“Arabische Lente is strijd tegen kapitalisme”

Een opvallend Waanlinkje gisteren: wijdverspreid protest in Spanje tegen het economisch beleid. De protesten doen denken aan de spontane volksopstanden in Tunesië, Egypte en Jemen. Waait de Arabische Lente over naar Europa? De Israëlische schrijver Amnon Shamosh (82) denkt van wel. Hij ziet duidelijke overeenkomsten tussen de onvrede in de Arabische wereld en die in Athene, Parijs en Madrid. De protesten hebben volgens hem niet zoveel te maken met democratie maar eerder met corrupte leiders. In Egypte was men de zelfverrijkende kliek van Mubarak zat en in Europa voelt men zich ook in toenemende mate financiël genomen door haar leiders. De Arabische Lente is een strijd tegen (de uitwassen van) het kapitalisme stelt Shamosh. Naarmate de werkloosheid stijgt (Spanje >20%) zal de onvrede over bonussen aan de top alleen maar toenemen. Ook zijn de sussende woorden van (nationale) bankiers en politici steeds ongeloofwaardiger nu blijkt dat de financiële crisis nog lang niet is bedwongen. Volgens Shamosh zal de Arabische Lente zich daarom niet beperken tot het Midden-Oosten en Noord-Afrika en zal zij achteraf net zo bepalend blijken als de Russische en Franse Revolutie van respectievelijk 100 en 200 jaar geleden.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Volgt Rubalcaba Zapatero op?

SaillantLOGO Rubalcaba volgt nog deze ambtstermijn Zapatero op.

Zapatero lijkt op zijn laatste beentjes te lopen. De kiezer lijkt hem zat en zelf lijkt hij zijn eigen woorden ook nauwelijks meer te geloven. De kringen onder zijn ogen worden met de dag donkerder. Vorige week moest het leger er aan te pas komen om luchtverkeersleiders weer aan het werk zetten. Jjjosé Lllluis Rrrrodriguez Zzzapatero (de oppositie spreekt zijn naam conseqeunt spottend en tergend langzaam uit), was nergens te bekennen. De nieuwe oude minister van binnenlandse zaken, Rubalcaba, nam de honneurs waar. Nu viel de kwestie formeel ook onder zijn portefeuille, maar als we in Nederland de noodtoestand uitroepen, dan zullen we ook onze minister-president willen horen. Niet in Spanje. In Spanje is het wachten op de volgende verkiezingen: mei 2012. De socialistische partij wil dan het liefst afscheid hebben genomen van José Luis. Als opvolger zet ik mijn peseta’s alvast in op Rubalcaba. Hij zal het in 2012 moeten opnemen tegen Mariano Rajoy. Deze lispelende populist is populair bij rechts, maar gehaat bij links. Wil Rubicalba een kans maken, dan zal in ieder geval het werkloosheidscijfer nog flink moeten dalen. Dat schommelt al maanden rond de 20% en lijkt ondanks de vele maatregelen en beloftes van de regering, maar niet te willen dalen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Links in Spanje

Koninklijke Paleis in Madrid met Spaanse vlag (Foto: Flickr/caribb)

In de Spaanse politiek zijn er twee centrale tegenstelling: tussen links en rechts en tussen de centrale, Spaans-talige overheid in Madrid en de verschillende culturele minderheden en autonomie regio’s. Dat maakt de partijpolitiek uitermate gecompliceerd en bijna onvergelijkbaar met de Nederlandse politiek.

‘De’ Spanjaard bestaat niet. Er wonen in Spanje verschillende bevolkingsgroepen, die zich in meer of in mindere mate identificeren met Spanje. In het historische koninkrijk Castille, in het centrum van Spanje, rond Madrid, wordt de taal gesproken die officieel ‘Spaans’ wordt genoemd. Hier identificeren mensen zich het sterkst met Spanje. In de andere regio’s, zoals Baskenland en Catalonie, worden officieel erkende minderheidstalen gesproken. De verschillende regionale overheden hebben in meer of mindere autonomie, afhankelijk van de mate waarin de bevolking zich identificeert als een eigen nationale groep. Vraagstukken van identiteit en nationalisme kunnen uitlopen in gewelddadige conflicten, de terreur van de Baskische afscheidingsbeweging ETA is daar een traditioneel voorbeeld van.

In Nederland wordt regionalisme en nationalisme niet geassocieerd met linkse politiek. In Spanje is het streven naar een staat die niet puur Spaans is maar juist ruimte laten voor de diversiteit van regionale en nationale identiteiten een streven dat het meest met links geassocieerd wordt. De twee grootste politieke partijen zijn de centrum-rechtse, conservatieve Partido Popular (Volkspartij) en de centrum-linkse sociaal-democratische Partido Socialista Obrero Español (Socialistische Arbeiderspartij). Naast traditionele vraagstukken die links en rechts over heel Europa verdelen (bijvoorbeeld de relatie met Amerika en de rol van de staat in de economie), zijn deze partijen ook verdeeld over de vraag hoe de macht verdeeld moet worden tussen de centrale overheid en de regio’s. De sociaal-democraten willen meer macht afdragen aan de regio’s en de conservatieven willen de macht behouden voor Madrid.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | De val van de euro

SaillantLOGOHet risico op de val van de euro neemt hand over hand toe.

In het licht van de bail-out van Ierland ter waarde van €85 miljard, neemt de kans op het einde van de euro toe. Nouriel Roubini die als één van de weinigen de huidige financiële crisis voorspeld had, zei in april al dat hij dacht dat het risico “significantly rising” was. Op dat moment had alleen nog Griekenland bij de EU moeten kloppen voor hulp. Nu is Ierland aan de beurt en dreigen Portugal en Spanje de volgende te zijn.

Het probleem van de euro dat economen bij de invoering al voorzagen was dat de ECB verboden werd om direct geld te lenen aan een regering die zich niet aan de regels met betrekking tot hebben van tekorten hield, terwijl er tegelijkertijd ook geen mechanisme werd ingericht om uit de euro te treden. In 1997 voorspelde Martin Feldstein al de kosten qua inflatie en werkeloosheid van de euro niet zouden opwegen tegen de baten en dat de euro tot nieuwe interne conflicten in Europa zou kunnen leiden. Tot de Grieken als eersten fraudeerden met hun cijfers en het uitbreken van de Griekse crisis leken de vele doemprofeten ongelijk te hebben.

Voor landen als Griekenland is de euro ook lang een grote zegen geweest. Het geld stroomde binnen en de prijzen en lonen stegen naar hartelust, maar nu lijkt zij net zo’n grote vloek te zijn. Door de euro kunnen zij niet devalueren en is de enige mogelijkheid om hetzelfde effect te bereiken ‘interne devaluatie’. Om weer competitief te worden zullen zij de lonen zeer sterk moeten matigen of zelfs laten te dalen. Dat is een langzaam en pijnlijk proces. Bovendien maken dalende lonen het moeilijker om schuldverplichtingen in de private sector na te komen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Dr. Sureda’s zelfvoorzienende paradijs

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Dr. Sureda in zijn moestuin (Foto: Victor/GC)

Als we over tientallen jaren nog willen genieten van onze iPads, afwasmachines, airco’s en verlichting moet er iets radicaal veranderen in onze energievoorziening: het tijdperk van de fossiele brandstoffen nadert het einde. De overgang naar herbruikbare vormen van energievoorziening heeft zeer waarschijnlijk een interessant neveneffect: de energielevering zal steeds meer gedistribueerd worden. Waar de – door kolen geproduceerde – elektriciteit door monolithische leveranciers wordt verdeeld zal de energie in de toekomst verspreid geproduceerd worden. Iedere particulier kan nu al een zonnepaneel op het dak zetten, en met HRe ketels die naast warmte ook stroom kunnen produceren worden de oude scheidslijnen tussen consumenten en producenten langzaam minder duidelijk.

Waar deze ontwikkelingen toe kunnen leiden is goed te zien in Mas Roig, een landgoed in Catalonië in de buurt van Girona. Wie door de poort van het landgoed van Doctor Francesc Sureda rijdt, begeeft zich in een zelfvoorzienend paradijsje. Sureda, medicus, uitvinder en wetenschapper woont al 25 jaar met zijn gezin op het terrein. En gedurende de jaren wist Sureda zich steeds meer te onttrekken aan afhankelijkheden van buitenaf. Had hij eerst alleen een windmolen staan, wie nu op Mas Roig rondloopt ziet een organisch waterzuiveringssysteem  waar eerst anaerobe, en dan aerobe bacterieën het water tot drinkwater omvormen. Verderop staat in de moestuin tussen de gigantische aubergines en tomaten een gloednieuwe windturbine. En op het aangrenzende grasveld staan drie grote zonnepanelen. Deze zonnepanelen draaien mee met de zon om maximaal effect te hebben. De buitengewoon enthousiaste Dr. Sureda legt het net zo enthousiast uit aan de honderdste bezoeker als aan de eerste jaren geleden. Met een electronisch werkende maquette laat hij zien dat niet-meedraaiende zonnepanelen maar een fractie van de beschikbare zonnekracht kunnen omzetten in stroom. Dan heb je eigenlijk maar gewoon een ‘groene jas aan’.  Met andere woorden, dan blijft het bij mooie groene praatjes, zonder effectiviteit.

Quote du Jour | Spanje in dodelijke spiraal

There is one solution: the exit of Germany from the eurozone or the division of the eurozone into two subregions. (Sunday Telegraph)

Aan het woord is Joseph Stiglitz, voormalig Wereldbank econoom en Nobelprijswinnaar die afgelopen zondag een update van zijn boek Freefall presenteerde. In een interview met de Sunday Telegraph waarschuwt hij dat Spanje in een ´dodelijke spiraal´ terecht kan komen als het moet vasthouden aan de (dure) euro en zodoende haar export niet kan vergroten. Spanje zou een vergelijkbare crisis kunnen beleven als Argentinië in 2001. Pas toen daar de peso werd losgekoppeld van de dollar krabbelde het land weer overeind. Om dit te voorkomen moet de euro drastisch hervormd worden, beter nu de mislukking erkennen dan later opgezadeld met nog meer werkloosheid en ellende zo stelt Stiglitz. Ook het IMF liet in haar derde World Economic Outlook van 2010 doorschemeren dat Europa niet hoeft te rekenen op herstel. Bezuinigingen om begrotingstekorten terug te dringen zullen de Zuid Europese landen langzaam verstikken, juist het opgeven van de euro-discipline geeft deze landen lucht om beweegruimte om zich weer te herstellen.

Vorige Volgende