Kunst op Zondag | Literatuur

De Boekenweek is losgebarsten. Een goede gelegenheid om de trilogie over kunst en boeken (deel 1 over strips, deel 2 over kunstenaarsboeken) af te sluiten met de vraag of literatuur kunst is. De media wekken de indruk dat kunst en literatuur twee verwante, maar verschillende grootheden zijn. Bijna elke krant heeft wel een wekelijkse katern onder de noemer ‘Kunst & Literatuur’. Alle visuele kunstdisciplines worden op één hoop gegooid, proza en poëzie op de andere. Terwijl lezen toch ook kijken is. Uitgevers huren illustratoren, grafici, fotografen en soms ook schilders in om het boek aan de mens te brengen. Leidraad lijkt te zijn dat bij een eerste druk alleen titel en naam van de auteur op de omslag genoeg is, mits de auteur grote bekendheid geniet. Bij herdrukken, en zodra het boek in vergetelheid dreigt te raken, lijken beeldende covers echter het boek tot kunst te moeten verheffen. Zo gaat dat met klassiekers, zoals bij boeken van Harry Mulisch. Zo gaat dat ook met Nelleke Noordervliet, die dit jaar het Boekenweek-essay schreef.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Literatuur om naar te luisteren

COLUMN - Waarin de auteur twee voorleeswerken die hem raakten met ons deelt.

Afgelopen zaterdag keken wij  in de Utrechtse houtzaagmolen De Ster naar een optreden van de Vorlesebühne. De Vorlesebühne is een literair collectief van bekende en minder bekende schrijvers en performers die op een inspirerende manier korte en in positieve zin vreemde proza presenteren. Initiatiefnemer is Bernhard Christiansen die zich door het grote succes van de vele Berlijnse Lesebühnen heeft laten inspireren. Een aanrader voor iedereen die het gevoel heeft eindelijk een keer iets anders te willen.

De voorlezers hebben twee werken beschikbaar gesteld: ‘Lieve Ik’ en ‘Zichmoord’.

Bernhard Christiansen

Lieve Ik (…), geachte Ik, waarde Ik,

Ik,

sinds een jaar of vijf hebben wij nauwelijks nog contact met elkaar, over het waarom wil je het niet hebben. Nee, natuurlijk, het contact is niet helemaal verbroken, we zien elkaar nog soms in een of andere spiegel, we knikken naar elkaar, maar het is niet meer als vroeger. Weet je nog hoe we vroeger soms, dat wij toen zooo verdrietig konden zijn, samen? Of hoe we samen aan de haal konden gaan met wat fantasieën over de toekomst, zelfs over meisjes, hoe we elkaar toen konden opjutten met oneindige bespiegelingen? Je bent moe geworden, je wilt dat niet meer, je hebt geen belangstelling meer in mij, in jezelf, in ons, je rommelt maar wat aan. Ach, weet je, het kan me ook niets schelen, wie is Ik? Weet je dat ik sinds vier jaar een podium heb in Utrecht, in een molen? Daar heb ik het nog wel eens over jou, dan vertel ik anekdotes over Ik, over vroeger, en dat zijn niet alleen maar leuke herinneringen! Daar maak ik dan iets vreemds en grappigs van, ik moet toch wat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Welk boek moet op het witte doek? De uitslag!

Vandaag is de laatste dag van de Boekenweek, een mooie gelegenheid om de uitslag van de poll ‘Welk boek moet verfilmd worden?’ bekend te maken. Het is lastig om een duidelijke winnaar aan te wijzen, er zijn niet heel veel stemmen uitgebracht in de laatste stemronde. Ik heb twee rekenmethoden in toegepast: het tellen van het aantal stemmen per boek en een gewogen meting. In dat laatste geval heeft de stemmer zes punten te verdelen. Als een reaguurder slechts één boek noemt, dan levert dat zes punten op voor de betreffende roman. Als er twee boeken worden genoemd, dan drie punten per boek, en bij drie boeken worden het twee punten per boek. En dan nu de uitslag:

1. Ik stel voor om Het leven gaat verder (1933) van Hans Keilson en De wandelaar (2007) van Adriaan van Dis uit te roepen tot de grote winnaars.

2. De tweede plaats wordt gedeeld door Adriaan en Olivier (1939) van Leonard Huizinga en Ik, Jan Cremer (1964) van Jan Cremer.

 3. Op de gedeelde derde plaats staan Dubbelspel (1973) van Frank Martinus Arion en Het grijze kind (1927) van Theo Thijssen.

 

Toelichting:

Het leven gaat verder van Hans Keilson werd het vaakst genoemd (5x), maar in bijna alle gevallen gaf de reaguurder ook een tweede voorkeur aan. De wandelaar van Adriaan van Dis werd drie keer genoemd, slechts één keer werd bij dit boek een tweede keuze aangegeven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Welk boek moet op het doek? Stem…nu!

In verband met de boekenweek vroeg ik vorige week: Welke roman zou jij graag verfilmd zien? Omdat de vraag was ingegeven door een discussiemiddag tijdens het Nederlands Film Festival ging het mij vooral om romans binnen ons eigen taalgebied. In totaal werden er 47 boeken genomineerd. Vandaag kom ik met een selectie uit de nominaties. Je kunt nu stemmen!

Ik heb alleen romans en novellen geselecteerd die niet nog niet verfilmd zijn. Kinderboeken en strips heb ik niet opgenomen. Bij de selectie heb ik een uitzondering gemaakt voor ‘Het leven gaat verder’ van Hans Keilson. Dit boek is in het Duits geschreven, de auteur vluchtte na de publicatie naar Nederland, zijn boek werd verboden in Duitsland.

Er kan tot donderdag gestemd worden. Hopelijk kunnen we aan het einde van boekenweek een winnend boek aanwijzen. Iedere reaguurder mag maximaal 3 boeken kiezen uit de onderstaande lijst. Het volstaat om de hoofdletters voorafgaand aan de titels te vermelden.

A)  Westerlingen (Arjaan van Nimwegen, 2011)

B)  De Nederlandse maagd (Marente de Moor, 2010)

C)  De wandelaar (Adriaan van Dis, 2007)

D)  De literaire kring (Marjolijn Februari, 2007)

E)  De val (August Willemsen, 1991)

F)  Een weekend in Oostende (Willem Brakmam, 1982)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Herhaling: Welk boek moet verfilmd worden?

Er zijn al tientallen nominaties binnen. Als je graag een boek van een vrouwelijke auteur verfilmd zou willen zien: laat het weten! Zelf nomineer ik ‘Het geheim van Appeltern’ van Hella Haase.

Je hebt nog twee dagen de kans om je voorkeur kenbaar te maken.

Een half jaar geleden waren we op zoek naar de beste boekverfilming. Ik kwam tot die poll door een discussiemiddag die door De Bezige Bij en het filmfestival was georganiseerd onder de titel Het boek is beter!? Jammer genoeg werden er in deze poll nauwelijks films genoemd die gebaseerd zijn op Nederlandstalige romans. Uitzonderingen waren ‘De helaasheid der dingen’ (Dimitri Verhulst), ‘Van de koele meren des doods’ (Frederik van Eeden), ‘Karakter’ (Bordewijk) en ‘De Tweeling’ (Tessa de Loo).

De discussiemiddag over boekverfilmingen werd door Felix Rottenberg afgesloten met de vraag: Welk boek zou met urgentie verfilmd moeten worden? Het panel kwam met titels zoals ‘Knielen op een bed violen’ (Jan Siebelink) en ‘Bonita Avenue’ (Peter Buwalda), dat was geen toeval: voor deze boeken bestonden toen al filmplannen. Er was te weinig tijd om de laatste vraag van Rottenberg uitgebreid te behandelen en daarom grijp ik vandaag de kans:

Welke roman zou jij graag verfilmd zien?

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Foto Flickr - Mich Leenmans

Crossing Border 2011

Afgelopen weekend vond in Den Haag het Crossing Border-festival plaats. Op zaterdag was ik er met vrienden. Ik heb het al eerder kort over dit festival gehad, daarom bij deze een verslag.

Een van de openingsacts was Spinvis. Ik voel altijd met Spinvis mee, want hij komt uit Nieuwegein en daar heb ik zelf ook ooit een paar jaren doorgebracht, dus ik weet hoe dat is. Hij kwam met zijn band het podium op en begon direct te spelen. Veel nummers van de nieuwste plaat “Tot ziens Justine Keller” uiteraard, maar ook andere stukken. Veel tekst, leuke tekst ook.  Een tekst die begint met “Als het goed is, moet ik hier ergens op de gastenlijst staan…”, bevalt me wel. Verder deed het optreden mij erg aan Lou Reed denken. De manier waarop Spinvis het podium op komt, zijn leren jack en hoe hij weinig vertelt tussen de stukken door bijvoorbeeld. Ook hoe hij de tweede gitaar speelt en hoe hij duidelijk de baas is over de rest van de groep, een gitarist/bassist, een multi-instrumentalist, een drummer en celliste Saartje van Camp doet mij aan Lou denken.

Behalve een mooie solo à la Jane Scarpantoni in Venus in Furs op Animal Serenade van Saartje van Camp werden er weinig solo’s gespeeld. Dat is wel een duidelijk verschil met Lou Reed. Sterling Morrison, Robert Quine of Mike Rathke ontbreken gewoon. Er waren wel meerdere gitaristen, maar het waren allemaal tweede gitaren en geen eerste. Inmiddels weet ik dat dit voor veel Sargasso-lezers ook niet echt hoeft en dan maakt het niet uit, maar ik vond het jammer.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende