Zingend steen, lichtend pad

Alsof je vanaf de aarde een speldenknop gooit naar een muntje dat ergens op de maan ligt, en dan niet mist: zo beschreef iemand op Twitter de landing van Philae op komeet 67P/C-G. Net als miljoenen andere mensen zat ik afgelopen woensdag urenlang aan het beeldscherm gekluisterd, wachtend tot Philea naar huis zou bellen om te vertellen dat-ie veilig was geland. De maanlanding heb ik indertijd live gezien. We waren op de camping, mijn ouders hadden speciaal voor de gelegenheid een draagbaar tv’tje van huis meegenomen (of nu ja, tilbaar was een beter woord), en zorgden zo voor een lokale live verbinding tussen Otterlo en de NASA. Ik was best al groot, wel elfeneenhalf, en mocht meekijken met de groep volwassenen die zich voor onze caravan had verzameld. Het was een bijzondere gebeurtenis, dat kon ik uit alles afleiden, maar de crux ervan ging mijn bevattingsvermogen te boven: de rommelige, rotsige beelden op het tv’tje kon ik niet paren aan die gladde, lichtgevende schijf aan de hemel. Van 67P/C-G had ik tot voor kort nooit gehoord. Sinds die eerste maanlanding is mijn besef van wereld en wetenschap echter voldoende gegroeid om met open mond en gespannen schouders mee te leven met de vluchtleiders van ESA: hoe meer kennis je hebt, hoe meer geïmponeerd je kunt zijn door zulke kunststukjes. En ja, de speldenknop belandde precies op de plek waarop gemikt was. (Al stuiterde hij nadien nog wat door.)

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Experts luiden noodkloknoodklok

[speld]

Noodklokexperts luiden de noodklok over het Nederlandse noodklokgebruik. Journalisten, politici en commentatoren maakten dit jaar al 172 maal gebruik van de noodklok, een stijging van 45% ten opzichte van dezelfde periode in 2010.

Volgens kenners bestaat het gevaar dat de noodklok het begeeft.

“Het loopt de spuigaten uit”, aldus Hein Plukhouwer, beiaardier in de Sint Bavo te Haarlem. “In maart is de noodklok onder andere geluid wegens achterstallig onderhoud aan een wipkip in Baarn, problemen in de aanvoer van zuurdesembrood in Hulst en het teruglopend ledental van bridgevereniging ‘Contractuele verplichtingen’. Als deze trend doorzet bestaat het gevaar dat de noodklok definitief onbruikbaar raakt.”

In goed overleg is besloten dat de noodklok voortaan slechts geluid mag worden in het geval van een nucleaire oorlog, een plaag van genetisch gemuteerde roofdieren of een aanstormende komeet van meer dan een kilometer groot. In minder prangende gevallen kan de ‘let op!-bel’, de ‘van enig belang voor sommige mensen-trompet’ of de ‘als ik dit onderwerp niet heel dik aanzet leest niemand het-triangel’ worden gebruikt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De Tranen van Laurentius

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Vallende sterren tattoo (Foto: Flickr/cwalker71)

Wie vannacht de slaap niet kan vatten en behoefte heeft aan wat astronomisch spektakel heeft geluk: in de nacht van 12 op 13 augustus zal de jaarlijkse meteorenregen bekend als de Perseiden te zien zijn. Deze meteorenregen (of nog mooier: -zwerm), trekt zoals elk jaar midden Augustus aan ons voorbij en zorgt ervoor dat we met een beetje mazzel tientallen ‘vallende sterren’ met het blote oog kunnen waarnemen. Deze ‘Tranen van Laurentius’ (ze vallen op de naamdag van deze heilige) geven ons mooi de gelegenheid om eens te bekijken waar we het nou eigenlijk over hebben.

Meteorenregens worden zichtbaar omdat kleine deeltjes (meteoroïden) afkomstig van een komeet onder hoge snelheid de dampkring van de Aarde binnen komen vliegen. Door de enorme wrijvingswarmte – de meteoren komen met een snelheid van zo’n 60 km/sec de dampkring binnen – ontvlammen de deeltjes en verhitten de lucht eromheen, wat een heldere streep van licht tot gevolg heeft. De meeste deeltjes hebben ongeveer de grootte van een zandkorrel, wat het des te indrukwekkender maakt dat we de resultaten van de wrijvingsontbranding vele kilometers verder zo duidelijk waar kunnen nemen. De Perseiden zijn afkomsting van de komeet 109P/Swift-Tuttle. Kometen zijn kleine hemellichamen die in een baan rond de zon draaien en dat doet Swift-Tuttle dus ook. Hij komt daarbij niet zo heel vaak op ons pad: Sinds zijn ontdekking in 1862 vloog hij nog maar één andere keer relatief dicht langs de Aarde, in 1992 (de volgende keer is vrij ver weg in 2126).

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.