Dit is deel II van een drieluik over democratie in Azerbajdzjan - een verhaal opgetekend aan de hand van krantenartikelen. De quotes zijn afkomstig van Coen van Zwol, correspondent van het NRC Handelsblad in Moskou - naar wie vriendelijke dank uitgaat. Voor de verkiezingen zelf reden we naar het noorden, tot vlak aan de Russische grens – Dagastan. Net buiten Baku zat een man langs de kant van de weg, letterlijk in z’n onderbroek. Hij probeerde zijn jeans te verkopen. Drie dagen later reden we terug, en zat hij er nog.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Hollywood heeft het verhaal rond de vergiftiging van Aleksander Litvinenko ontdekt. Johnny Depp gaat een film over de Russische ex-spion produceren, naar aanleiding van het nog te verschijnen boek “Sasha’s Story: The Life and Death of a Russian Spy”. Ondertussen gaat het onderzoek door. Niet alleen naar wie er achter de vergiftiging zit, maar ook naar eventuele andere slachtoffers. Er zijn inmiddels 450 mensen getraceerd met Polonium 210 in het bloed, al gaat het bij de meesten om kleine dosis.
VPRO Tegenlicht zendt aankomende maandag een In Memoriam uit over Aleksander Litvinenko. Met daarin onder andere een opsomming van welke Russen de afgelopen jaren onder al dan niet verdachte omstandigheden om het leven zijn gekomen. Russen die, net als Litvinenko, veelal probeerden aan te tonen dat de Russische geheime dienst FSB verantwoordelijk was voor de bomaanslagen op verschillende appartementencomplexen in Rusland in 1999, en niet Tjetjeense terroristen, zoals Putin verklaarde.
De verhalen van Litvinenko en de vermoorde Russische journaliste Politkovskaya duiden op de betrokkenheid van Putin, die de angstige sfeer na de aanslagen gebruikte om de verkiezingen te winnen en een tweede oorlog in Tjetjenië te beginnen. Maar of die betrokkenheid ooit volledig wordt bewezen, en gevolgen zal hebben voor de Russische president, is nog maar de vraag.
Dit is deel I van een drieluik over democratie in Azerbajdzjan – een verhaal opgetekend aan de hand van krantenartikelen. De quotes zijn afkomstig van Coen van Zwol, correspondent van het NRC Handelsblad in Moskou – naar wie vriendelijke dank uitgaat.
In december 2004 sliep ik in een busje onderweg van Kiev naar Mikolayiv, een paar dagen voor de 2e ronde van de presidentsverkiezingen. Oleg maakte me wakker: “Kijk, nu is het oorlog”. Er reden 6 bussen met politieagenten voorbij. “Ik heb al zeker 30 bussen gezien vannacht”, zei Oleg – die daarom slecht kon slapen. “Ze halen jonge politieagenten uit de dorpen en steden uit het zuiden, die moeten straks ‘Maidan’ schoonvegen en alle demonstraten uit het centrum meppen”. Gelukkig liep in Oekraïne alles anders.
Revoluties zijn verslavend; als je er eentje meemaakt, wil je er meer zien. Met een aantal organisaties en een paar vrienden heb ik een NGO verkiezings-waarnemingsmissie georganiseerd. Samen met democratisch gezinde jeugdorganisaties uit verschillende regio’s zouden we de parlementsverkiezingen waarnemen.
Op 16 oktober zou Goelijev [een oppositieleider in ballingschap, Sargasso] in Baku landen. De oppositie riep haar aanhang op hem massaal te verwelkomen, maar president Alijev jr. sloot het vliegveld hermetisch af met duizenden agenten, waarna het toestel met Goelijev onverrichter zake terugkeerde naar Oekraïne.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
U zit met uw Georgische vrienden in een klein cafe in Tbilisi. Na een aantal glazen heft men het glas en draagt men de toost op aan Stalin. Hij is per slot van rekening de ‘Grootste Georgier’, en de enige Georgier die het daadwerkelijk heel ver op het wereldtoneel heeft geschopt. Drinkt u mee?
Een oude vrouw knijpt hard in mijn rechterteen. Ze schreeuwt dat ik op moet staan, omdat we er bijna zijn. De trein dendert nog altijd razendsnel, dus voorlopig hoef ik me geen zorgen te maken. Het is de trein die me van Sint Petersburg terug naar Moskou brengt. Ik denk zeker te weten dat Sint Petersburg de mooiste stad ter wereld is. Mijn vrienden in Moskou noemen het ‘verfoeilijk Europees’. “Ik vlieg wel naar Milaan als ik mooie Italiaanse architectuur wil zien!”. Moskou is dan ook eigenlijk Azie. Alles is er groot, gehaast en duur.
In Sint Petersburg kun je ademhalen, het is de enige plaats in heel ‘Oost Europa’, van Chisinau tot Baku, waar ik me thuisvoel. Er waait een frisse Baltische wind door de straten, mariniers lopen af en aan en het voelt zo Eurpees, zo eigen…
Nog een keer knijpt ze in mijn rechterteen, nu nog harder. Ik bijt haar toe dat ze beter koffie voor me kan halen dan me steeds in mijn tenen te knijpen. Wie weet helpt het. Ooit vochten de Russen aan de Zwarte Zee om Istanbul te veroveren, het zuidelijke Sint Petersburg. Met een haven in het Noorden en het Zuiden zou Moskou tot een middelgrote provinciestad verbleken! Als maar die verdomde Eerste Wereldoorlog nooit uitgebroken was!
Allicht maakte u al kennis met Nashi (de Poetin-jugend). Ondertussen trof ik een politieke jeugdorganisatie die nog een graadje erger is: de Euro – Aziatische – Jeugd – Unie (klik hier als je durft). Het is een clubje opgeschoten jonge semi-neo-fascisten, waarvan veel in maatpak. In een zaaltje van misschien wel het allerduurste hotel in Moskou bediscusseerde men het begrip ‘soevereigne democratie’ – van wat ik er kon maken een soort democratisch fascisme met communistische trekjes. Het werd me allemaal iets te gortig toen een 17 jarig demagoogje een vraag van een journaliste beantwoordde. ‘Hoe zie jij je eigen toekomst?’. Hij zou zichzelf graag zien als leider van een doodsescader dat Rusland zuiverde van al dat gespuis dat er tegenwoordig rondkroop. Ik tikte 3 flessen Pellegrino achterover, en maakte dat ik wegkwam.
In een nachtclub iets verderop zat Kasianov. Ooit premier, tegenwoordig oppositieleider en hier afgeschilderd als de ‘poging van het Westen democractie de exporteren’. Hij moest immers de Russische Yushenko worden. En – hij was al in Washington geweest. Ongeveer 50 volledig bewapende politie-agenten omsingelden de club, en binnen drie keer volledig gefouilleerd. Dat schept een precedent, je zou verwachten dat iets revolutionairs je te wachten staat.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
En zo klinkt de hymne van de USSR ruim 15 jaar na dato! In Rusland viert men dezer dagen geen kerstmis (vraag het Yahoo! maar…) en dus kun je kerstavond maar beter buiten de deur doorbrengen. Samen met honderden 20-ers en 30-ers zong uw correspondent in Moskou natuurlijk uit volle borst mee! (hier in het Engels voor de liefhebber)