Goed Volk | Sint-Komkommer

[Vanaf vandaag zal historicus Hans Overduin zo ongeveer elke week een stukje schrijven over de volkscultuur, dat wil zeggen over de wijze waarop gewone mensen dachten, de realiteit beleefden en daaraan een steeds veranderende vorm gaven.] Nee, de naam van deze heilige is geen grap, maar de legende hangt wel van misverstanden aan elkaar. Het illustreert duidelijk wat volkscultuur kan inhouden: hoe mensen zich meester maken van een heilige en deze compleet verbasteren. Sint-Komkommer wordt genoemd in enkele middelnederlandse handschriften en het is dan een verbastering van de naam ‘Sint-Ontkommer’: zij die ontkomt/ontsnapt, al wordt het ook wel uitgelegd als ‘zonder kommer’. In Bergen op Zoom noteerde een klerk in 1590 de naam als ‘Sint-Concommer’ en in Utrecht deed een rentmeester een bepaalde uitgave op ‘Sunte Komkommersdach’. Deze heilige is onder meer aansprekende namen bekend, zoals Wilgefortis (sterk van wil, ook wel: virgo fortis) en Livrada (de vrije). Haar feestdag was op 20 juli. Deze heilige heeft hoogstwaarschijnlijk nooit bestaan maar is het resultaat is van misinterpretaties. Toch is ze, bezien vanuit de religieuze folk-lore en volksdevotie, interessant. Haar verhaal gaat als volgt.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.