Stemtijd stemfietijd. Maar je kleuter is te gevaarlijk

Er wordt weer gekozen, en ik verbaas me steeds maar weer over de stemfie. De Kiesraad heeft er blijkbaar geen enkel bezwaar tegen als je een selfie maakt waarop je ingevulde stembiljet zichtbaar is, maar een kind meenemen in het stemhokje? Dat mag niet, “in verband met het stemgeheim”. Alleen als de voorzitter ervan overtuigd is dat het kind geen invloed kan uitoefenen, bijvoorbeeld omdat het nog vooral op potloden kauwt in plaats van ermee kleurt, wordt een uitzondering gemaakt. Het is een merkwaardige tegenstrijdigheid. De staat vertrouwt op de standvastigheid van burgers met een telefoon, maar niet op die van die met een kleuter. Een foto van je keuze delen met een publiek dat wél kan lezen, oordelen en liken is blijkbaar minder controlerend of bedreigend dan de aanwezigheid van een kind dat nog niet kan spellen. Het stemgeheim wordt hier niet beschermd, maar geritualiseerd: de oude regels zijn belangrijker dan de veranderende realiteit die ze moeten beveiligen. Want waar ligt de echte dreiging van beïnvloeding? Niet bij het kind dat het potloodje het liefst mee zou nemen, maar bij de druk buiten het hokje. Dwingende partners die “even overleggen”, werkgevers die subtiel aanmoedigen “voor stabiliteit te kiezen”, kerkgemeenschappen die hun stemadvies op de kansel projecteren, of criminele organisaties die hun belangen behartigd willen zien worden: dat zijn de echte erosies van het stemgeheim. Toch is daar geen regel voor. En sinds de stemfie kan je 'bewijzen' dat je gedaan hebt wat je is opgedragen. Maar de Kiesraad houdt zich liever bezig met de hypothetische macht van een kleuter dan met de feitelijke macht van algoritmes, sociale of echte druk en digitale echo­kamers. De belangrijkste reden dat stemfies niet verboden worden, is vermoedelijk de praktische onmogelijkheid van handhaving. Je kan mensen immers moeilijk dwingen hun telefoon tijdelijk af te geven. Mocht dat zo zijn, dan is dat misschien waar, maar tegelijkertijd een gemakzuchtige redenering. Want een regel die niet goed te controleren valt, is niet per definitie zinloos, zeker niet als het gaat om de bescherming van het stemgeheim. De logica blijft op zijn zachtst gezegd scheef: een kleuter naast je in het hokje geldt als een bedreiging van het democratisch principe, maar een publiek archief van stemfies is een onschuldige uiting van burgerschap. Daarmee wordt een systeem gecreëerd en in stand gehouden waarin sociale druk en manipulatie mogelijk vrij spel krijgen. Elke stemfoto is niet alleen een persoonlijke verklaring die trots online wordt geplaatst, maar ook een digitaal spoor dat anderen kunnen gebruiken om te meten, beoordelen en sturen. Of erger. Wat begint als een schijnbaar onschuldige vorm van zelfexpressie, eindigt zo als indirecte controle: precies wat het stemgeheim ooit moest voorkomen.

Door: Foto: Stempotlood Verkiezingen 2021 - Gebruik op Sargasso met toestemming. (c) Sidney Smeets

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Twitterfoto: Kiki Verheijen bewijst dat ze D66 gestemd heeft copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Stemfie bedreigt het stemgeheim

, door

OPINIE - De ‘stemfie’, een selfie inclusief ingevuld stembiljet, bedreigt niet alleen het stemgeheim, maar maakt ook stemmen ronselen doodeenvoudig.

Wilde u altijd al zeker weten of uw vrouw het juiste hokje rood maakte, maar mocht u niet mee in het hokje om het te controleren? Dan heeft u dankzij minister Plasterk een alternatief gekregen: dwing uw vrouw een stemfie te maken, ofwel een fotootje van haarzelf in het stemhokje, met het stembiljet. Ook als je je stem hebt verkocht, kun je nu eenvoudig bewijzen dat je je geld waard bent.

Kortom, met de stemfie staat het stemgeheim op de helling. Natuurlijk mocht je altijd al rondtoeteren op wie je ging stemmen, maar bewijs leveren was niet toegestaan. Het was een stuk privacy dat je wettelijk niet kon afstaan. Het is daarom vrij bizar dat de Kiesraad enerzijds wil optreden tegen stemmen ronselen, maar anderzijds een instrument toestaat waarmee ronselen nog eenvoudiger wordt: je hoeft nu niet meer machtigingen te verzamelen om je van stemmen te verzekeren, maar kunt ongelimiteerd om stemfies vragen.

Het lastige is dat het handhaven van een verbod om stemfies wel eens lastig zou kunnen worden. Mobieltjes zijn zo klein dat de voorzitter ze alleen kan waarnemen door zo’n beetje in het stemhokje te gaan staan, wat dan ook weer strijdig is met het stemgeheim. Een goed ontworpen stemcomputer zou het probleem allicht kunnen oplossen. Hoe dan ook, het lijkt erop dat de technologische werkelijkheid hoe dan ook met de papieren stemprocedure aan de haal gaat.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Stemfie niet verboden

, door

De rechter oordeelt dat de eisers terecht aandacht vragen voor de nadelen van de stemfie. De nadelen wegen zwaader van de voordelen. Maar dat wil niet zeggen dat de stemfies verboden worden.

De overheid heeft immers aangekondigd via posters in de stemlokalen bekend te maken dat kiezers niet hun stem bekend hoeven te maken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.