="attachment_358328" align="aligncenter" width="500"] It is not a joke, Flip flops © Hester Oerlemans © foto Wilma Lankhorst.[/caption] It is not a joke In de tentoonstelling 'It is not a joke' staat humor centraal. Elf kunstenaars dagen je uit om verder te kijken dan het, op het eerste oog, speelse element in hun werk. Ze zetten je aan tot nadenken en verder te kijken over thema’s als machtsmisbruik, genderongelijkheid en klimaatverandering. We zien beeldend kunstenaar Willem de Haan (1970) op het dak van ‘zijn’ motorhome door de grachten varen. Hoe klimaatbestendig had hij gebouwd? Verderop is er een stiltemoment in de kapel van Agatha Siwek (1972). Hier maak je kennis met de 'Barmhartige Bever'. De bever geeft zichzelf een opdracht: Jezus verlossen van zijn al meer dan 2000 jaar durende lijdensweg. [caption id="attachment_358318" align="aligncenter" width="450"] De Barmhartige Bever © Agatha Siwek © collage Wilma Lankhorst.[/caption] Nationale en internationale kunstenaars De elf kunstenaars komen uit verschillende landen. Je ziet werk van de Britse kunstenaar Sarah Lucas (1962). Zij brak al in de jaren 90 internationaal door met haar even humorvolle als confronterende kunstwerken. Ze stelt in haar werk vaak de heersende ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid aan de kaak. Bij de entree zie je werk van de Kroatische kunstenaar Nora Turato (1991). Met haar grote, locatie specifieke muurschildering vraagt ze zich af hoe authentiek wij eigenlijk nog zijn in een online wereld waarin alles draait om consumeren. 'It is not a joke' is een interessante ontdekkingsreis door de thema’s die we zo vanzelfsprekend vinden. Maar zijn ze dat wel? It is not a joke is tot en met 14 September 2025 te ontdekken in Museum Van Bommel Van Dam in Venlo. Kijk hier voor de details. MK = geldig. Deelnemende kunstenaars zijn Yael Bartana (IS, 1970), Salim Bayri (MA, 1992), Pii Daenen (NL, 1950), Ryan Gander (GB, 1976), Willem de Haan (NL, 1996), Sarah Lucas (GB, 1962), Tala Madani (IR, 1981), Hester Oerlemans (NL, 1961), Agata Siwek (PL, 1972), Ghita Skali (MA, 1992) en Nora Turato (HR, 1991). [caption id="attachment_358324" align="aligncenter" width="450"] Hete Vuren, het huiselijke vuur © collage Wilma Lankhorst.[/caption] Hete Vuren in het Limburgs Museum Ontdek in het Limburgs Museum de betekenis en de impact van vuur door de eeuwen heen. In de tentoonstelling 'Hete Vuren' zie je een selectie van ruim dertig schilderijen uit het Rijksmuseum met werken van onder andere Jan Steen, Gerard Dou en Jozef Israëls. [caption id="attachment_358323" align="aligncenter" width="450"] Hete Vuren, het vernietigende vuur © collage Wilma Lankhorst.[/caption] De Limburgse vuren Daarnaast vertellen ze in Venlo het Limburgse verhaal aan de hand van drie historische thema’s: 'Huiselijk Vuur' (Limburgs aardewerk), 'Vernietigend Vuur' (stadsbelegeringen) en 'Ambachtelijk Vuur' (de mijnindustrie). Het begon in Limburg allemaal met de vuursteen. Vuur als begrip is neutraal, door de eeuwen heen werd het een gereedschap voor de mens en dat roept sterke, verschillende gevoelens bij ons op. Ervaar je vuur als gevaarlijk of als sfeervol? Je krijgt een audio mee zodat je in je eigen tempo de verhalen kunt beluisteren. Daarnaast heeft het museumteam de Limburgse singer-songwriter Ylka Kolken uitgenodigd om twee nummers exclusief voor 'Hete Vuren' te schrijven. Zo hoor je zingend het verhaal van de mijnwerkers. [caption id="attachment_358322" align="aligncenter" width="450"] Vuren, het ambachtelijke vuur © collage Wilma Lankhorst.[/caption] M6: samenwerken de musea De tentoonstelling 'Hete Vuren' is een initiatief van M6, een samenwerkingsverband van zes Nederlandse musea: Gemeentemuseum het Hannemahuis, Musea Zutphen, Westfries Museum, Museum Gouda, het Markiezenhof en het Limburgs Museum. Het Rijksmuseum leent voor de M6 tentoonstellingen altijd aanvullende werken uit. Hete Vuren: Schatten uit het Rijks is nog tot en met 25 mei 2025 te zien in het Limburgs Museum in Venlo. Kijk hier voor de details. MK = geldig. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van de genoemde musea, kunstenaars en de bruikleengevers.

Door: Foto: It is not a joke, Authenticity Ha ha © Nora Turato © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Zaalimpressie van Dacia, rijk van goud en zilver © foto's en collage Wilma Lankhorst.

Tips voor de kerstvakantie van Kunst op Zondag

VERSLAG - Wie in de kerstvakantie graag een museum wil bezoeken, heeft in het noorden van ons land volop keuze. Voor Kunst op Zondag zet ik graag een aantal mogelijkheden op een rijtje. In Zwolle leer je Blaue Reiter-kunstenaar Marianne von Werefkin kennen. In Assen blinkt het goud van de Dacia. Labyrinthia is de nieuwe spannende collectie-opzet van het Drents Museum. Het kunst-drieluik in Assen is compleet met de eerste solotentoonstelling van de Duitse schilder van de Neue Leipziger Schule Mirjam Völker. In Paterswolde is de laatste expositie van ‘visitekaartjes’ te zien.

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werfkin © foto Wilma_Lankhorst

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werefkin © foto Wilma Lankhorst.

Marianne von Werefkin in Zwolle

Marianne von Werefkin is geboren in het Russische Toela in 1860. Om haar talent zo goed mogelijk te ontwikkelen, kreeg zij privéles van Ilja Repin, hij was de belangrijkste vertegenwoordiger van het Russisch Realisme. Von Werefkin was een serieuze en zeer getalenteerde leerling. Ze werd als jonge schilder al de Russische Rembrandt genoemd. Op haar achtentwintigste raakte ze gewond tijdens de jacht. Door een schot in haar rechter hand, haar schilderhand raakt ze gehandicapt. Ook dit voorval kon haar schilderstroom niet stoppen en begon met links te schilderen. In 1892 leert ze de Russische schilder Alexej von Jawlensky kennen, vier jaar later besluiten ze samen naar München te verhuizen. Daar sluiten ze vriendschap met Gabriele Münter en Wassily Kandinsky. In Zwolle ontdek je welke cruciale rol Von Werefkin speelde aan het begin van de 20ste eeuw in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland. Net als Gabriele Münter speelde zij een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het gedachtegoed van het kunstenaarsnetwerk Der Blaue Reiter. Marianne von Werefkin – Pionier van het expressionisme is nog tot en met 16 maart 2025 te zien in Museum de Fundatie in Zwolle.  MK=geldig.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Entree Museum STRAAT NDSM-plein Amsterdam © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag tentoonstellingstips september

NIEUWS - Dit is het derde deel en voorlopig laatste deel van de Kunst op Zondag tentoonstellingstips. Later dit jaar volgt een nieuw drieluik met tips. Voor de september tips ging ik op bezoek in twee Hanzesteden en de groene oase Almen in de Achterhoek. Dit drieluik sluit met een tip voor Museum STRAAT op de NDSM-werf in Amsterdam Noord.

Kunst op Zondag_Ellen Korth met #Walks in Museum EICAS (Deventer) © foto Wilma_Lankhorst

Ellen Korth met #Walks in Museum EICAS (Deventer) © foto Wilma Lankhorst.

Ellen Korth met #Walks in EICAS Deventer

Multimedia fotograaf/kunstenares Ellen Korth heeft een solo-expositie in museum EICAS in Deventer. EICAS   (European Institute Contemporary & Science) is het nieuwe museum voor modern kunst in de Hanzestad Deventer. Korth woont op korte afstand van het museum en sinds haar expositie #WALKS hier is te zien, loopt ze regelmatig binnen. #Walks is het resultaat van zeven weken elke dag wandelen – iedere dag dezelfde weg – iedere dag een foto – iedere dag printen. In de expositie zie je prints van deze wandeling op Japans papier, een film van de Walks, een video van het maakproces, een vloer vol geschreven met en-en-en-en Ellen’s stem. Lopend op blote voeten door de lichte museumzaal, luisterend naar de stem van Ellen voelt als een da-da-ervaring.

Foto: Sofonisba Anguissola portrettist van de renaissance © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag en de vrouwen in onze musea

ACHTERGROND - Met het oog op Internationale Vrouwendag op 8 maart a.s. ging ik voor Kunst op Zondag op zoek naar vrouwelijke kunstenaars die je nu kunt zien in de Nederlands musea. Na jaren van museale droefenis door een zeer beperkt aanbod van vrouwelijke kunstenaars, begint 2023 hoopvol. En als slagroom op de taart organiseert een team van het Rijksmuseum op 7 maart a.s. het symposium ‘Vrouwen van het Rijkmuseum’. Hier volgt een overzicht van tentoonstellingen van vrouwelijke kunstenaars die je nu in de Nederlandse musea kunt zien.

Collage van werken van Suze Robertson © collage Wilma_Lankhorst

Collage van enkele werken van Suze Robertson © collage Wilma L.

Suze Robertson (vandaag, 5 maart, voor het laatst)

Kunstenaar Suze Robertson na 100 jaar in de schijnwerper

Museum Panorama Mesdag (Den Haag) heeft kunstenaar Suze Robertson Suze Robertson Toegewijd. Eigenzinnig. Modern.  (1855-1922) in de schijnwerper gezet. Het is dit jaar 100 jaar geleden dat deze toegewijde, eigenzinnige, moderne Haagse schilder overleed. De overzichtstentoonstelling telt maar liefst 75 werken van haar. Voor velen is ze nog een relatief onbekende kunstenaar, na een bezoek aan Panorama Mesdag zul je haar en haar werk nooit meer vergeten. Je hebt(helaas) alleen vandaag nog voor deze mooie tentoonstelling. Voor wie vandaag niet naar Den-Haag/Scheveningen gaat, hier een link om mijn kennismaking met Suze Robertson te lezen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Theresie Tholen, Rivivere, campagnebeeld © De Domijnen Sittard copyright ok. Gecheckt 26-11-2022

Kunst op Zondag | vooruitblik 2021

NIEUWS - In de laatste editie van Kunst op Zondag van dit jaar, kijken we vooruit naar 2021. Op dit moment zijn alle musea helaas weer gesloten. Maar voor 2021 staan er weer veel mooie exposities ingepland. Uit het grote aanbod, heb ik een keuze gemaakt voor de eerste helft van het nieuwe jaar. Laat je ook in het komende jaar weer verrassen door Kunst op Zondag.

Kunst op zondag Rivivere campagnebeeld © De Domijnen Sittard

Campagnebeeld van Rivivere © De Domijnen Sittard.

Januari 2021

Rivivere herleven, nieuw leven inblazen, herbeleven

De Domijnen, Sittard

De museumdepots in ons land liggen vol met objecten. Er is vaak eeuwenlang volop verzamelend door museummedewerkers met een bepaalde bedoeling. Het verrast je misschien maar het was lange tijd niet gebruikelijk om informatie over de aankopen vast te leggen. En soms was de informatie gewoon onvolledig. Het gevolg hiervan is dat er objecten in de collectie terecht zijn gekomen die er volgens de huidige maatstaven niet meer passen of gewoon nooit geaccepteerd zouden zijn. Kapotte glaasjes, scherfjes en onderdelen van meubels of gereedschappen, spulletjes die niet compleet zijn of zwaar beschadigd.

Kunst op zondag Theresie_Tholen_FIFTY GRAMMS OF YELLOW _ De Domijnen Sittard 2021

Fifty gramms of yellow © Theresie Tholen De Domijnen Sittard.

Theresie Tholen

Conservator Kitty Jansen-Rompen van Erfgoedcentrum De Domijnen in Sittard raakte gefascineerd door het werk van beeldend kunstenaar Theresie Tholen. Tholen blaast op een bijzondere manier oude voorwerpen nieuw leven in. Kitty Jansen nodigde Theresie Tholen uit om een expositie samen te stellen. Jansen vroeg of de kunstenaar daarbij gebruik wilde maken van afgekeurde spullen uit de depots. Het resultaat is straks te zien in Rivivere.

Foto: Huub Zeeman (cc)

Kunst op Zondag | Musea: het nieuwe open

De musea ontvangen weer publiek. Ze zijn gehouden aan een protocol dat moet garanderen dat het bezoek met ‘gezonde afstand’ weer kunst bewondert.

Online kaartjes kopen, vastgestelde routes lopen, beperkt aantal mensen in de gebouwen en in de zalen, overal handgels,  geen groepsactiviteiten, performances en workshops. Het is voor iedereen nog wennen dat ‘nieuwe open’.

De voorlichting op de websites van de musea is net zo verschillend als de praktische uitwerking van het protocol.

Alle musea werken met toegang per tijdslot, online te reserveren. Eenmaal binnen mag je bij het ene museum zo lang blijven als je wil, bij een ander moet je er na 1 tot 2 uur weer uit.
Bij de een kun je handgel gebruiken door het met een voetpompje uit de fles te halen, bij een ander staan overal flesjes die iedereen met de handen aanraakt.
De route die je kunt lopen is bij het ene museum vrij strak bepaald, terwijl je in een ander museum wat vrijer rond mag kijken.
In sommige musea zijn ook restaurant, winkel en bibliotheek toegankelijk, bij anderen weer niet.

Soms gaat het er in het museum net zo aan toe als in de rest van de samenleving en loop je het risico dat er toch iemand binnen 1,5 meter naast of achter je gaat staan. (Meneer, u staat te dichtbij! – Nee hoor, ik sta toch 1,5 meter van het schilderij?!).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.