Christendom lijdt aan een martelaarscomplex

Candida Moss laat in haar nieuwste boek zien hoe de vroegchristelijke propaganda over de vervolgde kerk tot op de dag van vandaag doorwerkt in de houding van gelovigen. En hoe die niet bepaald tot dialoog uitnodigt. Sinds 9/11 is er een hoop aandacht voor de doorwerking van islamitische noties van het martelaarschap in de Koran op jihadistische terreur. Zo er al een parallel werd getrokken met christelijke voorstellingen, was het meestal in positieve termen: christelijke martelaren blazen zichzelf tenminste niet op. Candida Moss, hoogleraar Nieuwe Testament en Vroeg Christendom aan de University of Notre Dame (Indiana) vraagt echter aandacht voor de schaduwkanten van de christelijke verheerlijking van het martelaarschap. Niet alleen blijkt het populaire idee dat christenen driehonderd jaar lang bloedig werden vervolgd en voor de leeuwen gegooid voornamelijk gebaseerd op latere propaganda en mythevorming (lees haar boek); het doet ook de hardnekkige attitude bij christenen postvatten, dat de wereld om hen heen er op uit is om alles waar ze voor staan te vernietigen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De zure poes van Stine Jensen

Een gastbijdrage van Taede Smedes. Dit stuk verscheen eerder op zijn persoonlijke weblog.

Zoals ieder jaar verschijnt er in het kader van de Maand van de Filosofie ook dit jaar een essay dat je voor de schappelijk prijsje van €4,95 kunt aanschaffen. Dit jaar is dat essay geschreven door Stine Jensen en het is getiteld Echte vrienden. Ik heb het essay de afgelopen dagen gelezen, en ik ben erdoor ontgoocheld geraakt.

Vorige week stond er al een kleine voorpublicatie in De Volkskrant, als opiniebijdrage, en daarin vond ik Jensen al een sourpuss. Het stuk had een zeurderig toontje, alsof met Facebook, Hyves, Twitter en allerlei andere sociale media het einde van de wereld en vooral van onze persoonlijke privacy was aangebroken. Lieve Stine: mensen hebben geen privacy meer. De overheid weet alles van je, zodra je een bankrekening opent, en een bankpasje of een creditcard aanschaft.


Facebook-filosofie

Maar waar het Jensen in haar essay Echte vrienden om gaat, is wat zij noemt “intiem kapitaal”, oftewel “alles wat betrekking heeft op waardevolle persoonlijke informatie” (14) die macht en invloed geeft. Intieme informatie is informatie die je normaliter niet met Jan en alleman wilt delen, maar die niettemin volgens Jensen klakkeloos op Facebook etc. worden gedumpt. Wie het essay echter leest, zal uiteindelijk verward achterblijven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Gelovigen moeten geen vlees willen eten

Een gastbijdrage van Taede Smedes. Dit stuk vormt een nadere uitwerking van zijn opiniestuk in de Volkskrant. Het is in iets geredigeerde vorm overgenomen van zijn persoonlijke weblog.

Er dreigt een verbod op het onverdoofd ritueel slachten (halal, koosjer) van dieren. Met name islamitische en joodse organisaties verzetten zich gezamenlijk tegen een dergelijk besluit. In de media hebben woordvoerders van deze organisaties met name twee argumenten voorgelegd om de rituele slachtpraktijken te verdedigen:

1) Een alternatief voor onverdoofd ritueel slachten is voor joodse en islamitische gelovigen onbespreekbaar.

2) Onverdoofd ritueel slachten is humaner dan de huidige bio-industrie, omdat ook het welzijn van het dier bij leven centraal staat: koosjer/halal betekent dat het dier ook tijdens het leven goed behandeld dient te zijn.

Die argumenten blijken bij nadere analyse geen steek te houden.

De argumenten ontleed

Ten aanzien van argument 1: het eerste argument is erg problematisch. Zeggen dat alternatieven onbespreekbaar zijn betekent dat iedere verdere discussie categorisch wordt uitgesloten. Het argument is namelijk gebaseerd op de premisse dat de onverdoofde rituele slacht in de heilige geschriften van deze religies is vastgelegd. Deze teksten zijn heilig, zodat er niets aan mag worden toegevoegd of afgedaan. Uiteindelijk is het argument dat een alternatieve manier van slachten onmogelijk is, gebaseerd op openbaring. De woordvoerders van de joodse en islamitische organisaties beseffen uiteraard dat een rechtvaardiging van bepaalde praktijken op basis van een openbaringsargument in de huidige cultuur niet langer geaccepteerd zal worden.