Sahra Wagenknecht gaat in twee deelstaten meeregeren

De Duitse deelstaat Brandenburg krijgt een regering van SPD en BSW. Bündnis Sahra Wagenknecht, een afsplitsing van Die Linke, haalde in Brandenburg dit najaar vanuit het niets 13,5 procent van de stemmen. De SPD werd met 30,9 procent nipt grootste partij dankzij de populaire minister-president Dietmar Woidke, die zich in de campagne nadrukkelijk verre had gehouden van zijn partijgenoot Bondskanselier Olaf Scholz. De AfD kreeg in Brandenburg 29,2 procent, maar was op voorhand door de SPD van samenwerking uitgesloten. Vorige week werd in Thüringen een akkoord bereikt voor een minderheidscoalitie van CDU, SPD en BSW. Ze komen daar één stem te kort en zijn daarvoor afhankelijk van Die Linke of de AfD. In Brandenburg haalden zowel de Groenen als Die Linke de kiesdrempel niet. Op voorhand ontsloeg de huidige en toekomstige minister-president Woidke vorige week zijn minister van Volksgezondheid Ursula Nonnemacher van de Groenen vanwege een conflict over de hervorming van het ziekenhuiswezen, een onderwerp waar BSW al langer dwars lag. Haar partijgenoot, landbouwminister Axel Vogel trad uit solidariteit terug. Daarmee is de oude rood-zwart-groene coalitie in het zicht van de haven alsnog gestrand. In de nieuwe coalitie krijgt BSW drie ministersposten. SPD en BSW willen zich inzetten voor vermindering van de bureaucratie en digitalisering. Ook wil de nieuwe deelstaatregering mobiele telefoons op scholen verbieden, ouders met een laag inkomen ontlasten, het politiekorps uitbreiden en de irreguliere migratie indammen. Een heikel punt was de eis van BSW om te stoppen met wapenleveranties aan Oekraïne. Maar daar gaat de deelstaat natuurlijk niet over. Er is een compromis gevonden in een algemene uitspraak dat partijen zich binnen de federale regering en de EU willen inzetten voor een diplomatieke oplossing voor de oorlog in Oekraïne. Vervroegde verkiezingen Intussen is de campagne voor de vervroegde Bondsdagverkiezingen op 23 februari volgend jaar in volle gang. De SPD heeft huidig Bondskanselier Scholz opnieuw gekandideerd om een nieuwe regering te gaan leiden. Een onbegrijpelijk stap als je in aanmerking neemt dat Scholz op afstand de minst populaire bondskanselier ooit was. En dat zijn partij in de peilingen op 15% staat, een absoluut dieptepunt. Maar een alternatieve kandidaat, defensieminister Boris Pistorius wil Scholz niet vervangen. Het is niet goed als de partij afstand neemt van een zittende Bondskanselier, zei hij. Friedrich Merz, de kandidaat van de CDU, in de peilingen nu de grootste partij, is blij met dat standpunt. Merz meent Scholz makkelijker te kunnen verslaan dan Pistorius. Het is nog wel de vraag of hij de SPD daarmee uit een nieuwe regering kan houden. Zoveel alternatieven zijn er niet zo lang de AfD wordt uitgesloten. En een 'Brandenburgse' coalitie lijkt op landelijke niveau vooralsnog uitgesloten. Schuldenbremse Merz lijkt er al rekening mee te houden dat hij straks met Scholz zaken moet doen. Hij heeft gezegd wel te willen praten over de Schuldenbremse, de grondwettelijke grens voor staatsschulden die in Duitsland sinds 2009 in acht moet worden genomen. De SPD wil er van af. Het was een van de belangrijkste conflictpunten met voormalig coalitiepartner FDP. Christian Lindner, namens deze partij sinds 2021 minister van Financiën totdat hij door Scholz ontslagen werd, was mordicus tegen het afschaffen van deze drempel. Als Merz zich straks na de verkiezingen soepeler gaat gedragen bij de onderhandelingen voor een nieuw coalitie zijn de problemen echter allerminst de wereld uit. Scholz wil de verruiming van het staatsbudget ook gebruiken voor sociale maatregelen die Merz nog helemaal niet ziet zitten. De CDU-voorman eist op de eerste plaats investeringen die het Duitse bedrijfsleven er weer bovenop moeten helpen. Want het gaat veel Duitse bedrijven, en dan met name de autofabrikanten, de laatste tijd minder goed. En de auto is zo'n beetje de kurk waar de Duitse economie op drijft. De 'ellende' van de elektrische auto Volkswagen heeft al geruime tijd te kampen met grote problemen. Massaontslagen zijn niet uitgesloten. De Duitse auto-industrie is niet meer concurrerend, zei CEO Oliver Blume in september. Als er niks verandert, gaat Volkswagen binnen één of twee jaar kopje onder, was de boodschap. De winst van Volkswagen is in het derde kwartaal met 64 procent gedaald, naar 1,58 miljard euro. Belangrijke oorzaak is de sterke concurrentie op de Chinese automarkt: Volkswagen loopt achter met de verkoop van elektrische auto’s, veel Chinezen kopen inmiddels e-auto’s van eigen producenten. Deze week maakte Volkswagen bekend dat het de omstreden fabriek in China gaat sluiten. De fabriek staat in de provincie Xinjiang waar Oeigoeren als dwangarbeiders zouden worden uitgebuit. Dat Volkswagen daar nu vertrekt heeft echter niets met mensenrechten, maar alles met economie te maken. Afgelopen weekend verklaarde VW topman Thomas Schäfer dat het bedrijf vasthoudt aan het plan om ook in Duitsland bedrijven te sluiten. Ook bij Ford dreigen nu ontslagen. Het zou vooral gaan om de vestiging in Keulen van dit Amerikaanse bedrijf waar 11.500 mensen werken. De afgelopen jaren heeft Ford al duizenden werknemers in Duitsland ontslagen. Hendrik Wüst, minister-president van Noordrijn-Westfalen, noemt het besluit van het Amerikaanse bedrijf ‘opnieuw een harde klap voor Duitsland als autoland’. Volgens deskundigen kwam de transitie naar elektromobiliteit in de fabriek te laat. De arbeiders geven de schuld aan het management. Die heeft nagelaten een effectieve strategie te ontwikkelen. De parkeerplaatsen bij de fabriek staan vol met niet verkochte auto's. Het personeel heeft verkorting van werktijd gekregen. Duitsland wacht naast een verkiezingsstrijd ook een sociale strijd om het behoud van arbeidsplaatsen. Misschien kunnen de sociaaldemocraten van Scholz daar toch nog een beetje van profiteren.

Door: Foto: DIE LINKE. Sachsen (cc)
Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Duitse coalitie vecht door

, door

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz verscheen deze week in de Bondsdag met een ooglapje en beschadigd gezicht ten gevolge van een val tijdens het joggen. ‘Ik kijk uit naar de memes’ zei hij. Het beeld past goed bij alle verhalen over de moeizame verhoudingen binnen zijn coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen halverwege de rit. Scholz heeft het niet makkelijk als scheidsrechter tussen zijn groene en liberale ministers. Het ene conflict volgt op het andere. Maar Scholz blijft positief gestemd. Na de ‘heidagen’ van zijn kabinet op een kasteel bij Berlijn, vorige week, wees hij op de behaalde resultaten zoals het voordelige treinkaartje voor regionaal vervoer en de snelle installatie van LPG-terminals na het wegvallen van Russisch aardgas. Bij de begrotingsbehandeling presenteerde hij woensdag zijn Pakt für Deutschland, een plan om de bureaucratie te verminderen en urgente projecten zoals de woningbouw te kunnen versnellen.

Scholz vindt het de hoogste tijd om Duitsland wendbaarder en moderner te maken en bureaucratie te bestrijden. Het idee is dat de verschillende overheidsorganisaties beter op elkaar afgestemd worden en sneller gaan werken. Wetgeving rond ruimtelijke ordening moet vereenvoudigd worden. Ook wil hij meer digitaliseren. Bouwvergunningen moeten online aangevraagd kunnen worden. “Burgers zijn deze stilstand beu. En dat ben ik ook,” zei Scholz. Opvallend was zijn uitval naar de AfD: “De grote meerderheid van burgers weet dat het zelfverklaarde ‘alternatief’ in feite een sloopploeg is – een sloopploeg voor ons land.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: OSCE Parliamentary Assembly (cc)

De nieuwe tijd van Olaf Scholz en wat hij ons daarover niet vertelt

, door

ANALYSE, LONGREAD - De Duitse bondskanselier Olaf Scholz schreef een artikel voor Foreign Affairs, getiteld Die globale Zeitenwende. Het is te prijzen dat een politiek leider z’n geopolitieke inzichten met het publiek deelt, maar wat vertelt het stuk ons? En wat niet? De ondertitel verraad meer angst dan leiderschap.

The Global Zeitenwende – How to Avoid a New Cold War in a Multipolar Era, luidt de volledige titel van de hier gebruikte Engelse vertaling. De aanleiding is natuurlijk de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. Hij plaatst het conflict echter in een bredere context van drie decennia aan geopolitieke en geo-economische veranderingen. Daarbij komen ook de Europese Unie, China, de Verenigde Staten, democratieën en wereldordes langs.

Scholz is de leider van het grootste land in Europa wat betreft bevolking en economie, met vaak een toonaangevende stem. Alleen al daarom verdient zijn uiteenzetting, die ik paragraafgewijs heb proberen samen te vatten, onze aandacht. Op een paar punten, die vooral te maken hebben met de positie van Duitsland in deze oorlog, ga ik verder in. Aan die positie is overigens niets waarmee het de toon aangeeft, we mogen blij zijn als onze oosterburen de melodie volgen.

Scholz samengevat

De wereld aanschouwt een nieuwe tijd, gemarkeerd door de Russische oorlog tegen Oekraïne. Het roept volgens Scholz de centrale vraag op, hoe wij als Europeanen en als Europese Unie, onafhankelijk kunnen blijven in een multipolaire wereld.

Foto: tacowitte (cc)

Duitse steun aan Oekraïne blijft omstreden

, door

Wapenfabrikant Rheinmetall heeft zestien nieuwe pantservoertuigen klaar staan, maar de Duitse regering aarzelt met de toestemming voor export in afwachting van de instemming van andere westerse landen met deze levering. ‘Geen enkel land heeft tot nu toe westerse pantserwagens of gevechtstanks geleverd en we hebben met onze partners afgesproken dat we het niet alleen zullen doen,’ verklaarde de Duitse minister van Defensie Christine Lambrecht afgelopen maandag. Het leidde net als eerder dit jaar tot afkeurende reacties van de Oekraïense ambassadeur en van tal van Duitse politici, ook van coalitiepartner De Groenen. ‘Westerse wapensystemen kunnen in de oorlog in Oekraïne de doorslag geven’, volgens de co-voorzitter van de Groenen Ricarda Lang. Premier Olaf Scholz meent dat de wapens die Duitsland tot nu toe geleverd heeft een beslissende rol hebben gespeeld bij de recente opmars van de Oekraïense troepen.

Scholz had deze week telefonisch contact met Poetin. Volgens een persbericht van de Duitse regering heeft de premier ‘er bij de Russische president op aangedrongen om zo snel mogelijk een diplomatieke oplossing te vinden, gebaseerd op een staakt-het-vuren, een volledige terugtrekking van de Russische troepen en respect voor de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne. De kanselier benadrukte dat verdere Russische annexatiebewegingen niet onbeantwoord zouden blijven en onder geen enkele omstandigheid zouden worden erkend’. Poetin heeft voor zover bekend geen enkel teken gegeven dat Rusland hier op in zou willen gaan. Hij had wel een boodschap over de stokkende gasleveringen. Volgens het Russische persbureau TASS heeft Poetin Scholz duidelijk gemaakt dat Rusland een betrouwbare leverancier van energiebronnen is en blijft, dat het aan al zijn contractuele verplichtingen voldoet, en dat onderbrekingen van de leveranties worden veroorzaakt door anti-Russische sancties die het onderhoud ervan belemmeren.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: campact (cc)

Duitsland in tweestrijd

, door

De Duitse regering heeft zich aangesloten bij de NAVO-bondgenoten die Oekraïne zware wapens gaan leveren. Het leidde tot een heftig en geëmotioneerd publiek debat in het land dat tot voor kort geen wapens leverde aan conflictgebieden. Uit de peiling Deutschlandtrend blijkt dat Duitsers verdeeld zijn over de kwestie. 45 Procent van de ondervraagden is voor het leveren van zware wapens aan Oekraïne, maar hetzelfde percentage (45 procent) is tegen. Vooral de aanhang van de SPD is verdeeld. De Bondsdag stemde met grote meerderheid vóór.

Een open brief aan Scholz

In een open brief aan bondskanselier Scholz heeft een aantal intellectuelen en kunstenaars, onder wie de schrijvers Alice Schwarzer, Juli Zeh en Martin Walser, gepleit voor een koers gericht op een wapenstilstand en beëindiging van de oorlog. ‘De regering mag niet denken dat de verantwoordelijkheid van een escalatie alleen bij de oorspronkelijke agressor ligt en niet ook bij degenen die hem een motief geven voor escalatie’, stellen de briefschrijvers. Ze menen dat er in de oorlog in Oekraïne twee grenzen zijn bereikt.De eerste is de acute dreiging van een atoomoorlog.

De levering van grote hoeveelheden zware wapens zou Duitsland zelf tot oorlogspartij kunnen maken. En een Russische tegenaanval zou dan de aanleiding kunnen zijn voor hulp op grond van het NAVO-verdrag en daarmee het onmiddellijke gevaar van een wereldoorlog. De tweede grens is de mate van vernietiging en menselijk lijden onder Oekraïense burgers. Zelfs legitiem verzet tegen een agressor komt daartegenover op een bepaald moment in een ondraaglijke wanverhouding.