Waar wonen de grillige kiezers?

Kiezers zijn niet trouw, maar in sommige gemeenten lijken ze ontrouwer dan in andere. Waar wonen de meest grillige stemmers? En waar is als partij veel te winnen en te verliezen? Dit wordt een vreemd verhaal. We kunnen de hierboven gestelde vragen namelijk (nog) niet beantwoorden. We hebben prachtige data, we  hebben prima analyses en we hebben een trend gevonden. Maar wat zegt deze trend? Dat levert ons dermate veel hoofdbrekens op, dat we uw hulp inroepen. Bij deze. Wat is er aan de hand? Het lijkt erop dat de zuidelijke gemeenten - Brabant, Limburg -  grilliger kiesgedrag vertonen dan de noordelijke en oostelijke gemeenten. Grillig betekent in dit verhaal dat partijen veel kiezers winnen en verliezen in het zuiden dan in het noorden. Een grillige kiezer is niet per se een zwevende kiezer: een grillige kiezer kan immers heel doelbewust stemmen. Dit is een hypothese met een belangrijke implicatie. Als het klopt, zou je kunnen concluderen dat partijen hun campagnestrategie meer op het zuiden moeten richten: mogelijk winst en verlies zijn daar namelijk groter. Zie onderstaande kaart die de mate van 'grilligheid' aangeeft. Daarom spreken we op onze burelen van 'swing-gemeenten'. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 08-09-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

PvdA en GroenLinks: schoothondjes van Rutte?

Emile Roemer (foto: Govert de Roos)Emile Roemer ergert zich aan de opstelling van de PvdA en GroenLinks. In een interview met NU.nl toont hij zijn verwondering over de medewerking van PvdA en GroenLinks aan sommige kabinetsmaatregelen. Zo steunde GroenLinks de missie in Kunduz en toonde de PvdA zich positief over de missie in Libië en het pensioenakkoord. Op deze manier kon Rutte volgens Roemer gemakkelijk in het zadel blijven:

“Op zulke momenten laat de oppositie het kabinet gewoon zitten. Hoe meer de oppositiepartijen dat doen, hoe meer ik ze verantwoordelijk acht voor het instandhouden van dit kabinet en de maatregelen op al die bezuinigingsterreinen.”

Volgens Roemer maken PvdA en GroenLinks het Rutte op deze manier erg gemakkelijk om lachend door te regeren:

“De oppositie moet stevig oppositie voeren op cruciale punten. Ik roep GroenLinks en zeker de PvdA op om een keer nee tegen Rutte te zeggen. Die man breekt wel met de kleinst mogelijke meerderheid sociaal Nederland af. Ze hebben zich in de luren laten leggen.”

Dat is een stevige uitspraak van Roemer. Maar is het nu echt zo dat GroenLinks en PvdA aan de leiband van de premier lopen en zijn kabinet keer op keer in het zadel houden als het voor de coalitie lastig wordt? Dat beeld is sterk overdreven.

Quote du Jour | Schriftelijke stemming

…de essentie van een schriftelijke stemming is dat het niet gaat over personen en dat die dus ook niet genoemd worden…

Aldus Tweede Kamervoorzitter Verbeet gisteren. De benoeming van dhr Buruma tot de Hoge Raad was onderwerp van stemming. Je kon voor stemmen of voor stemmen. Maar blanco stemmen en dan zeggen dat je blanco gestemd hebt, dat mag dus niet. Want een schriftelijke stemming is geheim. Want het gaat over personen. Of zo.
Is dit wel terecht? Ten eerste is een stemming een farce als er eigenlijk niets te kiezen valt. En ten tweede is het natuurlijk een vreemd iets in een democratie wanneer een volksvertegenwoordiger ergens op kan stemmen zonder dat de mensen die de volksvertegenwoordiger hebben gekozen weten wat hij/zij in hun naam doet? Zelfs als het gaat over personen. Want personen in dit geval zijn publieke functies.

(Dit alles nog even los van het feit dat in Nederland het stemgedrag van politici in het verleden alleen te doorgronden is door academici met twee titels en heel veel tijd over)

Update: Nadere bestudering van deze stemming levert een aantal vraagtekens op. Kennelijk is het circus rondom zo’n benoeming toch complexer. Het is namelijk niet zo dat de Hoge Raad maar 1 kandidaat naar voren schuift. Nee, ze geven een lijst met zes kandidaten waar er eentje op plaats 1 staat. En dan mag de kamer in commissie net doen alsof ze hier enige inbreng in hebben en de lijst beperken tot drie kandidaten. En die komen dan ter stemming in de kamer waar je vervolgens alleen op nummer 1 mag stemmen. Hoe krom kan je een systeem maken.
Twee leuke weetjes. Ten eerste ging het eigenlijk om twee posities. De positie van raadsheer voor de strafkamer van de Hoge Raad was voor Buruma. De positie voor raadsheer voor de civiele kamer was voor Mr. G. Snijders.
Ten tweede is de voorzitter van de commissie voor veiligheid en justitie welke deze voorstellen heeft ingebracht niemand minder dan Raymond van Roon (PVV). Dus als commissievoorzitter dien je iets in waarvan je weet dat je partij het wil afschieten. Dat moet best pijn doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

SP trouwste bondgenoot van de PVV?

De Tweede Kamer (Foto: Kaj Leers)Dit artikel is samen geschreven met Simon Otjes.

Volgens Elsevier is de SP de trouwste bondgenoot van de PVV in de Tweede Kamer. De partij zou het vaakst van alle oppositiepartijen meestemmen met de PVV. Elsevier-columnist Syp Wynia trekt in een bijgevoegd filmpje een snelle conclusie: SP en PVV kunnen maar beter zo snel mogelijk fuseren, want grote inhoudelijke verschillen zijn er niet. Als het inderdaad waar zou zijn dat de SP en de PVV vrijwel altijd hetzelfde stemmen, valt daar misschien iets voor te zeggen. Het is echter totale onzin.

Het achtergrondartikel in Elsevier weekblad waarnaar wordt verwezen geeft de achterliggende cijfers. Het betreft de analyse van het stemgedrag in de Tweede Kamer in de periode oktober tot maart 2010, in totaal 987 moties, in samenwerking met de Dienst Informatievoorziening Tweede Kamer. Deze cijfers zijn niet vrijelijk beschikbaar, maar zijn wel te reconstrueren aan de hand van de Handelingen van de Tweede Kamer. Wij komen in de periode 14 oktober 2010 tot 1 maart 2011 op in totaal 961 moties – niet precies hetzelfde aantal als Elsevier, maar het is onwaarschijnlijk dat dit verschil tot wezenlijk andere inzichten leidt.

Stemt de SP vaak hetzelfde als de PVV? Nee. De SP stemde in 35% van de stemmingen over moties hetzelfde als de PVV, dit is minder dan VVD, CDA, SGP, ChristenUnie, D66 én PvdA. Alleen de PvdD en GroenLinks stemden nog vaker anders dan de PVV. De echte bondgenoten van de PVV zijn CDA en VVD. Dat is ook niet verwonderlijk: de PVV steunt het kabinet van CDA en VVD omdat ze inhoudelijk verwant zijn. De PVV week soms wel af van het stemgedrag van CDA en VVD, maar minder vaak dan D66 dit deed tijdens kabinet Balkenende-II.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ik heb het niet van Joris Luyendijk, maar…

Uitsnede van de cover van 'Je hebt het niet van mij, maar…' van Joris Luyendijk

Met veel interesse heb ik het boekje van Joris Luyendijk gelezen ‘Je hebt het niet van mij, maar…‘. Luyendijk, journalist en antropoloog bracht een maand door aan het Binnenhof en probeerde de relaties tussen journalisten, politici, voorlichters en lobbyisten bloot te leggen. Luyendijk legt interessante patronen bloot.

In de ogen van Luyendijk is er een rare dynamiek aan de hand. We reduceren politiek tot wat er op het Binnenhof gebeurt en dat dan weer tot conflicten tussen politici. Maar daar ligt volgens Luyendijk eigenlijk niet de echte macht: de slecht ondersteunde Nederlandse politici laten hun oren met name hangen naar lobbyisten. Veel mensen wisselen ook tussen deze rollen: oud-politici worden lobbyisten, woordvoerders worden journalist en journalisten worden politici. Volgens Luyendijk is dit allemaal niet transparant en krijgen burgers hier maar moeilijk zicht op.

Luyendijk legt mooi de opmerkelijke elementen van de Haagse politiek weer. Laat ik een voorbeeld noemen: kamerleden hebben maar weinig ondersteuning. De medewerkers zijn vaak net-afgestudeerde academici. Luyendijk vergelijkt hen met co-assistenten die lange dagen en weken draaien in de hoop om een positie als ‘specialist’ (kamerlid) te krijgen. Sommige Amerikaanse senatoren hebben een staf van wel meer dan vijftig mensen. Een Nederlandse kamerlid heeft ongeveer één medewerker. Veel van de problemen in Den Haag zijn in mijn ogen op een manier op te lossen: betere ondersteuning. Meer medewerkers zodat Kamerleden zichzelf beter kunnen informeren, wat betekent dat ze minder afhankelijk zijn van lobbyisten; dat Kamerleden minder afhankelijk zijn van fractiespecialisten en dus zelfstandiger op kunnen treden; dat kamerleden beter contact kunnen houden met ‘de mensen in het land’ en dus niet alleen via de krant zich hoeven te informeren over wat er in de samenleving gebeurt; en dat de Tweede Kamer een beter tegenwicht kan geven tegen de ambtenaren op ministeries.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GroenLinks tussen SP en D66

Femke Halsema opende vorige week de discussie over linkse samenwerking. In haar ogen moest de PvdA kiezen tussen progressief-linkse samenwerking met D66 en GroenLinks, of conservatief-linkse samenwerking met de SP. Dat leidde tot negatieve reacties vanuit de PvdA en de SP. In de ogen van Halsema is de verwantschap tussen de progressief-linkse partijen D66 en GroenLinks sterker dan tussen de GroenLinks en de SP. Maar is dat echt zo? Lijkt GroenLinks meer op D66 dan op de SP?

Hieronder zien we de mate waarin fracties in de Tweede Kamer hetzelfde stemmen als GroenLinks tussen 1994 en 2010, de periode waarin de SP in de Tweede Kamer zit. Over de hele periode stemt GroenLinks meer dan 80% van de SP mee. In de periode 2003-2006 is dat bijna 90%. De verwantschap met D66 is veel kleiner: als D66 in het kabinet zit (en GroenLinks in de oppositie) stemmen de partijen minder dan 60% hetzelfde. Maar zelfs als D66 in de oppositie zit (2002, 2006-2010) is de gelijkenis in het stemmen minder dan 80%. Dat is consistent minder dan de verwantschap dan met de SP. In de laatste periode waarin D66, GroenLinks en de SP samen in de oppositie zaten stemde GroenLinks in 82% van de stemmen met de SP mee en ‘maar’ 78% met D66.

Gelijke stemmen met GroenLinks

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Stemgedrag bij regeringsverklaring: kloof oppositie-coalitie

Het stemgedrag van partijen betreffende de moties die zijn ingediend bij het debat over de regeringverklaring laten een duidelijke kloof tussen oppositie en coalitie zien. Aan de kant van de oppositie staan SP, GroenLinks, D66, PvdA en (iets verder weg) de ChristenUnie. Het ‘regeringskamp’ wordt naast VVD en CDA bevolkt door PVV en SGP. Hoewel er enkele verschillen zijn tussen de regeringspartijen en hun gedoogpartner PVV stemmen zij toch in 74% van de niet-unanieme stemmingen gelijk. De overeenkomst tussen oud-coalitiegenoten CDA en PvdA is 47%.

Op basis van het stemgedrag van partijen kun je een schatting maken van hun ‘ideaalposities’: de onderliggende verschillen van inzicht die ten grondslag liggen aan het stemgedrag. Het eendimensionale model hieronder afgebeeld is behoorlijk accuraat: met behulp van deze partijposities (en bijbehorende posities van elke motie) kun je 88,8% van de stemkeuzes correct voorspellen.

Stemgedrag rond de regeringsverklaring (1-dimensionaal, lijnen geven 95% credibility interval aan)

Aan de linkerkant van het spectrum staan achtereenvolgens PvdD, GroenLinks, PvdA, D66, SP en ChristenUnie. De laatste partij staat al iets verder naar het centrum. Aan de rechterzijde van het spectrum staan SGP, VVD, CDA en PVV. Dit stemgedrag lijkt sterk op dat in het vorige parlement, met een belangrijk verschil: PvdA en CDA staan nu duidelijk verder uit elkaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige