Man, o man

Hoe is het toch mogelijk dat dit er nu nog steeds is, ruim vier jaar na Harvey Weinstein en MeToo?’ Nu snap ik die verzuchting gerust, en soms zucht ik hartgrondig mee – je hoopt tenslotte altijd dat mensen in staat zijn te leren en vooral: te veranderen – maar het is ook grenzeloos naïef. Natuurlijk was wat er allemaal na Weinstein aan misbruik boven tafel kwam, niet genoeg om het wangedrag bij The Voice te verhinderen, of het te stoppen. Diep ingekankerd seksisme krijg je er niet uit met ophef over een enkele affaire, zelfs niet als die affaire miljoenen mensen in opstand doet komen. Racisme was ook niet over na de maandenlange demonstraties van Black Lives Matter nadat George Floyd in Minneapolis door een politieagent was vermoord, publiekelijk, op klaarlichte dag. Net zoals Black Lives Matter al ver voor de moord op Floyd bestond – want brute moorden op zwarte mensen zijn geen incident, eerder een diep bedroevende traditie – was MeToo al veel ouder. Die leus, en de bijbehorende beweging, ontstond niet pas in 2017, maar in 2006, toen Tarana Burke hem introduceerde. En feitelijk is die beweging nog veel ouder. De eerste keer dat ik er sjoege van kreeg is zelfs veertig jaar geleden, toen er een florerende vrouwenbeweging was en we ontdekten hoe afgrijselijk vaak mishandeling, verkrachting, seksuele intimidatie en aanranding van vrouwen eigenlijk voorkwamen. Het op-een-na ergste wat we indertijd ontdekten: het zijn zelden vreemden die zich aan dergelijk geweld te buiten gaan. Het zijn bijna altijd bekenden, soms zelfs intimi. Je vader. Je buurman. Je man. Je baas. Je collega. Je leraar. Je coach. Je medestudent. Je klasgenoot. Meestal mensen – mannen – bij wie je er niet op verdacht was, en bij wie je juist veilig en vertrouwd zou horen te zijn. (Het allerergste wat we ontdekten: dat vrijwel al die vrouwen doodsbang waren om met het misbruik naar buiten te komen.) In 1981 werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen – ingediend door de PSP, een van de voorouders van GroenLinks – waarin voor het eerst gepleit werd voor een samenhangend beleid inzake geweld tegen vrouwen: van mishandeling door hun partner, verkrachting en aanranding tot seksuele intimidatie in de publieke ruimte. De motie, die ik samen met mijn toenmalige vriendje had geschreven, kreeg Kamerbrede steun. Nog geen jaar later was er een grote overheidsconferentie in Kijkduin over seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Er is sindsdien flink wat verbeterd. Vooral wettelijk: de opvang voor mishandelde vrouwen is beter (en ze krijgen nu makkelijker hulp om aan zo’n vent te ontkomen), verkrachting binnen het huwelijk is strafbaar gesteld, er hoeft geen penetratie met een penis aan te pas te komen om verkrachting ook wettelijk zo te betitelen, er is meer besef van de invloed van machtsverhoudingen en vrouwen durven hun stem sneller te verheffen. Maar man o man, wat moet er nog een boel veranderen. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Door: Foto: R4vi (cc)
Foto: roga muffin (cc)

Mannen weten exact hoe roofzuchtig hun soortgenoten kunnen zijn

COLUMN - Hij begrijpt het gewoon niet. Die gedachte overheerste aanvankelijk toen ik naar John de Mol luisterde, terwijl Tim Hofman hem voorlegde wat zich in zijn bedrijf had afgespeeld. En daarna: hij wil het niet begrijpen. Want daar had hij geen belang bij.

Liever beriep De Mol zich op zijn papieren werkelijkheid. Getergd verzuchtte hij: er waren toch procedures, vertrouwenspersonen en volop loketten? Zolang die vrouwen daar geen gebruik van maakten, kon hij toch helemaal niet weten wat zich op zijn werkvloer (en daarbuiten) afspeelde?

Ik dacht aan het onbenul van veel mannen. Aan hun systematische blinde vlek, hun onvermogen – en soms: hun aperte onwil – om zich in een ander te verplaatsen, met name in iemand die bang is. Je hoefde er niet in mee te gaan! Je kon toch weglopen? Je kunt gewoon ‘nee’ zeggen. Je kunt na afloop zelfs klagen bij een loket.

Ik dacht aan al die mannen die geen idee hebben dat veel vrouwen, als ze ’s avonds op straat lopen, op voorhand hun sleutelbos in hun vuist klemmen, het scherpe metaal tussen hun vingers naar buiten gericht. Aan al die vrouwen die buitenshuis oordopjes dragen, als voorwendsel om niet te hoeven reageren op invitaties en ‘complimentjes’. Aan al die vrouwen die vrezen dat de man met wie ze de relatie willen verbreken, ‘uit zijn dak’ zal gaan. Aan al die vrouwen die een ‘kennis’ op bezoek krijgen en hem vervolgens met geen mogelijkheid hun huis uitkrijgen. Aan al die vrouwen die toegeeflijk blijven, uit angst dat wanneer ze dat niet doen, het geweld alsnog losbarst.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kaats Late night review – Trevor Noah – Gods wraak

Ik werd een beetje naar van deze clip. Niet omdat Trevor Noah grappen maakt over het onderwerp, van mij mag je over alles grappen maken. Maar omdat ik er na 2 minuten al niet eens meer om kon glimlachen.

Het gaat dan over de paus die belooft de “wraak van God” neer te laten dalen over priesters, die zich schuldig maken of gemaakt hebben aan seksueel misbruik. Pff. Alsof zo’n priester zich daar iets aan gelegen laat liggen. Als hij überhaupt had geloofd dat zoiets mogelijk was, had ie zijn poten wel thuis gehouden. Of tenminste na die ene keer. Of tenminste na die tigste keer, of nadat zijn zonden openbaar waren geworden. Toch? Dat is wat een man van God doet.

Dan had hij het boetekleed aangetrokken, nadat hij zichzelf had gekastijd en ter aarde gestort in een wanhopig verzoek om vergeving. Welnee, die gasten geloven helemaal niet in Gods wraak, niet in het hier en nu, en niet in het hiernamaals. Voor wat betreft dat eerste ben ik het met ze eens, wat dat tweede betreft hoop ik zó dat ze ongelijk hebben.

We weten inmiddels wel dat ook deze paus verder geen flikker gaat doen. Voor de camera’s doet hij zo nu en dan een heel progressief lijkende uitspraak, maar qua beleid en daden hebben we nog niet veel gezien. En wat je er verder ook van vindt (ik heb als afvallige katholiek nogal een hekel aan de kerk), dit is wel een wereldleider. Die in feite geen poot uitsteekt naar een grote misstand binnen de eigen organisatie.

Foto: Bernhard Latzko (cc)

Nieuwe preutsheid

COLUMN - Nu er discussie is ontstaan over seksueel misbruik door medewerkers van Oxfam en andere internationale hulpverleningsorganisaties, zijn er twee dingen die me steken. Goed dat nu ook bij deze organisaties #MeToo losbarst: mogen er nog vele sectoren volgen. (Waar blijven de thuiszorg en het onderwijs, bijvoorbeeld?) Het enige dat helpt om seksueel misbruik serieus tegen te gaan, is openheid van de slachtoffers en repercussies voor de daders – inclusief omvallende reputaties, schadevergoedingen, rechtszaken en ontslagen.

De verhalen over Oxfam, Artsen zonder Grenzen, Save the Children en het Rode Kruis die nu in de pers verschijnen, zijn echter niet allemaal van hetzelfde kaliber. Sommige medewerkers hebben kinderen misbruikt, anderen hebben zich grof misdragen jegens lokale vrouwen, of jegens hun vrouwelijke collega’s. Sommigen huurden ter plaatse prostituees in en lieten hun werkgever – en dus: hun donateurs – voor de kosten opdraaien. Hoe háál je het allemaal in je hoofd.

Maar ineens wordt ook prostitutiebezoek sec als bewijs van seksueel misbruik opgevoerd, alsof dat onder alle omstandigheden foute boel is.

Het is raar hoe klakkeloos de Nederlandse pers daarin meegaat. Prostitutie wordt immers in veel landen gedoogd, en al kijken mensen vaak neer op het vak: het is een vorm van dienstverlening waarmee je eerlijk je brood kunt verdienen, zo lang er geen dwang en pooiers aan te pas komen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

BBC zuivert personeel dat Savile ontmaskerde

In The Guardian vertelt Nick Cohen over het lot van BBC-personeel dat betrokken was bij de ontmaskering van (nog altijd) Sir Jimmy Savile, de prominente BBC-presentator die een serieverkrachter bleek.

Naast de aanvankelijke klokkenluiders Meiron Jones en Liz MacKean, die eerst genegeerd werden en toen gedwongen te vertrekken, lijken ook de medewerkers aan de Panaroma-aflevering over Savile (waarmee de BBC aanvankelijk toch openheid leek te geven) in moeilijkheden te komen:

Foto: Nams82 (cc)

#Jijookal?

COLUMN - Het is confronterend, dat #metoo. Tuurlijk, eigenlijk weten we al lang dat seksueel misbruik van vrouwen door mannen aan de orde van de dag is. Het is niet alsof er geen statistieken of onderzoeken over zijn. Alsof er nooit een nieuwsbericht over verschijnt. En alsof je nooit een persoonlijk verhaal hoort. Maar zo’n campagne als #metoo maakt het wel héél zichtbaar. Ik zie in ieder geval een schier oneindige hoeveelheid statusupdates op Twitter en Facebook voorbij komen. Allemaal vriendinnen, kennissen en random personen die ik interessant vind om te volgen. Die zijn lastig gevallen, of (veel) erger. “Jij ook al? Jij ook?” Ik word er droevig van.

Ik ben niet zo van de collectieve schuld. Dat is één van de redenen waarom ik kriegel word van hetzerij tegen moslims, Marokkanen, Joden, bijstandsgerechtigden, politieagenten, getatoeëerden, of wat voor groep dan ook. Mensen beoordelen op hoe ze zich gedragen, en niet op afkomst, geslacht, beroep of wat voor kenmerk dan ook, dát is een van de belangrijkste verworvenheden van de moderne tijd. Daarom roept het bij mij ergernis op wanneer zelfverklaard voorvechters van onze westerse beschaving deze willen beschermen tegen een ‘ander’, die ze op basis van hun groep collectief verantwoordelijk maken voor daden die niet de hunne zijn.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Uit de jeugdzorg | Not done

COLUMN - ‘Het heeft niets met jou te maken, maar ik vertrouw niemand meer. Daarom: houd altijd de slaapkamerdeur op een kier als je één van de kinderen voorleest. En doe de douchedeur niet op slot als je de jongsten aan het douchen bent.’

Dat waren zo ongeveer de eerste woorden van mijn collega Ben tijdens mijn allereerste stagedag. Diezelfde week deed de rechter uitspraak over Bens oud-collega Niels. De rechter oordeelde dat hij zich schuldig had gemaakt aan misbruik van twee cliënten die waren toevertrouwd aan de stichting waar hij op dat moment werkte.

Ben en Niels waren maatjes. Niet alleen op het werk, ook erbuiten. Als er iemand was te vertrouwen, was Niels het wel. Dacht Ben. Tot hij de naam van Niels H. op het nieuws hoorde. En een foto erbij zag. Met een balkje over zijn ogen.

Ineens ging Ben twijfelen aan alles dat hij ooit van zijn vriend hoorde. De redenen die Niels aangaf om kinderen op zijn slaapkamer toe te laten klonken plausibel. Inderdaad, klónken. Nu vond Ben niet één verhaal meer geloofwaardig.

Dit geval speelde jaren geleden. Maar het rapport van de Commissie Samson, compensatie voor misbruikslachtoffers en andere gevallen van seksueel misbruik zijn helaas allemaal onderwerpen die nog regelmatig in het nieuws zijn.

Ultraorthodoxe joden op Texel

Driehonderd ultraorthodoxe joden uit de hele wereld kwamen afgelopen zaterdag naar, of all places, een camping op Texel. Omdat voorman Eliezer Berland tijdelijk daar was neergestreken.

Berland is al twee jaar op de vlucht op de vlucht voor de Israëlische justitie. Hij zou meerdere vrouwen hebben aangerand. En zoals dat dan gaat binnen religieuze groepen, variërend van rare sektes tot de Katholieke Kerk:

De 77-jarige rabbi wordt door justitie in Israël verdacht van ontucht, maar volgens zijn aanhangers is hij juist een toonbeeld van heiligheid.

De Katholieke Kerk neemt haar verantwoordelijkheid

Op alle 44 hectare van Vaticaanstad. Daarbuiten? Pech gehad:

Het Vaticaan heeft maandag verdedigend gereageerd op een hoorzitting van de Verenigde Naties over waarom de katholieke kerk niet in staat is gebleken om wereldwijd seksueel misbruik binnen de kerk te voorkomen. […]

Het Vaticaan gaf eerder al een soortgelijke reactie nadat een VN-onderzoek vernietigend over misbruik binnen de katholieke kerk had geoordeeld. De VN zeiden toen dat de katholieke kerk het misbruik van tienduizenden kinderen moedwillig heeft verzwegen.

Het Vaticaan liet hierop weten dat het in 2002 het verdrag tegen marteling heeft ondertekend ‘uitsluitend in naam van en namens’ het 44 hectare grote Vaticaanstad, waar minder dan duizend mensen wonen. Het Vaticaan zegt wel ‘zijn verplichtingen namens die staat’ op zich te nemen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende