Europatriottisme
RECENSIE - Europa als vaderland? Het lijkt voor veel mensen nog ver weg. Dick Pels pleit voor een milde vorm van Europatriottisme om de Europese integratie verder te helpen.
De reacties op de aanslagen op Charlie Hebdo en de joodse supermarkt in Parijs waren in Europa tamelijk eensgezind. De ‘mars van de republiek’ met Merkel en Hollande was in feite een Europese demonstratie tegen terreur en voor de vrijheid van meningsuiting.
Buiten Europa waren ook totaal andere reacties te horen, van instemming (het westen een lesje leren), eigen-schuld-dikke-bult-verhalen die verwijzen naar de hardnekkige islamofobie in Europa, tot een directe kritiek op de vrijheid die de cartoonisten zich permitteerden in hun bespotting van alles wat voor anderen heilig is. ‘Moslims hebben gelijk dat ze boos zijn,’ verklaarde de voorzitter van de Bond van Katholieken in de Verenigde Staten. ‘Was Charbonnier niet zo narcistische geweest, dan had hij nu nog geleefd.’
Buiten Europa voelen we ons vaak meer Europeaan dan wanneer we thuis zijn. En dat gevoel mag best wat meer groeien, vindt Dick Pels in zijn essay Van welk Europa houden wij? De politieke integratie van Europa gaat niet vanzelf. Brussels beleid is niet voldoende. Burgers moeten ook gevoel krijgen voor de waarde van Europese samenwerking en de idealen die Europeanen daarbij delen.
De geschiedenis laat zien dat de politieke integratie vooraf is gegaan aan de culturele. Bijvoorbeeld in Italië. Na de Italiaanse eenwording in 1861 verklaarde de schrijver en voormalig premier van Piemonte Massimo d’Azeglio: ‘We hebben Italië gemaakt, nu moeten we nog Italianen maken.’ Pels citeert de Poolse historicus Geremek die met de variant kwam: “We hebben Europa gemaakt, nu moeten we nog Europeanen maken.’