Met de publieke optredens van Kamerlid Gideon van Meijeren is Forum voor Democratie – zelden een naam gezien die zo haaks staat op de standpunten van de organisatie zelf – een nieuwe fase ingegaan. Een parlementariër die zijn gehoor keer op keer voorhoudt dat zijn partij zijn eigen collega-Kamerleden zal ‘vervolgen en opsluiten’ of ‘voor een tribunaal’ wil brengen, diskwalificeert zichzelf als Kamerlid.
Van Meijeren neemt daarmee afstand van de rechtstaat zelf: hij verwerpt die openlijk. Dan hoort hij niet langer in de Kamer thuis, al was het maar omdat hij zijn daar afgelegde eed om de grondwet hoog te houden, met voeten treedt. En hij doet dat herhaaldelijk. Van Meijeren staat daarin niet alleen: ook zijn fractiegenoten Freek Jansen, Pepijn van Houwelingen en partijleider Thierry Baudet zelf doen weinig anders.
Inmiddels gaat Forum verder dan wilde complottheorieën en blatante leugens verkondigen. We zien openbare ophitserij, openlijk geflirt met geweld, oproepen aan ‘het volk’ om in ‘opstand’ te komen en het recht in eigen hand te nemen. Dat zulks individuele aanhangers tot levensbedreigende acties kan aansporen, weet Sigrid Kaag inmiddels als geen ander. Zij kreeg afgelopen week een man met een brandende fakkel voor haar voordeur te verduren. Hij was van zins een en ander hoogstpersoonlijk te regelen.
Dit weekend stelde de Volkskrant de vraag wat Rutte-IV, en het parlement zelf, met Forum voor Democratie aan moet. Een aantal ondervraagden, onder wie Henk Otten – zelf oud-FvD’er – zei dat ‘negeren’ niet langer werkte.
Dat ben ik met hem eens, maar ook: van echt negeren is het nooit gekomen. Forum voor Democratie krijgt immers in de meeste media vrijwel ongelimiteerd toegang: afgelopen week niet alleen RTL Nieuws, maar ook het NOS Journaal. En er gaat werkelijk geen week bij Op1 voorbij dat er geen FvD’er wordt uitgenodigd.
Journalist Christophe Deborsu, gastheer van het politieke praatprogramma RTL Belgique, vertolkte vorig jaar – ik meen in Medialogica – een beter uitgangspunt. Zulke partijen en organisaties hebben ‘het recht om waanzinnige dingen te zeggen, maar niet in mijn studio’. Zijn oplossing? Bied nooit een ongefilterd podium aan complotdenkers, populisten, fascisten, neonazi’s en andere staatsgevaarlijken. Hij prefereert in zulke gevallen op voorhand opgenomen interviews. ‘We laten ze nooit live aan het woord. We vatten ze samen. Dan houden we controle.’
Deden de Nederlandse media dat maar. Maar nee – een aanzienlijk deel ervan gedraagt zich geen snars beter dan Facebook en YouTube, die hun algoritmes zo hebben ingericht dat alles wat #ophef en #commotie veroorzaakt, ongefilterd over de kijkers wordt uitgestort. En ze bieden de fascisten en neonazi’s daarmee een ongefilterd podium.
Het is tijd om onze democratie te gaan verdedigen, en een cordon sanitaire rondom zulke verwerpelijke ideeën te leggen. Want nee: negeren werkt niet. Ze een podium verschaffen al helemaal niet. Staatsgevaarlijke partijen verdienen een verbod.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
