Come together – John Lennon
John Lennons versie van ‘Come together’. Als muziekje bij Kunst op Zondag |Samen van zondag 23 december 2012.
Het ‘Komt allen tesamen’ klinkt de komende dagen zo vaak, dat een eenzaam wandelingetje een aangename ontsnapping aan het Kerstgedruis zal zijn. Samen is wel het woord van de nabije toekomst. Nu het VN-jaar van de coöperatie op zijn eind loopt, verwachten we volgend jaar een explosie aan artistieke samenwerking. De overheid wil dat ook. De gedachte is dat samen, in materialistische zin, gelijk staat aan goedkoper. Geen briljante vondst, want sinds mensenheugenis werken mensen al samen. En is het leven er goedkoper op geworden? Om mensen die al te gehecht zijn aan solistisch samenleven te stimuleren, knijpt de overheid geldstromen af. Wie niet wil fuseren (lokale overheden), wie niet regionaal wil samenwerken (eerstelijns zorg) krijgt minder of geen geld. Vooral de beeldende kunstenaar wordt nog steeds gezien als het cliché van de solitair denkende en werkende mens die, opgesloten in het atelier, naar het blanke doek staart tot hij op een briljant idee komt. “Ah, kunst!” En dat gaat-ie dan maken.
John Lennons versie van ‘Come together’. Als muziekje bij Kunst op Zondag |Samen van zondag 23 december 2012.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Van idee naar expositie. Van expositie naar verkoop. Van verkoop naar musea of naar ‘de mensen’. Dat is de kringloop van kunst. Recent nieuws maakte duidelijk dat kunst langs vele wegen circuleert en dat de kringloop van kunst bepalend is voor de prijs die je voor een artistiek werk moet betalen.
Het hangt er van af over welke kringloop je het hebt. Die van atelier via veilingen naar verzamelaars en musea loopt soms via kunsthandelaren. Zij dachten door onderlinge koehandel de prijzen op veilingen te kunnen drukken. Goedkoop inkopen is uiteindelijk goed voor de consument, redeneerden de handelaars.
Na een jaartje onderzoek besloot de NMa (Nederlandse Mededingingsautoriteit) dat het onderling afstemmen van biedgedrag, om een zo laag mogelijke prijs te bedingen, concurrentiebeperkend is. Het mag voortaan alleen als de handelaren hun afspraken vooraf melden aan de veiling en het volledig transparant in hun boeken registreren.
De handelaren zijn natuurlijk schatzoekers en koopjesjagers. Als ‘gewone kunstliefhebber’ kom je er op veilingen moeilijk tussen. De afspraak die de NMa nu met de kunsthandelaren heeft gemaakt, zal daar weinig aan veranderen.
De doorsnee burger is evenzeer schatzoeker, annex koopjesjager. Zoveel maakt een programma als Avro’s ‘Tussen kunst en kitsch’ wel duidelijk. Als via dat programma kunst niet op een veiling of in een museum komt en de bezitter besluit het niet bij het grofvuil te zetten, dan zijn er nog de kringloopwinkels.
Nog voor het jaar eindigt, wordt met lijstjes de balans opgemaakt. Ook in de kunsten. Wie zijn de kunstenaars van het jaar 2012?
Als we alleen naar nog levende en werkende Nederlandse kunstenaars kijken, dan is Marlene Dumas ongetwijfeld de kunstenares van het jaar 2012. Ze werd nummer één in Elseviers top-100 en kreeg dit jaar de Johannes Vermeer Prijs 2012, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten.
Bij de uitreiking gaf ze in haar toespraak staatssecretaris Halbe Zijlstra een veeg uit de pan en de prijs door aan Ateliers ’63. Rutte I had deze postacademische instelling op het lijstje weg te bezuiningen genomineerden staan.
Marlene Dumas – First People.
Marlene Dumas – Feather Stola.
Toch is Dumas niet de enige kunstenaar van het jaar. De Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2012 ging naar de Iraanse kunstenares Tala Madani. Ze werkt in Los Angeles en in Amsterdam en dat is voor De Volkskrant genoeg om haar hier tot kunstenares van het jaar te promoveren.
Tala Madani – Tower Reflection.
Elsevier en De Volkskrant hebben blijkbaar een voorkeur voor tamelijk rauw schilderende dames. Voor de Stichting Kunstweek was Ted Noten, ontwerper van sieraden, tassen en gadgets, de kunstenaar van het jaar.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Ons oog viel op een leuke tentoonstelling in het Zandvoorts Museum, nog tot 31 december te zien. Onder de titel ‘KunstOog’ staat er de ‘spiegel van de ziel’ centraal. Leonardo da Vinci zou de ogen de spiegel van de ziel hebben genoemd.
Van alle lichaamsdelen is het oog misschien wel het meest bijzondere. Je kunt zeggen wat je wil, het oog verraadt vaak wat je werkelijk wilt zeggen. Vanaf het oog van Horus, het alziend oog van god tot het ‘trompe l‘oeil’ is de aard en werking van het oog onderwerp der kunsten geweest. Daar kun je langer naar kijken, dan je in de ogen van een ander kunt blikken.
Daarom sluiten we in deze aflevering van Kunst op Zondag aan bij een minder bekend citaat van Da Vinci, dat vrij vertaald luidt: Kun je niet zien dat het oog de schoonheid van de hele wereld omarmt? Het tekent de kosmos, het adviseert alle menselijke kunsten en corrigeert ze, het beweegt de mensheid naar de verschillende delen van de wereld.
De wereldberoemde ogen van Salvador Dali (het juweeltje ‘Eye of Time’), René Magritte (Le faux miroir) of M.C. Escher (Oog VII).slaan we over. Laat ons verder kijken.
Als kunst een grensverleggend of grensverkennend medium is, dan is kunst per definitie internationaal. Toch een klein onderzoek: besteden Kunst op Zondag en onze musea wel genoeg aandacht aan Nederlandse kunstenaars?
Kunst is niet een wedstrijdje Nederland – buitenland. Toch vroeg ik mij af of er in Kunst op Zondag (KOZ) niet te weinig aandacht aan Nederlandse kunstenaars wordt besteed. Sterker nog, ik had een vermoeden dat KOZ niet veel anders te werk ging dan musea. Een vermoeden of een onderbuikgevoel?
Tijdens de research voor KOZ drongen zich regelmatig drie gedachten op:
A – Musea scoren vooral met wereldberoemde kunstenaars en die komen meestal uit het buitenland.
B – In buitenlandse musea komen maar weinig Nederlandse kunstenaars aan bod, vergeleken met het aantal buitenlandse kunstenaars dat in Nederlandse musea aan bod komt.
C- Kunst van buitenlandse kunstenaars is vaker boeiender dan Nederlandse kunst.
Het wordt tijd dat eens uit te zoeken.
Het aanbod
Om een idee te krijgen van vermoeden A heb ik de laatste 29 afleveringen van KOZ eens nagekeken en vergeleken met 29 exposities die nu nog lopen in diverse musea. Daarbij is alleen gekeken naar nog levende kunstenaars.
In KOZ komen de Nederlanders er bekaaid af. Slechts 84 Nederlandse kunstenaars, naast 153 buitenlandse kunstenaars.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
TNO Helmond presenteerde de afgelopen week een fietsersairbag. Een kussentje dat uit het stuur plopt als het voorwiel een object raakt? Nee, een groot kussen dat de automobilist het zicht ontneemt op de fietser die op zijn voorruit klettert. Blijkbaar was TNO Helmond niet zo tevreden over de in 2010 gepresenteerde echte fietsersairbag. In 2010 werd het idee al gepresenteerd om wat euro’s in af te troggelen van Emiel Eurlings, om de airbag te ontwikkelen. De wagen gaat toch boven de fiets?
Het bericht gaf aanleiding eens op zoek te gaan naar wat kunstenaars met wagens uithalen. De wagen en de kar waren de voorlopers van de auto. Lang geleden werd het begrip autowagen nog gehanteerd, nu is daar ‘wagen’ van afgehaald omdat hedendaagse auto’s daar weinig meer mee van doen hebben.
Op de tentoonstelling ‘De verwonderlijke wagens’ in galerie De Kunsten in Deventer kun je tot 16 december nog wagens zien. Niet de met technologie opgepimpte snelheidsduivels die je op de weg ziet, maar de fantasierijke karretjes van Peter Hiemstra en Henk Slomp. Ook volgend jaar maart te zien in museum Martena te Franeker.
Hiemstra en Slomp – Lichtval.
Hiemstra en Slomp – Mr. Boyd is coming to town.
Onder de venijnige titel ‘Bruggen slaan’ wijdt het regeerakkoord van VVD en PvdA exact 147 woorden aan kunst en cultuur. Kunst op Zondag presenteert de integrale tekst van de kunstparagraaf en voorziet het van commentaar.
Kunst en cultuur zijn van grote waarde voor de samenleving.
Gabriel Cornelius von Max – Monkeys as Judges of Art.
Nederland heeft een naam hoog te houden in kunst en cultuur. Nederlandse ontwerpers, modemakers, dj’s en architecten veroveren de wereld.
Via Artlinkart.com – Qu Guangci – Applause.
Beeldende kunst, dans, opera en musicals trekken een groot publiek. Instellingen en kunstenaars ontpoppen zich als cultureel ondernemer en boren nieuw publiek en nieuwe middelen aan.
Jeff Koons – Ushering in Banality.
Het overheidsbeleid richt zich vooral op een sterke basisinfrastructuur, talentontwikkeling en internationale bekendheid van onze topkunst.
Via Galerie Mokum – Kenne Grégoire – De schreeuw.
Cultuur moet toegankelijk blijven. De BTW-verhoging voor podium- en beeldende kunsten gaat definitief niet door.
Laikingland – Martin Smith – Applause machine (filmpje).
De cultuurkaart CJP voor jongeren blijft behouden. Culturele instellingen richten hun educatie op deze groep.
Yue Minjun – Flexible Attitude (Koutou).
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Het stilleven is het genre van de dooie boel. Door sommigen als een wat minderwaardig genre omschreven. Want waarom zou je iets aan de muur hangen, dat je bijvoorbeeld op tafel hebt staan?
Volgens de Van Dale: “schilderij dat een combinatie van levenloze voorwerpen voorstelt”. Volgens de Wikipedia: “Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto) van roerloze of levenloze voorwerpen, die met zorg zijn belicht”.
Het stilleven door de eeuwen heen. Uit respect voor het genre doen we er verder het zwijgen toe.
Jacopo de’ Barbari, Stilleven met patrijs en ijzeren handschoenen, 1504.
Giuseppe Arcimboldo, schaal met groenten, (omgekeerd – de groenteboer), 1590.
Plaatje boven dit artikel: Willem Claesz. Heda , Stilleven met vergulde bokaal, 1635.
Juan Gris, Stilleven met gitaar, 1913.
Joan Miró, Stilleven met oude schoen, 1937.
Salvador Dali, Still Life – Fast Moving, 1956.
Johan Lorbeer, Still-Life Preformance, Tarzan 2001, ook hier en daar gefilmd.
Ron Mueck, Still Life, 2009.
Andrew McNeile Jones, In this way we remember, 2010.
Scott Garner, interactief stilleven, 2012.
De vallende blaadjes zweven langs het raam. Les feuilles mortes. Autumn Leaves. Wie kent dat herfstlied niet?
De herfst inspireert op de een of andere manier tot kunstzinnigheden. Mensen maken de fraaiste foto’s, kinderen verzamelen blaadjes, eikels en wat er zoal meer naar beneden is gevallen, om herfststukjes te componeren.
Of je ruimt de zooi gewoon op. Waarschijnlijk zijn de kinderen op ‘Autumn Leaves’ (1856) van John Everett Millais dat van plan (zie afbeelding boven dit artikel).
Maar kinderen toch! Er valt zoveel meer te doen met gevallen bladeren.
Walter Mason bewerkt bladeren alvorens hij ze fotografeert. Meer op zijn Flickr-pagina.
James Grigg ordent de bladertroep in ‘Geometric Autumn’. Meer op DevianArt.com.
Onder het motto ‘Mondriaan meets Mother Nature’ arrangeerde Owen Mortensen herfstblaadjes in een eveneens geometrische vorm en noemde het ‘Cropped Maple Circle’.
Symboliseert ‘Fallen leaves’ van Fenmei Hu de herfstwind die rond kan spoken in ons hoofd of is het juist genieten geblazen?
Van een heel andere orde is de installatie ‘Fallen Leaves’ van Menasle Kadishman in het Joods Museum in Berlijn.
Meer blaadjeskunst (maar om copyright redenen niet direct hier te vertonen) vind je bij Lorenzo Duran, die in bladeren snijdt en zowel tot figuratieve als geometrische vormen komt en Judith Brotman.
In haar skelettenproject brengt Nicole Moné Autumn Leaves in verband met de dood.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.