Het ene racisme is het andere niet

Gisteren verscheen dit stukje van collega-schrijver Sjors van Beek op Sargasso, waarin hij op basis van persoonlijke ervaringen uiteenzette dat 'racisme geen wit verschijnsel is'. In de woorden van Sjors: Vergeet het maar. Zwarten discrimineren blanken net zo hard. Nederlanders worden soms óók als minderwaardig behandeld. Mogen we het daar ook eens over hebben? Bovenstaande vraag werd gevolgd door een aantal gevallen van racisme waarmee Sjors te maken kreeg toen hij een jaar lang op Curaçao woonde. Een voorbeeld:

Gordon doet imago Nederland geen goed

Misschien is het volgende bericht uit het NRC, mede in het kader van de voortdurende Zwarte Pietdiscussie (en een PVV-parlementariër die het lollig vindt om met een Surinaams accent de pers te woord te staan), wel veelzeggender dan je zou hopen:

‘Which number are you going to sing? Number 39 with rice?, zo klonk de eerste reactie van Gordon toen zaterdag een Chinese zanger op het podium Holland’s Got Talent verscheen. De beelden zijn inmiddels de grens over gegaan en veel kijkers zijn not amused: “Why do the Dutch allow him on tv?!”

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Clever Cupcakes (cc)

Racisme is geen wit verschijnsel

OPINIE - Nu Zwarte Piet in Amsterdam beveiligd moet worden omdat het een symbool van racisme zou zijn, moet me toch iets van het (blanke) hart. Racisme wordt in de huidige zwart-witdiscussie eenzijdig geassocieerd met blanken. Blanke daders die zwarte slachtoffers vernederen. Racisme als exclusieve witte uitvinding.

Vergeet het maar. Zwarten discrimineren blanken net zo hard. Nederlanders worden soms óók als minderwaardig behandeld. Mogen we het daar ook eens over hebben?

In 1999 en 2000 woonde en werkte ik op Curaçao. Mijn hele concept van racisme en discriminatie is daar volledig op de schop gegaan. Want ja, ik werd als witte Nederlander gediscrimineerd door de zwarte bevolking. En ja, het voelde vernederend, pijnlijk, machteloos. Ik was minder en ik werd buitengesloten omdat ik blank was.

Het gebeurde subtiel. Zo subtiel dat de ‘daders’ konden zeggen: ‘U vergist zich, u ziet spoken’. Een voorbeeld. Als journalist kwam ik vaak op de rechtbank in Willemstad. De zwarte portier beweerde dan dat een zitting besloten was en hij weigerde te zeggen in welke zaal hij plaatsvond. Via de president van de rechtbank kreeg ik alsnog toegang, binnen zaten de zwarte collega’s van de Antilliaanse kranten al een tijd ijverig te pennen.
Toeval? Zag ik spoken? Feit is dat ik als enige blanke journalist de enige was die herhaaldelijk last had van deze vormen van obstructie. Ik hou het op racisme: ik werd gepest en buitengesloten omdat ik een blanke ‘makamba’ was.

Foto: Andrew brannan (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst. 

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te  geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?” 

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien? 

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre? 

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.
cc commons.wikimedia.org Albert Eckhout painting 

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

In 2012 eisten De Vereniging van Afrikanen in Zweden het aftreden van de Zweeds minister van cultuur. Ze had een stuk taart gesneden uit ‘Baby Cake’ van Makode Linde, die er vrouwenbesnijdenis mee wilde aanklagen. De Vereniging van Afrikanen vond het puur racisme. In dit filmpje legt Makode Linde uit hoe hij het allemaal ziet. In deze opname  zie je de minister van Cultuur aan de “taart”.

Filmpje bij Kunt op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Foto: Marie Aschehoug-Clauteaux (cc)

Over racisme en antiracisme

LONGREAD - Racisme is een complex en veelzijdig verschijnsel dat goed moet worden begrepen wil het effectief bestreden worden. Allereerst is het nodig het verschijnsel goed te definiëren. Dat blijkt wel uit de vele discussies met alle gevoeligheden van dien en misverstanden die het steeds weer oproept. Het is van belang een uitgewerkt begrip van racisme te hanteren. Ik ga in dit stuk in op racisme en de recente geschiedenis van het antiracisme, in de hoop op inspiratie voor een vernieuwde beweging.

Racisme is een complex en veelzijdig systeem van dominantie en uitsluiting dat sociale ongelijkheid tussen verschillende etnische groepen teweegbrengt. Dit systeem wordt in de geschiedenis en in verschillende samenlevingen steeds opnieuw  ge(re)produceerd door de praktijken van dominante groepen, inclusief hun discours, en door gedeelde beelden die de werkelijkheid betekenis geven. In mijn opvatting verwijst racisme niet alleen naar openlijke en gewelddadige vormen van sociale overheersing maar ook naar meer indirecte en subtiele vormen zoals die naar voren komen in dagelijkse praktijken en naar meer structurele vormen die bedoeld of onbedoeld discriminerend uitwerken. Hierbij is het ook belangrijk op te merken dat racisme niet moet worden gezien als een eigenschap van individuen maar eerder als een dynamisch, voortdurend veranderende  (ideologische) dimensie van sociale praktijken; daaronder versta ik ook discursieve praktijken zoals die naar voren komen in politieke debatten en de media. Een moreel appel schiet dan ook tekort als het erom gaat racisme tegen te gaan.

Foto: Dplanet:: (cc)

Raad van Europa tikt Nederland op z’n opgestoken vingertje

ANALYSE - Half oktober bracht ECRI, de Commissie die voor de Raad van Europa belast is met de monitoring van vormen van racisme en rassendiscriminatie in de landen van Europa verslag uit over Nederland, Malta, Moldavië en Rusland. Aan ECRI nemen alle landen van de EU deel via afvaardiging van erkende deskundigen. Voor Nederland gebeurt dit door Rieke Samson, bekend van de gelijknamige Commissie die eerder het kindermisbruik in de Jeugdzorg onderzocht.

In de vorige rapportage liet ECRI zich onder meer zeer kritisch uit over het discours en de beleidsvoorstellen van de PVV ten aanzien van moslims en migranten waaronder het maatschappelijk klimaat, naar de mening van deze gezaghebbende instantie, zwaar gebukt gaat. In het nieuwe rapport betreurt de instantie zich erover dat integratie is verworden tot iets dat slechts de verantwoordelijkheid van de mensen die naar Nederland komen.
Reacties op nieuwe rapport


Het nieuwste rapport geeft een overzichtelijk, informatief en evenwichtig beeld van de stand van zaken in Nederland op het terrein van racisme en rassendiscriminatie en doet een aantal waardevolle aanbevelingen over mogelijke verbeteringen. Ook de positieve stappen die door Nederland in de afgelopen periode werden gezet, worden genoemd. De juridische aspecten en de monitoring van toepassing van de rechtsregels, instituties, maatschappelijke terreinen, opinieklimaat en het publieke debat, de kwetsbare groepen die voorwerp zijn van discriminatie en onderwijs en bewustwordingsdimensies worden allemaal behandeld. Het is zowaar een programma van aandachtspunten waar instanties en organisaties die antidiscriminatie en gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen in Nederland en Europa een warm hart toe dragen, hun voordeel mee kunnen doen. Zeker nu het nationaal door onder meer het verdwijnen van de Monitor Racisme en Extremisme van de Anne Frank Stichting in toenemende mate aan een totaaloverzicht ontbreekt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Firoozeh Nazrafkan Jump Rope.

De Deense kunstenares Firoozeh Bazrafkan werd veroordeel wegens racisme.l. In een Deense krant schreef ze in 2011 er van overtuigd te zijn ‘dat moslim mannen over de hele wereld hun dochters verkrachten, misbruiken en vermoorden’. Omdat ze hiermee alle islamistische mannen op één hoop gooide, oordeelde  de rechter dat hier sprake was van racisme.

 

Ook al heeft Denemarken een inmiddels roemruchte traditie als het gaat om vermeende beledigingen van een religieuze stroming, het weerhoudt Bazrafkan niet de situatie in Iran aanhoudend te bekritiseren. ‘Zo vier ik de Iraanse islamitsiche revolutie’, zegt ze met dit filmpje.

Gordon Bennett

De Australische kunstenaar Gordon Bennett heeft er bezwaar tegen alleen als spreekbuis voor de Aboriginals gezien te worden. Dat doet geen recht aan zijn identiteit, waar wat Schots en Engels bloed in zit, zo stel hij. Wel verwerkt hij Aboriginal elementen in zijn werk.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Vorige Volgende