De zeepbel op de Nederlandse vastgoedmarkt is toegevoegd aan de werelderfgoedlijst. Dat heeft het Werelderfgoedcomité zojuist in Tokyo bekend gemaakt. Het comité roemt Nederland om haar innovatieve werkwijze bij de totstandkoming van de zeepbel, een werkwijze die wereldwijd inmiddels navolging krijgt. Initiatiefnemer voor de Nederlandse nominatie was DNB-directeur Klaas Knot: 'Gelijk bij mijn aantreden in 2011 ben ik een lobby gestart om dit voor elkaar te krijgen. De hoge Loan-To-Value-Ratio (LTV) van de Nederlanders zorgden in combinatie met dalende huizenprijzen dat internationale financiële markten vertrouwen kwijt raakten in onze banken. Nu de zeepbel officiëel beschermd is zal dat vertrouwen snel terug komen.'
Huizenkopers kunnen in Nederland nog altijd veel meer lenen dan in omliggende landen. Dus moet de maximale leensom omlaag, vindt het Financieel Stabiliteitscomité (FSC) onder voorzitterschap van Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank. Dat betekent lagere huizenprijzen. Drie keer raden wie daar tegen zijn. De FSC maakt zich meer zorgen over een gebrek aan huurwoningen als financieel verstandig beleid wordt ingezet.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Over zin en onzin van de hypotheekrenteaftrek werd in het verleden al veel gesproken. Een belangrijk punt is dat deze maximaal kan worden benut door aflossingsvrije hypotheken af te sluiten. Aflossingsvrij betekent daarbij niet dat de hypotheek nooit wordt afgelost, alleen dat de aflossing niet geleidelijk plaats vindt, maar in een keer voor 100% op het einde van de looptijd, na maximaal 30 jaar. Dan moet het geld er wel zijn. In tijden van dalende huizenprijzen ontstaan in dit verband nu extra risico’s en dat is vermoedelijk de reden dat hypotheken voortaan nog maar voor maximaal de helft aflossingsvrij mogen zijn.
Opvallend is dat zich nu ook De Nederlandse Bank (DNB) zich met dit fiscale vraagstuk bemoeit door een voorstel om nu ook de hypotheekrenteaftrek te verlagen. Dit voorstel laat echter vele vragen onbeantwoord. De voornaamste is waarom het volgens DNB niet goed genoeg is om naast een aflossingsvrije hypotheek voldoende geld bij te sparen om op het einde van de looptijd de hypotheek te kunnen aflossen. Niemand komt toch graag in de schuldsanering terecht en is dat niet als prikkel genoeg? Misschien, maar misschien ook niet. En de banken dan? Zorgen die niet zelf al voor voldoende zekerheid? Het nemen van risico’s en het beperken daarvan door zekerheden te vragen hoort bij banken toch tot de orde van de dag. Banken hebben nooit anders gedaan. Was het niet zelfs het probleem dat de banken op dit moment te weinig leningen verstrekken en niet teveel?
Woensdag pleitte Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, om de hypotheekrenteaftrek te beperken (of af te schaffen). Als door een adder gebeten reageerde de regering: ,,Aan de hypotheekrenteaftrek wordt niet getornd.” Ook de Vereniging Eigen Huis stond niet te springen van enthousiasme. Het belangrijkste argument van tegenstanders van beperking van de aftrek is dat de rust op de woningmarkt gebaat is bij ongewijzigd beleid. Dat klinkt aannemelijk, maar is natuurlijk een drogreden.
Het besef is er al
De meeste Nederlanders weten heel goed dat op de lange termijn instandhouding van aftrek niet houdbaar is. Veel mensen rekenen er dan ook op dat ergens in de toekomst verdere beperkende maatregelen worden genomen. Men weet alleen niet wanneer en in welke orde van grootte, met als gevolg dat men onzeker is over het kopen van een nieuw huis.
Kabinet heeft de aftrek al beperkt
De belofte om de hypotheekrenteaftrek niet aan te pakken, heeft de regering allang verbroken. Met het beperken van de leenmogelijkheid, maximaal 106% van de waarde van de woning, wordt feitelijk ook de omvang van de aftrek beperkt.
Remedie en effect op de huizenprijs
De beste oplossing dan ook om nu de knoop door te hakken. Dat haalt een stuk onzekerheid weg en geeft de mensen meer ruimte om weer vooruit te kijken. Het is mogelijk dat dit een effect heeft op de huizenprijzen. Maar als wordt gekozen voor een geleidelijke beperking/afschaffing over een periode van 20-25 jaar, dan zal dit effect beperkt zijn.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De kosten voor de herziening van het belastingstelsel kunnen worden betaald met de opbrengsten van een btw-verhoging. Uiteindelijk moeten burgers er netto op vooruit gaan.
Dat zegt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), bij de presentatie van het jaarverslag 2014.
“Nederland is koploper met het aantal productgroepen dat onder het lage btw-tarief valt, sommige landen hebben zelfs helemaal geen laag btw-tarief. Daarom ziet DNB mogelijkheden dit lage tarief in te perken.”
Een bijdrage van Eelke de Jong, econoom aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het stuk is overgenomen van Me Judice
Bij mijn weten is na de Tweede Wereldoorlog nog nooit zo een openlijk debat gevoerd rond de benoeming van de president van De Nederlandsche Bank (DNB) als deze keer. Uiteindelijk is tot ieders verrassing, Klaas Knot uit de bus gekomen. Hij bleek de ideale compromiskandidaat. De pers is over het algemeen lovend. Door veel politici en bestuurders is minister De Jager geloofd voor zijn niet-politieke keuze en voor het feit dat hij mede hiermee een nieuwe generatie bestuurders aan de macht brengt: de veertigers.
In dit artikel zal ik beweren dat ik de lof voor deze keuze niet onderschrijf en dat deze keuze de internationale positie van Nederland nodeloos verzwakt. Dit neemt niet weg dat, voor zover ik het heb kunnen waarnemen, Klaas Knot een goede econoom en bestuurder is. Maar hij is de bekwame man op de verkeerde post. Bovendien is in het hele proces het team verzwakt dat de belangen van Nederland goed kan vertegenwoordigen en verdedigen.
Wortel van het probleem
Laten we bij het begin beginnen. Wat is er aan de hand? De laatste jaren is duidelijk geworden dat het toezicht op de banken door DNB niet heeft kunnen voorkomen dat Nederlandse banken: steun nodig hadden (o.a. ING), moesten worden genationaliseerd (ABN-AMRO) en failliet zijn gegaan (DSB). Volgens de politiek had het toezicht beter gekund en moet de cultuur bij DNB om. Of dit de juiste en de enige conclusie zou moeten zijn, laat ik hier rusten. Al denk ik dat politici ook wel wat kritischer naar zichzelf kunnen kijken.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Ditmaal in de Tweede Kamer:
Het effect van de geldinjectie is dan ook een kwestie van appreciatie, meent Knot: ‘Welk risico acht je het grootst.’ De meerderheid van de ECB vindt het risico van deflatie het grootst – de economie komt tot stilstand omdat iedereen denkt dat alles later goedkoper wordt en op dat ‘later’ gaat wachten.
Om dat deflatiespook enigszins buiten de deur te houden wordt, zo constateert Knot, een paardenmiddel ingezet: ‘Eén komma één triljoen euro voor een half procent inflatie.’
De tegenstemmers zoals Knot vinden het risico van deflatie niet groot. ‘Ongeveer 60 procent van de dalende prijzen komt door de lage olieprijs en dat is tijdelijk’, zei hij. Het risico op bijvoorbeeld zeepbellen op de beurs en in de huizenmarkt acht Knot veel reëler.
De kwantitatieve verruiming jaagt de prijzen van aandelen, obligaties en vastgoed op tot een niveau dat volgens Knot losstaat van de economische werkelijkheid. Dat vergroot de verschillen tussen vermogenden en minder vermogenden.
Geen risico, maar een vaststaand negatief effect ‘van de kunstmatig lage rente’ door de geldpers aan te zetten, is volgens Knot bovendien dat landen door de actie van de ECB minder gemotiveerd zullen zijn economisch en monetair te hervormen.
Een rente van nul procent is voor mij geen harde ondergrens.
President van de Nederlandsche Bank, Klaas Knot, reageert op de extreem lage inflatie in de eurozone, die zo langzamerhand richting problematische deflatie begint te gaan.
En dat terwijl – deels uit politieke motieven – bankiers de afgelopen jaren voortdurend voor inflatie hebben gewaarschuwd. In de woorden van Paul Krugman:
The point, however, is that inflation obsession has persisted, year after year, even as events have refuted its supposed justifications. And this tells us that something more than bad analysis is at work. At a fundamental level, it’s political. […]
The overall picture is that most conservatives are inflation obsessives, and nearly all inflation obsessives are conservative.
Why is this the case? In part it reflects the belief that the government should never seek to mitigate economic pain, because the private sector always knows best. […]
The flip side of this antigovernment attitude is the conviction that any attempt to boost the economy, whether fiscal or monetary, must produce disastrous results — Zimbabwe, here we come! And this conviction is so strong that it persists no matter how wrong it has been, year after year.
Finally, all this ties in with a predilection for acting tough and inflicting punishment whatever the economic conditions. The British journalist William Keegan once described this as “sado-monetarism,” and it’s very much alive today.
Inkomensmatiging maakt de boel ook nog eens erger. Hypotheekrente-aftrek een ramp. Oud profiteert terwijl jong klem zit.
Zijn volledige presentatie (PDF)
Klaas Knot verdedigt het opkoopplan van het ECB in dit FD-interview
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
