De column van Han van der Horst die afgelopen zaterdag op Joop.nl verscheen is mij uit het hart gegrepen. Hij benoemt dit stuk een aantal punten die ik dermate belangrijk vind dat ik ze graag nog even op rij zet. Het opheffen van de democratie in de besluitvorming op de universiteiten heeft volgens hem geleid tot een onverantwoordelijk rendementsdenken dat keer op keer leidt tot mislukkingen: (...) megalomane egotrippers konden op topposities ongeremd hun gang gaan, raden van toezicht en colleges van bestuur jutten elkaar op in plaats van dat er sprake was van een gezonde controle. Dat leidde tot onberaden bezuinigingen, fusiegolven in het hbo en het in de markt zetten van allerlei nieuwmodische opleidingen – Europese Studies, vrijetijdsmanagement et cetera – die als multidisciplinair werden gepresenteerd maar in feite studenten op heel breed gebied alleen maar oppervlakkigheden boden. Naast de onberaden bezuinigingen zag men even onberaden investeringen. Tot in derivaten toe. De werkvloer werd ondertussen aan een groeiende hoeveelheid administratieve controles onderworpen. Wat klinkt dat toch allemaal treurig herkenbaar. Niet voor niets wordt in het stuk de universiteit vergeleken met "woningbouwverenigingen, de zorginstellingen en voormalige overheidsbedrijven". Er is een hoop stukgemaakt in de jaren 90. Het is zo jammer dat veel politieke partijen (VVD, D66) daar nog steeds niet van geleerd hebben.
NIEUWS - Twee schooldistricten in Kansas (USA) gaan het academisch jaar zes tot twaalf dagen eerder afsluiten. De reden: bezuinigingen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
ACHTERGROND - In Oostenrijk verscheen een interessant rapport over de tekortkomingen van het onderwijsbestel. Oostenrijk besteedt relatief veel geld aan onderwijs per leerling, maar presteert middelmatig.
Oostenrijk heeft een bureaucratisch, top-down, sturingsmechanisme. Bovendien zijn er heel veel bestuurslagen betrokken (school, gemeente, Länder, ministerie) die deels politiek zijn benoemd. De “klassisch bürokratische Top-Down-Steuerungsansatz” voldoet niet langer, schrijven de onderzoekers uit Wenen.
Het rapport maakt handig gebruik van grafieken om de standpunten te onderbouwen. Deze grafiek laat zien dat Oostenrijk een zeer inefficiënt onderwijssysteem heeft: Nederland scoort na het VK het beste.
Bron: Kurt Schmid (2015). Schulgovernance – Eckpunkte für einen Paradigmenwechsel. Ableitung eines idealtypischen Modells für Österreich anhand internationaler Evidenz. Institut für Bildungsforschung der Wirtschaft, Wien.
Autonomie van de scholen, centrale toetsing, vrijheid bij benoeming van docenten, het risicogerichte toezicht door de inspectie en de bekostigingssystematiek worden als factoren genoemd die het onderwijs efficiënter en effectiever maken. Een huwelijk tussen centrale normen en decentrale verantwoordelijkheid is een goed recept. De onderzoekers adviseren om daarbij goed te kijken naar landen als Nederland.
De onderzoekers tekenen zowel de huidige governance structuur in Oostenrijk als ook een ideaalplaatje. Het ideaalplaatje bevat een stuk minder bestuurslagen.
Dat geeft te denken. Het gemeentelijk en provinciaal niveau zijn in Nederland “beleidsarm”: in die zin hebben we weinig bestuurslagen in Nederland. Scholen ontvangen een lumpsum, die ze grotendeels naar eigen inzicht mogen besteden. Ze hebben daarbij voornamelijk te maken met het ministerie.
OPINIE - Het lijkt een laatste middel te worden om het ‘onderwijs van de toekomst’ te redden. Via #onderwijs2032 kan iedereen zijn of haar plannen ventileren en het gevoel krijgen mee te werken aan een onderwijstoekomst die ertoe doet.
Staatssecretaris Dekker maakte onlangs dit plan bekend. Klinkt goed, zo’n nationale oproep. Eindelijk gaat het gewone (onderwijs)volk aangehoord worden en mogen alle ideeën uit de huis- en docentenkamer aan de oppervlakte komen. Dit alles met het doel de kleuters van nu klaar te stomen voor een wereld hier ver vandaan: het jaar 2032.
Maar is zo’n futuristisch doel, verpakt in een hippe hashtag, wat het onderwijs nu nodig heeft?
Hij zal het wellicht goed bedoelen. Maar met #onderwijs2032 zet Dekker indirect zichzelf én alle betrokkenen bij het Nederlandse onderwijs voor schut. De diepere laag achter #onderwijs2032 is dan ook geen vraag of oproep, maar een schreeuw om hulp, om een pasklare oplossing te vinden voor een probleem dat al voor vele kabinetten achter elkaar een moeilijk te nemen horde blijkt te zijn.
Dekker valt door de mand, als hij zegt dat we het in Nederland te vaak hebben over de randvoorwaarden voor goed onderwijs, zoals groepsgrootte, onderwijstijd, kostenplaatje en huisvesting. Volgens hem moet het debat, via deze in het leven geroepen hashtag, namelijk meer gaan over waar het écht om draait: de inhoud van het onderwijs.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Trouw bericht over de het college voor de rechten van de mens dat uitspraak doet in de zaak van de ouders van een zwaar dyslectische, autistische jongen die het VWO wil volgen maar struikelt over frans en duits. Er mag toch geen uitzondering gemaakt worden voor deze jongen: frans en duits moeten gevolgd worden. Met als groot risico dat zo iemand met een IQ van 135 en een talent voor wiskunde toch afhaakt op het VWO.
OPINIE - De eindtoetsen in het primaire onderwijs zijn sinds dit schooljaar verschoven van februari naar april. Omdat vóór 1 maart alle basisscholen hun leerlingen in groep acht moeten hebben geadviseerd over de te volgen leerroute in het voortgezet onderwijs, zal de verplichte eindtoets hierbij veel minder een doorslaggevende waarde hebben dan voorheen. Dat is een gunstige ontwikkeling.
Maar is het (basis)onderwijs hiermee klaar voor de toekomst?
Basisscholen krijgen dit schooljaar de vrijheid om naar eigen inzicht te kiezen uit enkele, door de minister goedgekeurde, eindtoetsen voor de leerlingen van groep acht. Vóór 1 februari moeten alle 6500 scholen een keuze hebben gemaakt uit het geringe aanbod van eindtoetsen. Dat de Centrale Eindtoets, in de volksmond ‘Cito-toets’ genoemd, hierin een monopoliepositie heeft is niet vreemd. Het befaamde nationale toetsorgaan drukt immers al vele decennia een belangrijke stempel op de toetsing van de basisschoolleerlingen in ons land.
Wanneer we enkele van de goedgekeurde overgebleven toetsen met elkaar vergelijken, zien we wel wat verschillen. Bijvoorbeeld dat de Centrale Eindtoets zowel op papier als digitaal kan worden aangeboden, de IEP-toets enkel op papier en de Route8-toets alleen digitaal. Waar de Centrale Eindtoets kiest voor een traditionelere lay-out, maakt de IEP-toets juist gebruik van afbeeldingen die meer bij de belevingswereld van de leerlingen van nu aansluit (vraagvorm in Facebookposts).
DATA - Het World Economic Forum is net voorbij en ik was benieuwd of er dit jaar iets gezegd is over onderwijs. Onder het kopje “Employment Skills and Human Capital” vindt men een nogal bonte verzameling artikelen. Over “Hoe om te gaan met negatieve feedback?” en “5 redenen om je baan niet op te zeggen”. Niet veel vergezichten over onderwijs dit jaar.
De wat meer strategische stukken over onderwijs zijn vorig jaar verschenen. Zo vond ik een interessante publicatie over de belangrijke trends in onderwijs en opleidingen (Education and Skills 2.0: New Targets and Innovative Approaches). Daarin wordt ook de Human Capital Index genoemd.
Het World Economic Forum, dat vooral bekend is vanwege de Global Competitiveness Index, heeft een aparte indicator voor Human Capital, die weer bestaat uit 51 indicatoren. De laatste publicatie dateert uit 2014 en toont de scores over 2013.
Nederland staat in deze ranking op de vierde plek, achter Zwitserland, Singapore en Finland. De grafiek komt uit het landenrapport van Nederland.
Een handig overzicht is het, en ik kan me voorstellen dat deze index relevant is voor bedrijven die op zoek zijn naar een vestigingslocatie. Dan zal de informatie op landenniveau wel iets te globaal zijn vermoed ik.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Aldus Samson in de Volkskrant.
Ach ja, de toegankelijkheid van hoger onderwijs bezuinigen we kapot door alle beurzen af te schaffen en studenten alleen nog maar leningen aan te bieden, en de daardoor nog verder verdiepte tweedeling tussen hoog- en laagopgeleiden compenseren we dan door peuters naar school te sturen.
Ze zijn echt goed de weg kwijt daar bij de PvdA.
OPINIE - Sander Dekker is een nationaal gesprek gestart onder de noemer #onderwijs2032. Iedereen mag meedenken wat er anders, beter moet. ‘Wat moeten kinderen leren op school zodat ze klaar zijn voor hun toekomst?’ Hoe stimuleren scholen de flexibiliteit, creativiteit en het vermogen tot samenwerking van leerlingen, zodat leerlingen klaar zijn voor een steeds sneller veranderende wereld?
De eerste reacties variëren van nieuwe manieren om de economie te laten draaien met ICT, leren programmeren, creativiteit stimuleren, de maker movement, en meer aandacht voor hoogbegaafden, muziek en sport. Wat echter vergeten wordt is aandacht voor de ontwikkeling van de persoonlijkheid van kinderen.
Zelfs in landen waar mensen over het algemeen gelukkig en welvarend zijn, blijven de zelfmoordcijfers stijgen. Psychische problemen kosten de maatschappij in Nederland volgens een onderzoek van de OESO jaarlijks twintig miljard euro. Geen wonder dat de Wereldbank sociaal-emotionele vaardigheden noemt als belangrijk kapitaal voor de arbeidsmarkt.
Een sterke persoonlijkheid bepaalt in hoge mate of een kind op latere leeftijd maatschappelijk succes zal boeken. Kenmerken als doelmatigheid, zelfverzekerdheid, creativiteit en grote sociale vaardigheden zijn minstens zo belangrijk als een hoog IQ.
Uiteindelijk heeft een mens nodig dat hij zo goed mogelijk met zichzelf en de mensen om hem heen op kan schieten. Nieuw is deze gedachte niet. Artikel 1.2.1 uit de Wet educatie en beroepsonderwijs stelt: ‘Educatie is gericht op de bevordering van de persoonlijke ontplooiing ten dienste van het maatschappelijke functioneren van volwassenen…’ Wettelijk is het dus al verplicht dat scholen zich ook richten op op het vergroten van levensvaardigheden.
ACHTERGROND - Op de radio luisterde ik onlangs naar een interview met socioloog Abram de Swaan. Helaas ging de interviewer vooral in op zijn persoonlijke leven, terwijl de Swaan waarschijnlijk veel meer interessants te melden had over zijn recente boek: Compartimenten van vernietiging; over genocidale regimes en hun daders. Het boek verschijnt binnenkort ook in het Frans.
Een van de passages in het interview intrigeerde me. Hij vertelde dat hij in een ingezonden brief in het NRC had geschreven over de opkomst van IS. Een van zijn verklaringen is dat steeds meer meisjes naar school gaan, ook in de islamitische wereld. Dat leidt tot spanningen, die we in Europa eind 19de eeuw begin 20ste eeuw ook hebben gekend. Bij ons leidde het tot de opkomst van de grote arbeidersbewegingen.
Ik zocht eerst naar een grafiek die deze ontwikkeling helder schetst. Een van de millennium goals is de “Education Gender Parity”: 100 geeft aan dat de verhouding jongens/meisjes in het onderwijs gelijk is. Sinds 1990 (en ik vermoed inderdaad in de twintig jaar ervoor) is deze verhouding in veel islamitische landen inderdaad ingrijpend gewijzigd.
Bron: Worldbank (2014). Data on Millennium Development Goals. Dashboard geraadpleegd op 9 jan. Een getal tussen 0 en 100 betekent dat er meer jongens naar school gaan, een getal van 100 betekent dat de verhouding jongens en meisjes gelijk is. Boven 100 betekent dat er meer meisjes naar school gaan dan jongens.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.