Kunst op Zondag | Christian Jankowski

Omdat geschiedenis een absurde carrousel van herhalingen is, valt oud werk regelmatig te koppelen aan actualiteit. Bijvoorbeeld de video ‘De Jacht’, van Christian Jankowski. Wat koppelt deze jacht (1992) dan aan het hedendaagse nieuws? De boerenprotesten natuurlijk! Zonder boeren geen eten, luidt immers de slogan? Dus hoe zou ons consumentisme er zonder boeren  uitzien? https://www.youtube.com/watch?v=Ix76lfiUVU4 Janowaski’s jacht is een meerduidige performance. Het verwijst naar een stereotypisch manbeeld. “Ik ben een man, ik ben een jager”, klinkt het in het sarcastisch bedoelde manbeeld van Bots. Tegelijkertijd verwijst het naar hoe de consument is vervreemd van de natuur en denkt dat alles uit de winkel komt. En om een nostalgische behoefte aan een vermeend oerinstinct te bevredigen, gaat de man dan jager spelen in de hedendaagse jungle: de supermarkt. ‘De Jacht’ is te zien in het HEM, een tot cultuurpaleis getransformeerde munitiefabriek in Zaandam. Daar loopt tot 25 september ‘Chapter 5IVE’.  Aan de hand van werk van  meer dan veertien kunstenaars komt ‘de spanning tussen platteland en stad, en de mens en natuur’ aan de orde. Hoe lang zal het nog duren vooraleer het geronk van tractormotoren vervangen zal zijn door het gezoem van datacenters? Een ander werkje van Christian Jankowski, van andere grootte en betekenis, is het jacht. Beter gezegd: twee jachten. U kent ze wel: die uit de kluiten gefabriceerde bootjes ter waarde van enkele slordige miljoenen. Wegens de nostalgische oprisping van een potentaat liggen ze her en der in Europa aan de ketting. In Nederland alleen al veertien stuks. Met ‘The Finest Art on Water’ (2011) trachtte Christian Jankowski kunstverzamelaars te provoceren tot de aankoop van  een megajacht of een speedboot. Een potentiële koper had twee opties: of de bootjes werden aangekocht voor wat ze zijn, namelijk vaartuigen. Of ze werden als kunstwerken gekocht. In dat laatste geval zouden de boten een certificaat van echtheid van Jankowski krijgen en voorzien worden van de naam van de kunstenraar in metalen letters. Bovendien zouden de scheepjes ook wat meer gaan kosten. Het megajacht € 65 miljoen als boot en € 75 miljoen als kunstwerk; de speedboot € 500.000 als vaartuig, € 625.000 als kunstobject. Het is, aldus Jankowski, aan de koper of de boten een kunstwerk worden of niet. Of de boten ook echt zijn gekocht is internetgewijs niet te achterhalen. We vragen ons wel af hoe effectief het is op deze manier de extravagantie van de kunstcommercie aan de kaak te stellen. Zelfs de Banksy-methode schiet uiteindelijk in de eigen voet. Misschien is het beter een vitrine in te slaan en de parels voor de zwijnen weg te graaien. Nu wat luchtigers: de zomer. Jaargetijde waarin op straat kunst tot leven komt. Soms in een hoeveelheid, dat je denkt: nou heb ik het wel gezien. Bijvoorbeeld de ‘levende standbeelden’. Christian Jankowski heeft er drie nagemaakt. Jawel, nagemaakt. Hij koos drie straatartiesten die hij op de Ramblas in Barcelona vond. Hij liet er drie levensgrote bronzen kopieën van maken en sindsdien duiken ze over heel de wereld op tussen de echte ‘levende standbeelden’. Bijvoorbeeld deze variatie op ‘Anthropomorphic Cabinet’ van Salvador Dali. Ze heeft ook een tijdje in Utrecht gestaan. En een standbeeld van Che Guevara. Meer werk van  Jankowski op zijn website. Wie in de komende vakantiemaanden in Duitsland op stap is kan naar een  overzichtstentoonstelling van zijn werk in het Duitse Tübingen (tot 30 oktober).

Door: Foto: Joan (cc)
Foto: Fanthomas (2) (cc)

Kunst op Zondag | Uomo universale

, door

Eén voordeel heeft het culturele afbraakbeleid van de kabinetten Rutte: de kunstenaar wordt gedwongen zich tot ‘uomo universale’ te ontwikkelen.

Van de kunstenaar wordt verwacht dat hij behalve schepper van mooie dingen, ook ondernemer is. De entrepeneur, businessplan ontwikkelaar, verdienmodel ontwerper en marketingmanager van zijn eigen werk.

Dat is weer eens wat anders dan de multidisciplinaire kunstenaar, zoals we die tot nu toe kenden. De schilder, die ook dicht. De beeldhouwer, die ook meubelmaker is. De choreograaf, die ook fotografeert.

Het ideaal van de ‘uomo universale’ gaat terug tot Leonardo da Vinci. De man wilde alles zijn: schilder, beeldhouwer, componist en ook architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige en scheikundige. Of hij daarmee zakelijk gezien even succesvol was, als hij na zijn dood is geworden vertelt de geschiedenis niet. In zijn cv ontbreekt het woordje ‘zakenman’.

Het is vooral de combinatie kunst en wetenschap die tot de verbeelding spreekt. Een trendy combinatie, maar absoluut geen nieuw verschijnsel. Raken we ook niet ontroerd bij het vioolspel van Albert Einstein? De theoretisch natuurkundige kon ook een aardig moppie piano en viool spelen.

Maar goed, er zijn wel meer mensen die naast hun niet artistieke broodwinning een kunstje doen. Bij kunstenaars komt het veel vaker voor dat ze omwille van het brood er bij klussen. Ze organiseren workshops, geven les of bieden zich ook te koop aan als therapeut of designer van de meest uiteenlopende vormen van praktische, toegepaste kunst.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.