Spaaroverschot zal rente laag houden

Een bijdrage van Heleen Mees, overgenomen van Me Judice. De verwachting van het Internationaal Monetair Fonds is dat de wereldwijde spaarquote de komende jaren zal toenemen. Vooral de besparingen van opkomende economieën als China zullen disproportioneel worden geïnvesteerd in obligaties in plaats van risicokapitaal. Dit zal een drukkende invloed hebben op de rente op staatsobligaties, stelt Heleen Mees. Na de sluiting van de financiële markten afgelopen vrijdag, kondigde kredietbeoordelaar Standard & Poor’s (S&P) aan dat het de beoordeling van de Verenigde Staten met een stap verlaagde naar AA+. Volgens de kredietbeoordelaar was het akkoord dat het Amerikaanse Congres eerder die week had gesloten over de verhoging van het kredietplafond ontoereikend om de Amerikaanse overheidsfinanciën op middellange termijn te stabiliseren. De andere grote kredietbeoordelaar Moody's had eerder al aangegeven dat de AAA status voor de Amerikaanse soeverein te zullen handhaven, zij het met een negatief advies.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het gezondverstandmodel van de economie

Harmid/Wikimedia Commons

Door ziekte ben ik vorige maand niet in staat geweest om het nieuws te volgen. Bij een poging om dit in te halen kwam ik een kort stukje tegen van Marike Stellinga in de Elsevier van 4 september met de titel ‘Geldinfuus’ over de noodzaak van het verhogen van de rente om onze economie weer op gang te brengen. Naar mijn mening heeft het stukje echter nog niets aan actualiteit verloren.

Zij schrijft dat “de geldgoden het ook niet meer weten”. Onder centrale bankiers, die onlangs bij elkaar kwamen in Jackson Hole voor hun jaarlijkse overleg, bestaat namelijk onenigheid over het te voeren rentebeleid: de ‘preciezen’ willen de rente verhogen en de ‘rekkelijken’ willen deze juist laag houden.

Rente
Voordat ik in ga op dit meningsverschil eerst een korte uitleg over de betekenis van de rentestand. Als centrale bankiers zouden besluiten de rente te verhogen dan zou dat een remmende invloed op de economie hebben. Als het lenen van geld duurder wordt dan wordt er minder geld geleend en daardoor minder geïnvesteerd. Dit is dus niet goed voor de economische groei. Daarom is het gebruikelijk om in tijden van economische recessie de rente laag te houden. Het grote probleem op dit moment is dat de rente al tijden erg laag is en er nog steeds geen economische groei is. Nog verder verlagen van de rente zou betekenen dat de rente onder nul komt (‘negatieve rente’). Dit is natuurlijk niet mogelijk. Dan wil iedereen wel lenen en terugbetalen ho maar!. Maar wat moeten wel doen?

De geldkraan
In 2008 is op grote schaal de ‘geldkraan’ opengezet om grote banken die dreigden ten onder te gaan te redden. Door de Amerikaanse overheid zijn vele miljarden uitgegeven om de giftige derivaten waarin deze banken hadden geïnvesteerd op te kopen. Zo is voorkomen dat banken failliet zouden gaan en – omdat ze zo groot waren – daardoor de hele economie mee zouden sleuren in hun val. De banken zijn dus overeind gehouden met een ‘geldinfuus’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Krimp én koopkracht, recessie én rentereductie

Jan Ploeter Balkenende bracht het onlangs in zijn gereformeerde grafrede: “Nederlanders hoedt U, wij gaan volgend jaar in een recessie!” Onheil en nóg eens onheil, vindt-ie prachtig. En dat alleen maar omdat het CPB weer een nieuw plaatje voor 2009 heeft ingezongen. Dit planbureau doet dit op gezette tijden en het gekke is: er komt altijd weer iets anders uit. Half jaar geleden was het nog lichte groei, paar maanden later nulgroei en nu dan driekwart procent krimp in 2009! Ai ai, driekwart procent! We gaan met z’n allen naar de kloten, omdat we op het niveau blijven steken van begin 2008! Maar toen hadden we het toch goed hier, was er toch niks aan het handje?
Sterker nog: dankzij krimp en lage olieprijs sprokkelt de koopkracht er in 2009 minstens een procentje bij. En de eerste renteverlaging wordt ons inmiddels ook in de schoot geworpen. Wat nou krimp. Voorzover die er komt betreft dat het economische verkeer, wat hier en daar tot ontslagen zal leiden. Maar het betreft niet de portemonnee van de doorsnee Nederlander. Die verheugt zich op flinke kortingen aan de pomp en op het feit dat eerder prijsdalingen dan prijsstijgingen in het verschiet liggen. Schoorvoetend hebben de banken hun rentes licht neerwaarts aangepast en wie nog even wacht, die kan daar weer voor een 10 jaarshypotheek van 5 procent terecht. Iedereen spaart zich momenteel vanwege ‘naderend onheil’ helemaal suf, de banken zo spekkend met miljarden die op een gegeven moment toch weer moeten gaan rollen. BTW niet omhoog, WW-premie omlaag. Wat nou krimp.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bos en Zalm moeten ‘onze’ staatsbank inzetten om verhuld bankenkartel open te breken

Onder het mom van ‘gebrek aan vertrouwen en dientengevolge hoge interbancaire tarieven’ blijven de Nederlandse banken hoge rentes berekenen voor zowel kortlopende als langlopende leningen. Ook na een drietal renteverlagingen door de ECB en de vele miljarden die Bos in het bancaire systeem heeft gepompt, blijft de situatie zo goed als onveranderd. De historisch massieve renteverlaging van 0.75 procentpunt van vandaag zal, hoor ik een analist van ABN Amro op de radio zeggen, weinig invloed hebben op de hoogte van bijvoorbeeld een hypotheek van tien jaar vast: ‘Daar bepaalt de kapitaalmarkt de rente en is de basisrente van de ECB nauwelijks van invloed’. Maar is dat wel zo, of is hier sprake van verhulde kartelvorming, waarbij banken onderling de stilzwijgende afspraak hanteren om geen prijzenslag op de markt van hypotheken en investeringskredieten te starten? Om zodoende collectief te profiteren van enorme rentemarges?
Er is een adequate manier om daar achter te komen. Tenslotte heeft minister Bos met de overname van Fortis-ABN Amro een staatsbank gecreëerd en zit de staat nu ook in enkele raden van bestuur van grote banken. Wat ligt er meer voor de hand dan dat Bos ‘onze’ staatsbank (met Gerrit Zalm vanaf januari aan het roer) en zijn invloed bij de andere banken aanwendt, om de grotendeels weggevallen concurrentie weer aan te zwengelen? Met een EU-basisrente van 2,5 % en een door de banken gehanteerde beleningsrente van rond de 6 % moeten er toch wat bellen gaan rinkelen in Den Haag. Op deze manier komt er natuurlijk geen reet terecht van de ECB-policy om de economie aan te jagen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige