Het DNA-onderzoek dat de moordenaar van Marianne Vaatstra onthulde, noopte twee kwaliteitskranten ertoe te pleiten voor een landelijke database met DNA-profielen van alle Nederlanders. Dirk Janssen onderzocht voor Apache of dat een goed idee is. De moord op Marianne Vaatstra werd pas dertien jaar na dato opgelost omdat het voorheen niet mogelijk was een DNA-screening te doen. In 1999, toen de moord gepleegd werd, was dat volledig handwerk. In 2012 was grootschalig DNA-onderzoek mogelijk en leverde het -zoals bekend- een match op met een lokale boer, Jasper S., die inmiddels bekend heeft. Het succes van de DNA-screening leidde tot verschillende oproepen tot een landelijke DNA-database, onder andere door NRC-columnist Steven de Jong en Volkskrantredacteur Maarten Keulemans. Want daar kun je boeven mee vangen, was het argument.
Mooie reportage van Argos/Human in het kader van Medialogica, over de moord op Marianne Vaatstra en hoe de asielzoekers werden beschuldigd. En wat de rol van de media daarbij was.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
OPINIE - Bij misdrijven als de moord op Marianne Vaatstra of de mishandeling van grensrechter Richard Nieuwenhuizen reageren we al snel emotioneel. Maar dat leidt al gauw tot diepgewortelde vooroordelen.
Twee misdrijven brengen Nederland in rep en roer. Een gereformeerde Friese veehouder wordt verdacht van verkrachting en moord op de zestienjarige Marianne Vaatstra. Drie allochtone Amsterdamse voetballers worden verdacht van doodslag en openlijke geweldpleging tegen de 41-jarige Richard Nieuwenhuizen. Op het internet viert de hufterigheid alweer hoogtij, of de Marokkaanse gemeenschap zich even wil komen verantwoorden bij de redactie van Geenstijl.
Het is belangrijk om de discussies over beide zaken met elkaar te vergelijken. Gekleurde berichtgeving en emotionele reacties brengen diepgewortelde vooroordelen aan het licht.
Afkomst van de verdachten
Toen bekendgemaakt werd dat er een verdachte was in de zaak Vaatstra, werd meteen gemeld dat het om een blanke Friese veehouder ging. Dit had een duidelijke reden. In de regio (en ver daarbuiten) was men er in meerderheid van overtuigd dat de dader een asielzoeker uit het voormalige azc in Kollum was. Met vermelding van de afkomst van de verdachte wilde men voorkomen dat er nog meer vergeldingsacties en protesten tegen onschuldige asielzoekers of allochtonen zouden komen. In de zaak Nieuwenhuizen is de afkomst van de drie verdachten inmiddels ook bekendgemaakt (De Telegraaf/ GeenStijl). De voetballers zouden geboren zijn in Marokko of de Antillen. Het is echter onduidelijk waarom de afkomst van de drie voetballers in deze vermeld moet worden. Schijnbaar vermoedt men een causaal verband tussen het misdrijf en het geboorteland van de verdachten. Die aanname is in dit stadium op geen enkele manier aantoonbaar.
INTERVIEW - In Nederland bestaan honderden biobanken, waar lichaamsmaterialen van talloze Nederlanders liggen opgeslagen. Wat gebeurt daarmee, en hoe is de privacy van donoren gewaarborgd? Een gesprek met Eric Vermeulen, die onderzoek doet naar hoe informatie over wetenschappelijk onderzoek en biobanken teruggekoppeld moet worden naar het publiek.
De zaak-Vaatstra maakte het thema weer even actueel: er zitten haken en ogen aan het afstaan van lichaamsmateriaal voor onderzoek. In het geval van de dood van Marianne Vaatstra ging het om forensisch onderzoek. Maar onderzoek op lichaamsmateriaal is veel meer wijdverspreid dan de meeste mensen weten.
In Nederland zijn er honderden biobanken actief, met lichaamsmateriaal van gezonde mensen of van zieke mensen. Met bloed, stukjes weefsel, speeksel, urine, of andere lichaamsmaterialen. Die materialen worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek – nooit voor forensisch onderzoek. Maar ook in het geval van wetenschappelijk gebruik van biobanken is er een grijs gebied waar meer duidelijkheid over moet komen.
Nee, tenzij..
‘Biobanken worden gebruikt om onderzoek te doen naar bijvoorbeeld erfelijkheid, naar waarom sommige mensen wel ziek worden en anderen niet. Je kunt dat onderzoeken op duizenden mensen tegelijk,’ vertelt Eric Vermeulen, onderzoeker bij het Nederlands Kanker Instituut (NKI-AVL) en het VUMC. ‘Maar het is mogelijk dat je specifieke gegevens over de gezondheid van één individu vindt. Wat moet je daarmee doen?’ Donoren van lichaamsmateriaal geven aan dat ze graag geïnformeerd willen worden als er uit biobankonderzoek blijkt dat er iets met hun gezondheid aan de hand is. Biobanken weten niet hoe ze dat moeten doen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Waarin de auteur door de perikelen rond Marianne Vaatstra terugblikt op de moord op Arthur Ghurahoo, waar hij zelf bij betrokken raakte en waarvan de ontknoping een bizarre wending nam.
De moord op Marianne Vaatstra is opgelost, zo lijkt het. De moordenaar zou de 45-jarige Jasper S. zijn uit Oudwoude, een dorp dichtbij de plek waar het Friese meisje in 1999 dood werd gevonden. Volgens diverse media is de verdachte een bekende van de familie. Waarschijnlijk hou je er als familie rekening mee dat de dader zich redelijk dichtbij bevindt (al wezen de beschuldigende vingers lange tijd naar het asielzoekerscentrum).
Ik moest vanochtend meteen terugdenken aan een moordzaak waarbij ik zelf als kleine jongen betrokken bij raakte, de moord op de toen 11-jarige Arthur Ghurahoo uit Utrecht.
Het was 1986 en we zaten in vijfde klas (groep zeven) van Jan Willem Gunning school in Oudwijk, Utrecht. Arthur en ik waren vriendjes die elkaar ook veel buiten school zagen. 4 mei was een zonnige dag, een vrije dag bovendien die we samen doorbrachten. We speelden, haalden rottigheid uit, zoals we meestal deden. In de namiddag gingen we naar mijn huis om te legoën. Toen ik moest eten, ging Arthur lopend richting zijn eigen huis, ongeveer twee kilometer verderop.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.