Over ethiekloze euro’s en wat we nodig hebben

gastbijdrage van Joep Bos-Coenraad Waar je euro ook vandaan komt, hij is altijd precies één euro waard. En je mag over het algemeen zelf bepalen waar je ‘m aan besteedt, zolang je de wet niet overtreedt. Het maakt verkopers daarom meestal niet uit waar hun omzet vandaan komt, als die maar zo hoog mogelijk is. En wij als consumenten? Wij willen graag zoveel mogelijk waar voor ons geld. Handel tussen vraag en aanbod zorgt ervoor dat producten en diensten terecht komen bij wie er het meeste voor wil betalen, in die fijne ethiekloze euro’s. Zo haalt iedereen het meeste uit de deal, en daarmee zijn de meeste andere overwegingen ondergeschikt - aldus het marktdenken dat dominant is in onze wereld.  Maar levert dit systeem ons wel op wat we echt nodig hebben? Wat heeft een mens eigenlijk nodig?

Foto: Nick Sherman (cc)

Privatisering en publiek terrein

COLUMN - In Amsterdam heerst zorg over de aankopen van buitenlandse investeerders in de stad. Het Paleis van Justitie op de Prinsengracht is in handen van een buitenlandse groep die er een hotel van wil maken, dure panden aan de grachten zijn door Chinezen en Russen gekocht, veel winkels op de Zeedijk zijn recent overgenomen door Egyptische Kopten die er ijssalons en steakhouses willen vestigen.

Mij kan het weinig schelen of binnen- of buitenlandse tycoons de parels van de stad opkopen. Het onderscheid tussen ‘Nederlands’ en ‘niet-Nederlands’ is sowieso irrelevant. Zowat alle van oudsher Nederlandse bedrijven zijn inmiddels in handen van buitenlandse eigenaars: van de Hema en V&D tot UPC en KLM. Voorts brengen globalisering, migratie, inburgering en de snelheid van investeerders inherent met zich mee dat iedereen in zowat elk land kan investeren.

Wie het marktdenken heeft omhelsd, heeft weinig recht van klagen wanneer voorheen nationaal of lokaal eigendom in buitenlandse handen raakt. That’s the whole game: wie het meeste biedt, wint binnen die denktrant nu eenmaal alles.

Mijn zorg is een andere.

Het Paleis van Justitie dat in Chinese handen is gevallen, de historische panden die de UvA aan de hoogste bieder wil slijten, de rare winkeltjes en karakteristieke cafés op de Zeedijk die nu achter elkaar in door Kopten gedreven, eenvormige toeristenvallen worden omgezet – het gaat niet om de nationaliteit van de investeerders. Sterker: je op de landsaard van de kopers focussen, getuigt van een tamelijk achterhaald nationalisme. Het werkelijke probleem is dreigende eenvormigheid en verlies van publieke ruimte.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du jour | Rendement

Maar ook ethisch is het afschuwelijk. Een overheid die het rendement van individuele burgers gaat berekenen? Pardon? Wat zijn we, een mierenkolonie? Worden wij geacht onszelf te offeren voor de gemeenschap? Blijkbaar wel […]

Gatverdamme! De overheid is dus niet voor en van de burger, maar de burger is er voor de overheid.

Robin Fransman reageert op de onlangs door de Algemene Rekenkamer geïntroduceerde rendementschecker op onderwijs.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Woekerend marktdenken

OPINIE - De PvdA is blij: geen strafbare illegaliteit meer.

De VVD is ook blij: denivellering ter waarde van een half miljard.

Ik ben niet naïef en weet dat handjeklap nodig is, maar blij ben ik niet. Schaamtelozer dan dit kan de Haagse koehandel niet worden. Compartimentering zou Abram de Swaan het strafbaar stellen van illegaal verblijf noemen, het begin van een apartheid die tot inhumane politiek leidt. Samsom had ‘zijn woord’ nooit moeten geven aan deze principieel foute keuze.

Hij had vervolgens moeten buigen voor de woede van zijn achterban. Nu heeft hij dat eindelijk gedaan, voor een spotprijs van een half miljard aan denivellering: zou Spekman dit ook een feestje vinden? Halbe Zijlstra toont zich een voldane sjacheraar: we hadden een prijs en die is betaald.

De heren hebben gehandeld in de stijl van de ‘uitruilformatie’. Ze hebben ook laten zien dat de last van de verantwoordelijkheid elke moraliteit verplettert. Niet creativiteit en vindingrijkheid zijn wegen naar oplossingen, maar plat koopmanschap.

Politiek zou een eerzaam en door waarden gedreven ambacht moeten zijn. Maar ik zit te rekenen: als er vijfduizend illegalen zijn, dan kopen we hun vervolging af voor een ton per kop. Dat komt er van als je sjachert met principes. Terphuis is blij, Samsom blij, Zijlstra blij. Ik schaam mij plaatsvervangend.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.