Ontbinding van de Tweede Kamer en daarop volgende verkiezingen lossen niets op, integendeel!

door Rein Jan Hoekstra Job Cohen deed rondom 2012 op een bijeenkomst van de PvdA voorzichtig de suggestie om ontbinding van de Kamer en het houden van tussentijdse verkiezingen niet als regel te hanteren. Een grote meerderheid verwierp deze suggestie krachtig met verwijzing naar De Nacht van Schmelzer. Na de val van het kabinet-Cals in die nacht vonden geen verkiezingen plaats, maar werd het kabinet-Zijlstra gevormd met de taak ontbinding van de Tweede Kamer te bevorderen maar inmiddels wel een aantal noodzakelijke maatregelen door te voeren. Dit kabinet kwam tot stand op basis van de in 1963 gekozen Kamer. In eerst instantie, van 1963 tot 1965, trad het kabinet-Marijnen op. Vervolgens het Kabinet Cals-Vondeling en tenslotte het Kabinet Zijlstra. Dit alles met wisseling van coalitiepartner. Kabinetten ven verschillende samenstelling op basis van dezelfde verkiezingen werden nadien niet meer wenselijk geacht. Wisseling van coalitiepartner zou alleen nog na nieuwe verkiezingen kunnen plaatsvinden; z.g. achterkamertjespolitiek moest worden vervangen door transparantie door middel van raadpleging van de kiezer. In 1972 leidde dit ertoe dat na het vertrek van DS70 uit het kabinet-Biesheuvel er een kabinet kwam onder leiding van Biesheuvel dat nieuwe verkiezingen moest organiseren en inmiddels de noodzakelijke maatregelen moest treffen; dit kabinet had als missionair kabinet overigens wel een volwaardige taak. Hiermee werd het voorbeeld van het kabinet-Zijlstra gevolgd. En dat kabinet was weer in de leer geweest bij het rompkabinet-Beel. Dat kabinet was gevormd na de val van het laatste kabinet Drees in 1958. De Grondwet laat ontbinding en nieuwe verkiezingen toe. Voor de procedure van grondwetsherziening is het zelfs voorgeschreven in art.137 e.v. van de Grondwet. Ingevolge art. 64 van de Grondwet kan de Kamer ook om andere redenen worden ontbonden. Dit is een kan-bepaling, geen voorschrift. Vele debatten hebben over de toepassing van deze bepaling in de Kamer plaats gevonden. In 1958 heeft de Kamer scherp aangegeven, dat de bepaling terughoudend moet worden toegepast. Beklemtoond werd dat altijd een afweging moet worden gemaakt tussen de grondwettelijke bepaling dat de Kamers voor vier jaar worden verkozen en tussentijdse verkiezingen. De met de vier jaar periode beoogde stabiliteit van de gekozen volksvertegenwoordiging mag niet zonder een overtuigende reden worden onderbroken. Nederland heeft constitutioneel immers een keuze gemaakt voor het representatieve stelsel en niet voor directe democratie of een plebiscitair stelsel. Een en ander is in het kader van de grondwetsherziening 1983 uitdrukkelijk bevestigd. Het gekozen stelsel brengt mee dat in beginsel de Kamer voor vier jaar zijn werk moet kunnen doen; de taak van medewetgever en van controleur van de regering vergt duurzaamheid in de zittingsperiode. Tussentijdse verkiezingen verplaatsen de primaire aandacht van de fracties naar samenstelling van de kandidatenlijsten en naar het verwerven van steun bij de het electoraat en gaan ten koste van beide hoofdtaken. Tegen deze achtergrond heb ik mijn bedenkingen tegen de ontbinding van de Tweede Kamer op voordracht van het Kabinet Rutte IV, toen geen overeenstemming werd bereikt over het asiel- en migratiebeleid. Zie KB van 8 september 2023. Op basis daarvan hebben de verkiezingen op 22 november 2023 plaats gevonden. De nota van toelichting op het KB volstaat met een summiere toelichting: “vanwege de ontstane politieke situatie is het wenselijk de Tweede Kamer der Staten Generaal te ontbinden op grond van art. 64 eerste lid van de Grondwet.” Noch van de kant van de regering, noch van de zijde van de Kamer zijn nadere argumenten aangevoerd, waarom van de kan-bepaling in art. 64 gebruik is gemaakt. De regering vond het doorslaggevend dat de Kamer instemde met ontbinding. Naar mijn mening had het voor de hand gelegen in de overweging te betrekken, of ontbinding en dus nieuwe verkiezingen zouden dienen plaats te vinden, nu de vorige verkiezingen recent hadden plaats gevonden, nl. op 17 maart 2021 en de daarop volgende kabinetsformatie bijna een jaar duurde. De vraag is gerechtvaardigd of tegen die achtergrond een keuze voor stabiliteit niet de voorkeur zou moeten hebben, bijvoorbeeld door op basis van de verkiezingsuitslag van 2021 een missionair kabinet te vormen, c.q. een kabinet te vormen met de opdracht de Kamer te ontbinden en voorts dat kabinet te belasten met de voorbereiding en besluitvorming over een aantal belangrijke onderdelen van beleid. Door ontbinding over te laten aan het demissionaire kabinet zitten we nu al sinds september 2023 met een kabinet waarvan de taak zich richt op al hetgeen in het belang van het koninkrijk noodzakelijk is. Parallel aan de langdurige demissionaire status van het kabinet loopt een al sinds 22 november 2023 durende formatie van een nieuw kabinet. Deze twee elementen samen zijn geen blijk van een vitale democratie. Dat hadden regering en Kamer in hun overwegingen moeten betrekken bij het besluit weer tot nieuwe verkiezingen te besluiten. Af en toe verneem en lees ik dat ontbinding van de Kamer wordt overwogen bij een voortdurende impasse in de kabinetsformatie. Alsof dat een oplossing zou zijn. Neen, nieuwe verkiezingen zijn geen oplossing. Het is niet aanvaardbare inbreuk op de door de Grondwet vastgelegde vierjarige zittingsperiode van de Kamer. Vergt weer onevenredig veel aandacht van Kamerleden voor de voorbereiding en deelname aan verkiezingen en vergt weer een kabinetsformatie. Op de vraag of het huidige demissionaire kabinet het besluit tot ontbinding neemt of een te vormen kabinet op basis van de verkiezingsuitslag 2023 ga ik niet in. Essentieel is dat ontbinding niets oplost, integendeel. Dus, zie er vanaf. En pas art. 64 toe wanneer het echt nodig is, dus zeer terughoudend. Terughoudendheid is ook geboden als de kabinetsformatie slaagt en in het nieuwe kabinet een crisis zou ontstaan. Geef de Kamer de ruimte de wetgevende en controlerende taken goed te vervullen. Dat is een grondwettelijke vereiste. Er moeten daarom overtuigende redenen zijn nieuwe verkiezingen te houden. Het mag in ieder geval geen automatisme zijn alsof het een staatsrechtelijke regel is dat bij een kabinetscrisis ontbinding van de Kamer moet volgen. Het is geen staatsrechtelijke regel. In de Kamer is met name door de PvdA regelmatig geprobeerd de praktijk tot regel van constitutioneel recht te maken Daar is geen meerderheid voor gevonden. Hetzelfde lot is overigens ten deel gevallen aan de vele voorstellen elementen van directe democratie in de constitutie in te voeren. Ordelijkheid in de politiek is essentiële voorwaarde voor haar geloofwaardigheid en dat vergt naleving en handhaving van de spelregels van de parlementaire democratie. Met ontbinding van de Tweede Kamer dreigt het omgekeerde; de verkiezingen krijgen het karakter van een plebisciet, terwijl regering en Staten Generaal zich uitgesproken hebben tegen plebiscitaire elementen in ons bestel. Gebrek aan naleving van parlementaire spelregels leidt tot het ondergraven van de kwaliteit en duurzaamheid van ons politiek-staatkundig systeem. Ik pleit derhalve sterk voor heroverweging van de praktijk sinds de jaren 60 om bij een breuk in de regeringscoalitie tussentijdse verkiezingen te houden. Ga er alleen toe over na grondige afweging van alternatieven. Daaraan heeft het nu ontbroken. Dit artikel van Rein Jan Hoekstra (oud-informateur, oud-SG van Algemene Zaken en oud-staatsraad) verscheen eerder in De Hofvijver van 24 juni 2024 (een uitgave van het Montesquieu Instituut)

Door: Foto: Gerard Stolk (cc)
Foto: Logos partijen LEF

Wie van de acht: LEF – Voor de Nieuwe Generatie

, door

Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag: LEF – Voor de Nieuwe Generatie.

Natuurlijk stond Buitenhof ook afgelopen zondag in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen. Deze keer met de lijstrekkers van Partij voor de Dieren, D66 en BBB. En met een entr’acte, uitgevoerd door een speciale gast: de behanger van LEF.

Presentator Pieter Jan Hagens bleek te falen qua live journalistiek. Hij deed in ieder geval of hij zijn ogen niet kon geloven (“ik kan niet precies lezen wat er op staat”). Esther Ouwehand kon het wel waarderen (“Ik mag het wel, een beetje buiten de lijntjes kleuren”). En die mevrouw van BBB bleek niet in staat buiten haar denkraam te kijken en zag het verschil niet tussen ludieke acties en aanslagen (“Ik vind het eng dat iemand zomaar op een ladder klimt en een actie uitvoert. Nu is het een poster, maar een ander met wél kwaad in zin, kan zo op een idee worden gebracht en met zwaarder geschut komen.”)

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour

Quote du Jour | What are the Italian people saying?

, door

 

The people have spoken. But what are they saying? There are two main ways to read the results, and both have major consequences for Europe. One—and this is entirely new—is that one of the three pillar countries of the European Union now effectively has a euroskeptical majority in parliament; both Five Star and the League have called for rewriting treaties with Europe to give Italy more sovereignty. (Although it’s a big question whether they would team up to form a government; the election results have produced a hung parliament.)

The second is that voters are punishing Italy’s governing elites—Renzi’s Democratic Party, but also Silvio Berlusconi’s Forza Italia party—for overseeing the country’s decline.

Foto: DALL·E-2023-10-27-21.59.12 Een groep diverse mensen van verschillende afkomsten en geslachten staan in een halve cirkel met boeken in hun handen

Verkiezingsprogramma’s over taal: NSC, BBB, Denk

, door

ANALYSE - Marc van Oostendorp heeft de verkiezingsprogramma’s doorgeworsteld en zocht naar de standpunten over taal en literatuur. Het eerste artikel (met VVD, PVV, JA21 en FvD) verscheen ook bij Sargasso. Op zijn eigen webstek volgden analyses van de programma’s van CDA, CU, SGP (30 oktober), PvdA/GL, BIJ1, SP, PvdD (1 november), D66 en Volt (3 november) en gisteren sloot hij af met NSC, BBB en DENK, hieronder integraal overgenomen.

Tenzij er de komende tijd ineens nog een partij uit het niets als een komeet komt opklimmen. zijn we aan de laatste partijen in dit overzicht beland, die eerlijk gezegd weinig meer met elkaar gemeen hebben dan dat ze allemaal betrekkelijk laat waren met het formuleren van hun verkiezingsprogramma.

NSC

De partij van Pieter Omtzigt heeft de meest complete tekst over een regionaal taalbeleid – wat sowieso naast het Engels op de universiteit hét taalonderwerp is bij de huidige Tweede Kamerverkiezingen:

Regionale talen

Regionale identiteiten en culturen verdienen erkenning, waardering en bescherming. Hierover zijn concrete afspraken gemaakt in het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden en in het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden. Deze afspraken moeten serieus worden nageleefd. We zetten hierbij in op bewustwording, zichtbaarheid en een stevige wettelijke verankering en naleving van de verdragen.

  • We houden ons aan de verplichtingen uit het Europees Handvest en het Kaderverdrag om in het onderwijs goed aandacht te besteden aan regionale geschiedenis, cultuur en taal, zoals het Fries, Nedersaksisch, Limburgs, Jiddisch en Sinti-Romanes.
  • Wij erkennen het belang van andere Europese (taal)minderheden en bevorderen de samenwerking tussen de verschillende taalregio’s.
  • Het Fries is een officiële taal in Nederland en moet in de Grondwet worden erkend. Dat geldt ook voor de Nederlandse taal zelf en voor de Nederlandse Gebarentaal.
  • Wij werken vanwege de relatie met de eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao actief mee aan het verbeteren van de taalpositie van het Papiaments.
Foto: Logo's nieuwe politieke partijen TK Verkiezingen 2023

Wie van de acht – nieuwe partijen bij TK-verkiezingen 2023

, door

De Tweede Kamer ging vorige week vrijdag met reces om de partijen in staat te stellen vol op verkiezingscampagne te gaan. Dat zal even onderbroken moeten worden want er zijn in de wereld wel verschrikkelijker dingen gaande dan de Tweede Kamerverkiezingen.

De SP en D66 hebben een spoeddebat aangevraagd over de stemonthouding die Nederland in de VN uitsprak over de resolutie die een humanitair staakt-het-vuren oproept. De Kamerleden moeten de komende week over de aanvraag van SP en D66 stemmen.

Geen nood: partijkopstukken schuiven ondertussen aan bij de tv-tafels, worden in landelijke dagbladen ondervraagd en bereiden zich voor op de komende verkiezingsdebatten op televisie. Allemaal ten dienste van de kiezer die zich natuurlijk goed wil informeren teneinde op 22 november een weloverwogen en verantwoorde keuze uit alle 26 partijen te maken.

Alle 26? Nee, een achttal partijen worden behoorlijk genegeerd. Niet alleen door de NOS, die ‘de 17 grootste partijen’ vlotjes uitlegt aan het publiek.  Daarmee wordt bedoeld de 17 partijen die nu in de Tweede Kamer zitten en meedoen aan de verkiezingen.

Maar er doen 26 partijen mee. De NOS laat 50PLUS buiten beschouwing. De partij had na de vorige verkiezingen wel een zetel, maar die werd ‘meegenomen’ door mevrouw Den Haan toen zij uit de partij stapte. Zij (i.c. de door haar opgerichte partij GOUD) doet niet mee aan de verkiezingen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Verkiezingen 2023 – overzichtelijke stembiljetten

, door

Terwijl de gevestigde parlementaire orde de vakantierust ernstig verstoord ziet en flink aan de bak moet om verkiezingsprogramma’s en kandidatenlijsten te vullen, is het opvallend stil van de zijde van partijen die niet eerder een zetel wisten te bemachtigen.

Hebben zij de moed opgegeven? Zien we ze in november niet meer terug op de stembiljetten? En hebben er zich (nog?) geen gloednieuwe partijen aangemeld voor de verkiezingsstrijd? Wie wil heeft nog veertien dagen de tijd om een partijnaam te registreren.

Bij de Kiesraad zijn 51 partijen geregistreerd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zeventien daarvan zitten nu in de Tweede Kamer. Onder de 34 andere partijen zien we ‘oude bekenden’ als de Piratenpartij, Jezus Leeft en Partij voor de Republiek.

Henk Krol lijkt vergeten zijn registratie als ‘Lijst Henk Krol’ in te trekken. Hij wordt immers nummer 2 op de lijst van Wybren van Haga’s BVNL. Dus waarom nog een eigen partij in de lucht gehouden?

Ook de roemruchte Richard de Mos heeft de administratie niet op orde. Waarschijnlijk te druk gehad met rechtszaken en coalitieperikelen in de Haagse gemeenteraad. Hoe dan ook, zijn Code Oranje staat nog steeds geregistreerd bij de Kiesraad, ondanks dat hij in 2021 vorig jaar verkondigde dat Code Oranje de komende jaren landelijk geen rol meer speelt.
De Mos was voorlichter geworden van (hee, ook al!) Wybren van Haga’s BVNL en combineert dat met zijn raadslidmaatschap.

Foto: Mikael Blomkvist, via Pexels.

Eendracht maakt maar een beetje macht

, door

Een beetje progressieve partij is altijd dwars. Dat hebben PvdA en GroenLinks in ieder geval goed begrepen. Geheel tegen de tijdgeest van versplintering in, gaan ze de komende verkiezingen samen in. Met forse meerderheden stemden leden van GroenLinks en PvdA voor deelname aan de verkiezingen met een gezamenlijke kandidatenlijst en verkiezingsprogramma.

In de laatste Peilingwijzer komt de combinatie PvdA/GL op minimaal 23, maximaal 27 zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 haalden ze 17 zetels (PvdA 9, GL 8).

Op een enkel uitzondering na hebben fusies van politieke partijen tot winst geleid. Maar die winst was altijd vrij bescheiden. Wat de Peilingwijzer nu aangeeft is fors veel meer dan bij eerdere fusies is voorgekomen.

Fusies sinds 1945

1946 PvdA: fusie van Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), Vrijzinnig-Democratische Bond  (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie

1948 VVD: opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP), een fusie van vijf partijen. Samen met en het Comité ter voorbereiding van een Democratische Volkspartij (voormalige leden van de VDB) werd de VVD opgericht.

1973 CDA: Fusie van Katholieke Volkspartij (KVP), Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en Christelijk Historische Unie (CHU).

1990 GroenLinks: Fusie van Communistische Partij Nederland (CPN), Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), Politieke Partij Radikalen (PPR) en Evangelische Volkspartij (EVP)

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Riccardof (cc)

Winst voor Podemos; PP blijft de grootste

, door

VERSLAG - De Spaanse parlementsverkiezingen van zondag 20 december draaiden uit op grote winst voor de 2 nieuwkomers, C’s (Ciudadanos) en Podemos. Evenwel blijven de volkspartij PP en de socialistische PSOE – nog net – de grootste.

Het was geen echte overwinningsspeech van premier Mariano Rajoy, even na middernacht. Hij bedankte de stemmers en zijn ‘vrienden en vriendinnen’ voor het harde werk tijdens de campagne, maar de overwinning droop er niet vanaf. Dat kon ook niet; ondanks dat de PP met 123 zetels nog altijd de grootste is, heeft de partij 63 zetels moeten inleveren.

Voornemen

Toch weerhoudt die uitslag de PP er niet van om een regering te willen vormen. Rajoy sprak direct het voornemen uit om het voortouw te nemen in de coalitieonderhandelingen. De vraag is: met welke partij? Oude vriend PSOE heeft weliswaar ook flink moeten inleveren (van 110 in 2011 naar 90 zetels), maar samen kunnen ze wel de benodigde 176 zetels krijgen om een meerderheid te vormen.

Coalities

Het zou zomaar kunnen dat er geen eer wordt gedaan aan de enorme winst van de nieuwkomers C’s en Podemos. Gebeurt dat wel, dan zijn de volgende coalities denkbaar:

PSOE + Podemos + C’s
PSOE + Podemos + Esquerra Republicana (Catalaans) + UP (extreem links) + EAJ PNV(Basken)
PSOE + Podemos + Esquerra Republicana + UP + Democràcia i Libertat

Foto: Thracische kliffen Foto Stefanschenkon, Pixabay, Public Domain CCO

Italiaanse toestanden in Bulgarije

, door

ELDERS - Bulgarije snakt naar een stabiele regering die de armoede in het land kan bestrijden. Het ziet er niet naar uit dat die er snel zal komen.

De parlementsverkiezingen in Bulgarije van afgelopen zondag hebben geleid tot een patstelling. Van de 36 partijen die er aan meededen hebben slechts vier de kiesdrempel gehaald.  De centrumrechtse GERB van zittend premier Borisov werd de grootste partij met 97 zetels. De BSP (socialisten) behaalde 84 zetels. De partij van de Turkse minderheid MRF kwam uit op 36 zetels en de nationalistische partij Attack op 23. In een parlement van 240 zetels betekent dit dat de twee mogelijke coalities (GERB/Attack en BSP/MRF) precies even zetels hebben. President Rossen Plevneliev begint vandaag aan een eerste consultatieronde, maar er zijn weinig alternatieven.

De verkiezingen waren noodzakelijk geworden omdat de zittende regering het vertrouwen had verloren na grootschalige protesten van de Bulgaarse bevolking in februari tegen de lage levensstandaard in het land. Aanleiding tot de protesten was de verhoging van de energieprijzen. NRC-correspondent Marloes de Koning: ‘In Bulgarije is in juli besloten de prijzen met 13 procent te verhogen. De commerciële bedrijven zijn veel strenger tegen wanbetalers dan de staatsbedrijven die vroeger de nutsvoorzieningen leverden. Ze laten huishoudens vaak een deel van de rekening vooruit betalen en sluiten de stroom sneller af bij betalingsachterstanden.’ Op de achtergrond speelt de crisis in buurland Griekenland, maar ook het gebrek aan vertrouwen in de gevestigde politieke partijen. De verkiezingen hebben echter geen doorbraak naar vernieuwing gebracht. Integendeel, de oude politiek is terug en dan ook nog in een onmogelijke verhouding die een snelle aanpak van de crisis niet dichterbij heeft gebracht.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.