Worstelen met het communistische verleden

Het was een internationale televisie-hype, een aantal jaren geleden: de verkiezing van de grootste vaderlander. Er werden informatieve filmpjes vertoond, panels bediscussieerden de kandidaten, deskundigen hielden gloedvolle pleidooien voor deze of gene stichter schilder of wetenschapper, en daarna mocht het volk zijn stem uitbrengen. In Nederland dreigde Pim Fortuyn deze wedstrijd te gaan winnen, maar dat kon worden voorkomen. In Rusland, waar staats-tv-zender Rossia de wedstrijd organiseerde (getiteld ‘De naam van Rusland’), ging de eindstrijd tussen de laatste tsaar Nicolaas II, en de communistische dictator Jozef Stalin. Op dat moment werd er van hogerhand ingegrepen. De uitslag moest gecorrigeerd, zo werd medegedeeld, en plots bleek de middeleeuwse vorst Alexander Nevski de grootste Rus aller tijden. Nevski, die 800 jaar geleden de Duitsers en de Zweden had verslagen en geldt als een van de stichters van Rusland. Op de tweede plaats kwam de minister/hervormer Pjotr Stolypin (1862-1911), op de derde plaats Jozef Stalin en daaronder tsaar Nicolaas.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Een simpele verdwijning

, door

COLUMN - Iedere inlichtingendienst heeft zijn eigen stijl om mensen uit de weg te ruimen. De Chinezen laten niks merken maar wachten tot hun slachtoffer China bezoekt en laten hem dan patsboem verdwijnen. De Noord-Koreanen sturen moordenaars op pad maar letten erop zo min mogelijk sporen achter te laten. Net zoals vroeger, toen er, zoals na de moord op Trotsky, werkelijk jaren speurwerk nodig waren voordat het ernstige vermoeden dat Stalin erachter zat ook echt bevestigd kon worden.

De GROE komt ook bij u op bezoek maar laat daarbij zó veel sporen achter dat binnen korte tijd alle namen van agenten op straat liggen. Het kan ze gewoon geen moer schelen of ze gesnapt worden of niet, zolang de meerderheid van de Russen maar gelooft dat al die onthullingen westerse verzinsels zijn. En verraders zoals Skripal (de omschrijving komt van Poetin) maar gewaarschuwd zijn.

En nu lijken de Saoedi’s op dezelfde lijn te zitten. De moord op criticus (en Washington Post medewerker) Jamal Khashoghi in het consulaat in Istanbul was van een werkelijk obscene brutaliteit. Een krachtig signaal aan iedere dissident, volgens sommigen.

Maar daar zijn toch wel andere methoden voor. Met dit grove misbruik van diplomatieke onschendbaarheid hebben de Saoedi’s vrijwel de hele wereld tegen zich in het harnas gejaagd. Het is een grove belediging voor Erdogan en de Verenigde Staten. Die zullen elkaar de komende weken zeker vinden. Erdogan heeft, ondanks alle antiwesterse retoriek voor binnenlands gebruik, het Westen hard nodig om de Turkse economie te redden. Oud zeer verdwijnt als sneeuw voor de zon. Hij ging op de thee bij Merkel en afgelopen week werd pastoor Andrew Brunson ineens vrijgelaten. Dat laatste is de opmaat voor verdere gezamenlijke stappen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Massamoord is meestal genocide

, door

“Any of the following acts committed with intent to destroy, in whole or in part, a national, ethnical, racial or religious group, as such: ‘Killing members of the group; Causing serious bodily or mental harm to members of the group; Deliberately inflicting on the group conditions of life calculated to bring about its physical destruction in whole or in part; Imposing measures intended to prevent births within the group; and forcibly transferring children of the group to another group.”

De definitie van genocide die de Verenigde Naties sinds 1948 hanteren is geen objectieve definitie. Onder druk van de Sovjets werden bepaalde vormen van massamoord uitgesloten van de definitie. Niet verwonderlijk, als je bedenkt dat in 1948 de grootste massamoordenaar van de 20ste eeuw aan het roer stond van de USSR. Stalin vermoordde niet een paar Letten, Polen, Kozakken, monarchisten, intellectuelen en boeren. Nee, in zijn terreurcampagnes doodde hij ze met miljoenen tegelijk. De schattingen lopen uiteen, maar laten we het houden op 20 miljoen vermoordde mensen. Doorgaans letterlijk uit zijn naam, want Josef Stalin was zo zeker van zijn zaak, dat hij de doodsverklaringen zelf tekende. Kortom: de Georgiër was een massamoordenaar, maar was hij ook een genocidenpleger?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

Stalins blauwe potlood

, door

Historica Holly Case schreef een lang, maar fascinerend stuk over Stalin als eindredacteur:

Joseph Djugashvili was a student in a theological seminary when he came across the writings of Vladimir Lenin and decided to become a Bolshevik revolutionary. Thereafter, in addition to blowing things up, robbing banks, and organizing strikes, he became an editor, working at two papers in Baku and then as editor of the first Bolshevik daily, Pravda. Lenin admired Djugashvili’s editing; Djugashvili admired Lenin, and rejected 47 articles he submitted to Pravda.

Djugashvili (later Stalin) was a ruthless person, and a serious editor. […]

Being an author is well and good, […] but [Stalin] knew that editing was a higher power. Naimark argues that editing is as much a part of Stalinist ideology as anything he said or wrote. This insight warrants amplification. Under Stalinism, anyone could speak or write, but since Stalin was the supreme gatekeeper of the censorship hierarchy and the gulag system, the power to edit was power itself. […]

“We still lack a satisfactory theory of Stalinism,” writes Slavoj Žižek. Perhaps such a theory, when it comes, should take Stalin’s editorial mania seriously, not merely as a personal tic, but as a way of seeing the world and understanding history.