Paradigmatatata

Peter Breedveld nodigde Marcel Hulspas uit een stukje op zijn blog te schrijven. Dat werd Is de islam nog te redden?, waarin Hulspas forse kritiek leverde op het meest recente boek van Ayaan Hirsi Ali. Hirsi Ali pleit in haar boek voor een hervorming van de islam en Hulspas betoogt in zijn stuk dat dat met geen mogelijkheid haalbaar is. Een hervorming à la Reformatie in het westen is al lang aan de gang en bestond niet alleen in het westen, maar ook nu binnen de islam vooral uit een fundamentalistische ‘terug naar de wortels’-beweging waar net als destijds weinig heil van te verwachten is. Hulspas acht het ook buitengewoon onwaarschijnlijk, en volkomen onlogisch om te verwachten, dat moslims zomaar gaan doen alsof bepaalde verzen niet meer in de koran staan: er staat wat er staat en daar ga je niks meer aan veranderen. Van alle oorzaken van extremistisch terrorisme die je zou kunnen aanwijzen, is de islam degene waar je het minste invloed op kunt uitoefenen. Niet eens proberen dus, aldus Hulspas, dat zou maar getuigen van naïef optimisme.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Totale verwarring over wetenschap en kunst

RECENSIE - het-verborgen-veldAmbitie kan nooit kwaad. Dus wanneer Cees Andriesse op de cover van zijn boekje ‘Het verborgen veld’ belooft dat hij ‘Een nieuwe geschiedenis van de natuurkunde’ gaat bieden, dan klinkt dat heel uitdagend. Maar dan moet je wel weten wat je gaat schrijven.

Contra Kuhn

Direct in het begin gaat het al mis. Andriesse’s poging in de inleiding om de aard van dat ‘nieuwe’ een beetje filosofisch te omschrijven, loopt hopeloos vast. Eerst rekent hij af met de wetenschapsfilosofie van Thomas Kuhn, die grote nadruk legde op revolutionaire breuken in de geschiedenis van de wetenschap. Andriesse wijst erop dat dat een minderheidstandpunt is:

Ontdekkingen hebben een logica. Ze worden niet zomaar gedaan. Het kan in het midden blijven welke wetenschapsfilosofen dat sinds jaar en dag betogen. Het zijn er vele. ‘Wetenschappelijke kennis is zelfs los te zien van groepen mensen,’ schrijft één van hen. ‘Ze kan als een systeem van theorieën worden opgevat waar we aan werken zoals metselaars een kathedraal opbouwen.

Kuhn is inmiddels allang achterhaald, maar die ‘vele’ waar Andriesse het over heeft, lopen ondertussen ook behoorlijk achter. Die bouw-metafoor is al net zo ouderwets en onjuist. Ze is wellicht verleidelijk voor een oppervlakkige geschiedschrijving van de wiskunde of de theoretische natuurkunde (maar ook daar: niet geldig); ze is volledig onbruikbaar voor een wetenschap als, zeg, psychologie of sociologie.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.