ZZZ | Het belang van alles wat leeft

Politiek is voor een belangrijk deel het afwegen van belangen. Wat weegt het zwaarst? Aan welke belangen moeten we prioriteit geven? Op dat punt verschillen politieke partijen en aan de hand van die verschillen bepalen kiezers straks hun keuze, althans dat mag je hopen. Een van de vragen is dan welke prioriteiten we moeten stellen als het gaat om klimaat en biodiversiteit. Vorige maand schreef ik in deze rubriek over de ideeën van de Franse milieufilosoof Baptiste Morizot. Hij vindt dat we het dualisme, de tweedeling mens-natuur, moeten vervangen door het besef dat ‘het leven voor de mens alleen leefbaar is als het ook leefbaar is voor het weefsel van het levende als geheel.’ Natuurbescherming is volgens Morizot ook een verkeerde, in wezen paternalistische,  term die uitgaat van het ‘anders-zijn’ van de natuur ‘tegenover een superieure mens, die als enige een rationeel innerlijk bezit.’ Dat mogen de 'rentmeesters' van het CDA zich wel aantrekken. Ecopaternalisme noemt hij het, een bron voor onterechte toeëigening en uitbuiting. Met een afweging van belangen tussen mens en natuur zitten we volgens Morizot dus op het verkeerde spoor. In zijn boek Het levende laten opvlammen betoogt hij dat alles wat leeft een gemeenschappelijk belang heeft dat moet worden verdedigd tegen de uitbuiting voor het individuele belang van de rupsjes-nooit-genoeg onder de mensen. Voor een begrip van dat gemeenschappelijke belang gaat de filosoof terug naar het begin van het ontstaan van alle leven. Daar ontstond in de evolutie iets wat we een belang kunnen noemen dat geschaad dan wel beschermd zou moeten worden. Zelfs het kleinste organisme heeft belang bij zoiets als ruimte, vrijheid, voedsel, zou je kunnen zeggen. 'Met de verschijning van het levende in de kosmos die wij kennen, waarschijnlijk 3,8 miljard jaar geleden, bestonden er voor het eerst wezens voor wie bepaalde dingen belangrijk, waardevol waren: levende wenzens, van bacteriën tot walvissen. Met het levende ontstaat dus de notie van 'belang'. Wij levende wezens zijn inderdaad bundels moleculen, maar met een gevoel voor wat van belang is, een gevoel dat we dclen met de overige levende wezens.' Wat nu verdedigd moet worden, waar prioriteit aan gegeven moet worden is volgens Morizot het levende in de breedst mogelijke zin. Mensen zijn lid van een gemeenschap van levende wezens. We moeten de natuur niet beschermen als iets anders, 'we beschermen als levend wezen het levende, oftewel onze veelsoortige leefomgeving'. Morizot verzet zich bij alle kritiek op het uitbuiten van de natuur door de mens overigens niet tegen de exploitatie van natuurlijke grondstoffen voor de voedselvoorziening. Maar dan wel onder de conditie dat boeren zich gedragen als hoeders van het levende en niet als gewetenloze uitzuigers die meer vernietigen dan in stand houden. De natuur rechten geven In lijn met de opvattingen van Morizot over belangen zou je er ook voor kunnen pleiten om naast mensen ook andere levende wezens rechten te geven zodat zij zich beter kunnen verdedigen. Ook al kunnen die rechten niet zonder mensen toegepast worden. De Nederlandse juriste Jessica Den Outer schreef daarover in haar dit voorjaar uitgekomen boek Rechten voor de Natuur. Natuurgebieden en dieren met een status van rechtspersoon: het is niet langer ondenkbaar. Het sluit ook aan bij de gedachte van mensen die het bos 'aan zichzelf' willen teruggeven. Zij vonden inspiratie bij een eeuwenoud voorbeeld, dat midden in Den Haag ligt. Het Haagse Bos kreeg in 1576 bescherming via een door Willem van Oranje ondertekende Akte van Redemptie. Er werd vastgelegd dat het bos nooit gekapt mocht worden.

Door:
Foto: Danny Tax (cc)

Wet staat Grand Prix-teams niet toe door strandreservaat te rijden

, door

De gemeente Noordwijk overtreedt waarschijnlijk de wet als zij toestaat dat drie Grand Prix-teams begin mei door het strandreservaat Noordvoort mogen rijden op weg naar het racecircuit in Zandvoort. Dat stellen de Partij voor de Dieren en de Partij van de Arbeid in de Provincie Zuid-Holland. Volgens hen staan zowel de Algemene Plaatselijke Verordening als de Wet natuurbescherming een dergelijke verstoring van het dieren- en plantenleven ter plekke niet toe.

Begin mei vindt de Dutch Grand Prix Formule 1-race plaats op het circuit in Zandvoort. Ook de provincie Zuid-Holland krijgt te maken met de gevolgen van deze race. Veel bezoekers en ook drie Grand Prix-teams maken in die periode gebruik van hotels en campings in en rond Noordwijk.

Die gemeente heeft laten weten dat ze van plan is de drie Grand Prix-teams toe te staan om drie dagen lang via het strand van Noordwijk naar Zandvoort te rijden. Daarbij doorkruisen ze onder meer het strandreservaat Noordvoort, een drie kilometer lang natuurgebied tussen beide gemeenten, precies op de grens van Zuid-Holland en Noord-Holland. Het is een stiltegebied voor onder meer vogels en zeehonden, waar mensen zo veel mogelijk worden geweerd. Het werd in mei 2019 officieel geopend.

Volgens de ‘Strategische agenda Kust Zuid-Holland’ zijn de rustige stranden tussen Hoek van Holland en Noordwijk, die liggen voor Natura 2000-duingebied, toegevoegd aan het natuurnetwerk Nederland (NNN). Dat geldt ook voor het strandreservaat Noordvoort voor het deel dat in Zuid-Holland ligt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

De bosjesman van India

, door

REPORTAGE - Ongeveer 30 jaar geleden merkte Jadav Molai Payeng (Assam, India) op dat er wel erg slangen doodgingen in zijn omgeving en het aantal trekvogels steeds verder afnam. Op zijn vraag aan de dorpsoudsten of het de mensheid net zo kon vergaan, werd lacherig gereageerd dat het zo’n vaart niet zou lopen.

Desalnietemin kreeg hij toch 20 bamboeplanten om te planten. Vanaf dat moment is hij bomen blijven planten. Inmiddels is het een reservaat van meer dan 500 hectare groot geworden met een grote variëteit aan dieren.

Het is een mooi voorbeeld hoe je met geduld en doorzettingsvermogen ook als eenling van grote invloed kan zijn voor het behoud van de natuur.

(via)

Foto: wer mei (cc)

Oerbos bedreigd

, door

ELDERS - Natuurbescherming heeft in Polen en Roemenië geen hoge prioriteit.

De werelderfgoedorganisatie UNESCO vergaderde deze week in Krakow. Voor de deur stonden twee groepen rivaliserende demonstranten: milieuactivisten en boswachters. Het ging om het behoud van het bos van Bialowieza, het laatste restje van de ooit uitgestrekte oerbossen in het Europese laagland op de grens van Polen en Wit-Rusland. De Europese bison, de wisent, komt er nog in het wild voor.

De milieuactivisten willen dat de houtkap in het bos wordt gestopt. De boswachters menen dat het voor het behoud van het bos noodzakelijk is bomen te kappen die aangetast worden door een soort kever die zich nestelt in de bast van de bomen. ‘Een smoes om de zaag er in te zetten’, volgens hun tegenstanders. Ze beweren dat ook gezonde bomen van soms honderd jaar oud worden gekapt. Uit protest blokkeerden ze de afgelopen weken al bulldozers en ander zwaar materieel dat in het bos klaarstond voor de ontbossing. De huidige conservatieve Poolse regering steunt de boswachters en ziet vooral het geld dat het bos kan opleveren. De UNESCO, die het bos op de werelderfgoedlijst heeft gezet, koos woensdag de kant van de milieubeweging en drong er bij de regering op aan de houtkap weer aan banden te leggen. Eerder kwamen er ook al protesten tegen de aantasting van het oerbos van de Europese Commissie, wetenschappers en talloze natuurbeschermingsorganisaties over de hele wereld.

Foto: Vince O'Sullivan (cc)

Wild

, door

COLUMN - Per dag voeren buitenlandse jagers de karkassen van gemiddeld twee neergeschoten leeuwen Afrika uit. Illegaal worden er veel meer neergehaald. In heel Afrika zijn er naar schatting nog slechts 32.000 leeuwen over; internationaal wordt overwogen ze op de lijst van bedreigde diersoorten te zetten. De totale omvang van de natuurparken – de veilige, maar snel krimpende leefwereld van de leeuwen – wordt verre overtroffen door die van de jachtgebieden: illegale jacht is aanzienlijk lucratiever dan het onderhouden en beheren van natuurparken.

Daarnaast worden er in Afrika jaarlijks zo’n 36.000 olifanten afgeschoten, hoofdzakelijk vanwege hun ivoren slagtanden. En alleen al in Zuid-Afrika werden afgelopen jaar 1215 neushoorns omgelegd, zuiver om hun hoorn te bemachtigen.

De VN noemt het een stroperijcrisis en heeft vorige week een resolutie over deze wildlife crime aangenomen. (Zou het wellicht helpen wanneer vliegtuigmaatschappijen en rederijen voortaan weigeren om dood groot wild te vervoeren?)

Anders dan jagers zelf graag beweren, gaat het geld van de legale jacht niet naar natuurbescherming. De VN berekende recent dat slechts drie procent van de opbrengsten van de gereguleerde jacht op groot wild ten goede komt aan de lokale gemeenschap en aan natuurbeheer. Daar redden de resterende olifanten, neushoorns en leeuwen het echt niet mee.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Natuurbeschermer Zuid-Amerikaanse Chaco bekroond

, door

Erika Cuéllar leidt lokale mensen in Bolivia, Paraguay en Argentina op tot parabioloog met als doel een betere bescherming van de biodiversiteit in de Gran Chaco: het tweede grote bosgebied van Zuid-Amerika. Vorige week kreeg Cuéllar de Rolex Award uitgereikt voor haar werk. De Chaco, een ecosysteem van droge bossen, is een van de laatste wildernissen op aarde maar wordt ernstig bedreigd door oprukkende veeteelt. Zelf heb ik de Paraguyaanse Chaco één keer mogen bezoeken en er hier over geschreven (1 en 2).

Foto: foto van de auteur

Handhaaf de regels voor natuurbescherming

, door

ELDERS - Waardevolle natuurgebieden in de Baltische landen en het natuurbeschermingsbeleid van de EU.

Het natuurpark Ķemeri, even ten westen van Riga (Letland), is een 38. 165 hectare groot gebied met bossen, meren en moerassen. Het is in 1997 als beschermd natuurgebied aangewezen en sindsdien met steun van de Europese Unie toegankelijk gemaakt voor natuurliefhebbers, vissers, vogelaars en ’s winters voor langlaufers. Kemeri is vanouds een kuuroord vanwege de daar aanwezige zwavelbronnen. In de dorpen Lapmezciems en Ragaciems aan de Golf van Riga zijn bescheiden toeristische voorzieningen.

Een van de meest waardevolle delen van het natuurpark is het Lielais Ķemeru tīrelis moeras, een hoogveengebied met talloze vennetjes waar op houten vlonders een wandelpad is uitgezet van drie kilometer. Er groeien bijzondere soorten mossen en orchideeën. In het Kanieris meer is ook zo’n wandelpad op vlonders gemaakt met een uitkijktoren voor vogelaars. De roerdomp en de zeearend moeten er te vinden zijn. Mensen kom je er nauwelijks tegen.

zilverreiger

Er zijn meer waardevolle natuurparken in de Baltische landen.  In Litouwen is de Koerse Schoorwal, Kuršių Nerija National Park, een door de UNESCO beschermd natuurgebied, de moeite waard. Het is een bos- en duingebied op een smalle, honderd kilometer lange strook tussen de Oostzee en een binnenwater. Een deel van de strook ligt op het grondgebied van de Russische enclave Kaliningrad, het voormalige Oost-Pruisische Koningsbergen. Het vissersdorp Nida (Nidden) is bekend vanwege het voormalige zomerverblijf van de Duitse schrijver Thomas Mann.

Waan van de dag

Vara’s Vroege Vogels hoofdredacteur distantieert zich van beschermde houtsnip verschalkende DWDD collega’s

, door

In De Wereld Draait Door werd gisteravond een beschermde vogelsoort, te weten een houtsnip, bereid en opgegeten. Chefkok Kranenborg bekende daarbij ook dat hij ooit illegaal houtsnippen had ingevoerd vanuit Schotland in de buik van een dode ree. Zonder enige kritische vraag te stellen verschalkte presentator Matthijs van Nieuwkerk het vogeltje (om precies te zijn: hij zoog de hersenen uit de gespleten schedel). Tafeldame Claudia de Breij (vegetariër) at niet mee, maar bracht enkel een paar keer een viezig “ieuw” uit.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Streep door Natuur

, door

Een ludieke guerilla-plakactie tegen het wanbeleid van staatssecretaris Bleker. Overal in Nederland wordt de natuur doorgestreept in plaatsnamen, Bleker doet immers hetzelfde: de natuur doorstrepen (filmpje). Check de enorme reikwijdte zowel geografisch als grammaticaal van Streep door Natuur. Vriendjes worden met de afplakkers doe je op Vleesboek.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende